Ułani, Ułani… cz. II

Ziemia ta jest uświęcona krwią polskich oficerów zamordowanych przez NKWD (sowietów) w sposób niedający żadnych możliwości obrony. Strzałem w tył głowy, przy skrępowanych rękach. Ginęli w latach 1915-1920 walcząc o Niepodległość i jej utrzymanie. Toczyli boje w 1939 roku, przelewając krew, ginęli z rąk bolszewickich od strzału w tył głowy lub z wyczerpania i chorób na zesłaniu na syberyjskiej ziemi.

Urodził się 14 grudnia 1877 roku w Wysokiem Mazowieckim, był synem powstańca styczniowego Ludwika Mościckiego i Pauliny z Zarębów. Uczęszczał do Gimnazjum w Łomży, a następnie pracował jako górnik w Zagłębiu Dąbrowskim. Po uzupełnieniu wykształcenia wstąpił do szkoły piechoty w Czugajewie. Po ukończeniu w 1902 r. szkoły oficerskiej został przydzielony na własną prośbę do oddziałów jazdy zaamurskiej w Mandżurii. W szeregach tej formacji przebył wojnę rosyjsko-japońską, a później dowodził szwadronem kawalerii wydzielonym do walki a tunguską partyzantką. W latach 1911-1913 uczęszczał do oficerskiej szkoły kawalerii w Petersburgu. Ukończył ją w stopniu rotmistrza. Od kwietnia 1915 roku brał udział w I wojnie światowej. Był dowódcą szwadronu 2 Zaamurskiego Pułku Kawalerii. Odznaczył się w boju pod Horodenką i został nagrodzony krzyżem oficerskim św. Jerzego. W czerwcu 1916 otrzymał złotą szablę za szarżę konną pod Neterpincami.

Awansowany do stopnia podpułkownika, objął zastępczo dowództwo pułku. Wiosną 1917 mianowany pułkownikiem i dowódcą 1 Zaamurskiego Pułku Kawalerii. 19 lipca 1917 w porohach koło Nadwórnej objął dowództwo 1 Pułku Ułanów na wniosek jego oficerów. Trzy dni później przybył do Stanisławowa, gdzie walczył z kozakami i maruderami rabującymi miasto. 24 lipca 1917 pod Krechowcami stoczył zwycięską bitwę z oddziałami bawarskimi uzyskując następnie miano 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. Wraz z pułkiem wszedł we wrześniu w skład I Korpusu Polskiego w Rosji pod dowództwem generała Józefa Dowbór-Muśnickiego, organizującego się wokół Bobrujska i toczącego tam następnie od początku 1918 roku walki z bolszewikami.

Został wysłany 11 lutego 1918 jako przewodniczący delegacji, która miała przedostać się przez front bolszewicko-niemiecki na ziemie polskie i nawiązać kontakt z Radą Regencyjną w celu omówienia możliwości ewakuacji korpusu. Delegacja eskortowana przez ułanów musiała toczyć pojedynki z bolszewikami. 18 lutego płk. Bolesław Mościcki w lesie w okolicy Dub (okolice Łunińca, obecnie Białoruś) poległ z rąk bolszewików. Został pochowany w Mińsku Litewskim. 24 sierpnia 1921 roku zwłoki pułkownika przewieziono do kościoła św. Krzyża w Warszawie i tu odbył się powtórny uroczysty pogrzeb.

Trumna spoczęła w podziemiach kościoła.
Jest honorowym Szefem I Pułku Ułanów Krechowieckich.
Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości (19 XII 1939 roku), Krzyżem walecznych, oraz zagranicznymi: Order Gwiazdy Rumunii, Krzyż Wojenny (Francja).
Upamiętniony na terenie Batalionu Czołgów Krechowieckich.

Generał dywizji Stefan Suszyński.
Urodził się 27 grudnia 1871 roku w majątku Bahyrów w powiecie orszańskim. Od 1894 roku w służbie wojskowej. Ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii w Twerze i w 1905 roku szkołę wojskową w Petersburgu. Podczas I wojny światowej, w stopniu rotmistrza, dowodził szwadronem, pułkiem i brygadą kawalerii na froncie niemieckim. Pułkownik z 1916 roku, wyróżniony wieloma orderami imperium rosyjskiego. W grudniu 1917 jako dowódca przystąpił do organizacji 2 Pułku Ułanów w I Korpusie Polskim w Rosji. W kwietniu 1918 objął dowództwo 1 Pułku Ułanów i sprawował je do lipca 1918.

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim, początkowo jako szef Sekcji Remontów Departamentu Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. 15 czerwca 1919 objął Dowództwo V Brygady Jazdy, od kwietnia 1920 otrzymał nominację na dowódcę VII Brygady Jazdy, na którym 1 maja 1920 został zatwierdzony na stopień generała podporucznika. Od sierpnia do grudnia 1920 dowodził VIII Brygadą Jazdy. W styczniu 1921 wyznaczony na komendanta Miasta Stołecznego Warszawy. 1 grudnia 1924 awansował na stopień generała dywizji ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 12 lokatą w korpusie generałów. Podczas przewrotu majowego opowiedział się po stronie rządu. Fakt ten zdecydował o jego późniejszej, przedwczesnej dymisji. Z dniem 30 kwietnia 1927 został przeniesiony w stan spoczynku.

o agresji Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 wyruszył na wschód. 7 listopada został aresztowany przez NKWD w Wilnie. Był więziony w Białymstoku, Mińsku, Orszy i Witebsku, a następnie zesłany do łagru Dolinka, wchodzącego w skład Karłagu w Karagandzie (Kazachstan). W obozie pracował w cegielni. Zmarł w dn. 22/23 grudnia 1941, pochowany na cmentarzu kilometr od Dolinki.
Odznaczony srebrnym Krzyżem Virtuti Militari (1922), Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyżem Zasługi, Oficerskim Legii Honorowej oraz wieloma zagranicznym odznaczeniami.

ŹRÓDŁA: Na podstawie: J. Litewski, W. Dziewanowski, „1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. Płk. Bolesława Mościckiego, Warszawa 1932; J. Szlaszyński , „Dowódcy 1 Pułku Ułanów Krechowieckich im. Płk. Bolesława Mościckiego”, Augustów-Suwałki 2020.

Rotmistrz Karol Dominik Marian Dowgiałło ur. 26 stycznia 1896 roku w Wilnie, h. Zadora s. Dominika Przemysława Dowgiałło i Anny hr. Chodkiewicz. Rotmistrz 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, właściciel majątku Nowomalin na Wołyniu. Ofiara zbrodni katyńskiej. Zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku. Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym Kijowie Bykowni. Szerzej opisany w „Historia jednej rodziny” w poprzednich trzech wydaniach ,,Naszej Gazety Nidzickiej".
Upamiętniony na terenie Batalionu Czołgów Krechowieckich

Dąb Pamięci Rotmistrza Karola Dowgiałło posadzony przez członków rodziny oraz rotmistrza Andrzeja Michalika z 1 PUK z Kobyłki

Płk. Bolesław Mościcki - dowódca 1. Pułku Ułanów Krechowieckich

fot. Karol Dowgiałło
fot. zbiory autora

WCZEŚNIEJSZE ODCINKI: