Czy majestatyczny ełcki dąb zostanie pomnikiem przyrody?

Pomnik przyrody to prawnie chroniony twór przyrody, wyjątkowo cenny pod względem naukowym, kulturowym, zabytkowym, czy wyróżniający się innymi unikalnymi atrybutami. Termin zaproponował światu niemiecki przyrodnik Alexander von Humboldt (1769 – 1859). Za pomnik przyrody uznaje się zarówno przyrodę ożywioną (drzewa, roślinność itd.) jak i nieożywioną (wodospady, skały, jaskinie itp.). W powszechnej świadomości pojęcie pomnik przyrody kojarzy się z pojedynczymi drzewami, jak np. dąb Bartek, jedno z najstarszych drzew tego gatunku w naszym kraju.

Ale i Ełk może mieć swojego „Bartka”. Chodzi o wiekowy dąb szypułkowy, który rośnie przy torowisku, na jednym z ełckich osiedli. Zwrócili na niego uwagę ełccy społecznicy bracia Adam i Mirosław Sawczyńscy. Okazją były prace związane z Rail Balticą, dużą kolejową inwestycją przebiegającą przez stolicę Mazur.

— Dąb rośnie na osiedlu Konieczki (przy ul. Witosa – przyp. red.) i z tego co udało nam się ustalić jest bodajże najstarszym drzewem w Ełku, bo ma niemal 200 lat. Z racji jego wieku i dużego rozmiaru chcielibyśmy, aby został uznany za pomnik przyrody — tłumaczą bracia.

W mieście są już drzewa – pomniki przyrody. To znajdujące się głownie w ełckich parkach klony, buki i właśnie dęby szypułkowe. Czy okaz z os. Konieczki dołączy do tego grona? Aby tak się stało, drzewo musi spełniać kilka warunków, a ponadto potrzebna jest zgoda „właściciela” terenu, na którym się znajduje. Aby mówić o pomniku przyrody, w przypadku dębów kryterium jakościowym jest m.in. rozmiar pierśnicy (min. 300 cm – pierśnica to miara uzyskana przez mierzenie drzewa na wysokości 1,3 m. nad gruntem), wysokość korony, wiek drzewa itd. Czy dąb z Konieczek spełnia te wymagania?

— Na dole pień ma mniej więcej 4,5 metra, a na wysokości 1,3 metra (pierśnica właśnie) ma 3,93 cm, więc kwalifikuje się do uznania za pomnik przyrody — mówi Mirosław Sawczyński.

Zakładając że spełniony jest wariant kryterium, otwiera się tym samym droga do procedury administracyjnej, gdzie zgodę musi wyrazić zarządca / właściciel terenu. Z tego co udało się nam ustalić, teren na którym rośnie dąb znajduje się w zarządzaniu PKP, pytanie tylko, której z jej spółek. Obecnie bracia Sawczyńscy czekają na oficjalną odpowiedź jej władz na wystosowane przez siebie pismo. Są dobrej myśli, bo drzewo spełnia kryteria uznania za pomnik przyrody.

Dąb rzeczywiście przyciąga uwagę. Dojście do drzewa jest ułatwione dzięki przejściu klasy E, jakie pojawiło się przy torowisku. Umożliwia bezpieczne przemieszczenie się z Konieczek na sąsiednie os. Zatorze.

— Dobrą robotę zrobili pracownicy Budimexu, którzy odpowiednio oznaczyli teren i drzewo zabezpieczyli, gdy prowadzone były ciężkie prace (związane z powstającą w Ełku Rail Baltiką – przyp. red.), a wśród nich jest nawet jeden, który prowadzi nadzór właśnie nad tym dębem – mówi Mirosław Sawczyński.

Ustanowienie pomnika przyrody następuje na drodze przyjęcia uchwały przez radę właściwej gminy (w tym przypadku byłoby to miasto Ełk). Ta może zrobić to z własnej inicjatywy lub na wniosek (np. wystosowany przez PKP). Projekt odpowiedniej uchwały należy uzgodnić z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska RDOŚ.