Grudniowa wieczornica z dziedzictwem Ernsta Wiecherta

Klimatyczna – to słowo, które wielu ciśnie się na usta po przeczytaniu powieści Ernsta Wiecherta. O jej wyjątkowości i niezwykłej wartości ełczanie będą mogli przekonać się już w czwartek 7 XII, na spotkaniu z Waldemarem Mierzwą, wydawcą i literatem, który opowie o dziedzictwie prozy Wiecherta. Event odbędzie się w ramach zimowych wieczornic organizowanych przez Fundację Wsparcia Nauki i Biznesu oraz Mazurski Uniwersytet Ludowy.

Ernst Wiechert urodził się w 1887 roku w leśniczówce Piersławek niedaleko Mrągowa. Nazywa się go piewcą Mazur, bo to właśnie świat mazurskiej ludności i przyrody stał się dla niego inspiracją do tworzenia. Wiechert zadebiutował w 1916 roku powieścią „Die Flucht”. Spod jego pióra wyszło w sumie trzynaście powieści, prawie czterdzieści opowiadań i nowel oraz cztery sztuki teatralne. Wśród tego niezwykle bogatego dorobku na pierwszy plan wysuwają się „Dzieci Jerominów”, uważane za najwybitniejszą powieść niemieckiego pisarza – jedną z kilku przełożonych na język polski. Po raz pierwszy przetłumaczono ją w 1972 roku, kolejne polskie wydanie ukazało się w 1986. Po ponad trzydziestu latach, za sprawą Oficyny Wydawniczej Retman, wiechertowskie „Dzieci” ponownie mogą trafić pod dachy mieszkańców Warmii i Mazur.

Tym, co wciąga odbiorcę w tę opowieść jest bez wątpienia lekkość, z jaką Wiechert opisuje niełatwe dzieje wsi Sowiróg i jej mieszkańców. Akcja rozpoczyna się w 1904 roku i skupia wokół historii ubogiej rodziny węglarza Jeromina. W szarej codzienności życia pisarz wyraźnie zaznaczył barwne postacie i pozwolił czytelnikom zajrzeć w głąb ich duchowości. Przewracając kolejne kartki, śledzimy głównie losy najmłodszego dziecka Jerominów, Jonsa Ehrenreicha, próbującego „poruszyć świat” i odnaleźć w nim własne miejsce. Jego wybory okupione są jednak przymusem dostosowania się do wydarzeń pierwszej połowy XX wieku, które boleśnie dotykają mieszkańców Sowirogu. „Dzieci Jerominów” to powieść o życiu i śmierci, rzecz o małych i wielkich ojczyznach, trudnych i nieodwracalnych decyzjach oraz codziennych, z pozoru błahych, ludzkich rozterkach. Pieczę nad bohaterami trzyma Bóg – surowy i karcący. W dziele nie brakuje biblijnych odniesień. Gdzieś na uboczu odnajdziemy też ludowe wierzenia, które pomagały bohaterom zrozumieć i uporządkować rzeczywistość.

Ernst Wiechert w swoich powieściach dawał wyraz głębokiego uznania i wdzięczności dla mazurskiej przyrody. Jak przyznawał, jej piękno utkwiło mu we wspomnieniach. O jego najważniejszej powieści mówi się niekiedy w kategoriach epopei Puszczy Piskiej. Pisarz, sam będąc dzieckiem lasu, w swojej twórczości tratował puszczę niemal jak odrębnego bohatera, potężną i tajemną siłę. W „Dzieciach Jerominów” las jest areną, na której toczy się walka o życie, a jednocześnie mogiłą, w której pochowani zostają przegrani. Wielki bór w wiechertowskiej powieści po części wyznacza rytm życia wiejskiej społeczności, ale nadaje jej też hermetyczny kształt.

„Dzieci Jerominów” można rozłożyć na warstwy, patrząc na powieść kolejno przez pryzmat historii pierwszej połowy XX wieku w Prusach Wschodnich, życia dawnych mieszkańców Mazur, krajobrazu przyrodniczego i kulturowego czy wreszcie ludzkich przeżyć, bólu i dążenia do szczęścia. W nowo wydanej odsłonie powieści znajdziemy dodatkowo posłowie wydawcy Waldemara Mierzwy. Książka promowana jest w wielu zakątkach województwa warmińsko-mazurskiego podczas spotkań z mieszkańcami.