Zapoznaj się z umową, zanim ją podpiszesz

Najpopularniejszą i najbardziej pożądaną przez pracowników jest umowa o pracę, zapewniająca najwięcej przywilejów pracowniczych i poczucie bezpieczeństwa. Umowa o pracę występuje jednak w kilku odmianach, każda jest na nieco innych warunkach.

Najpierw musisz się sprawdzić
Pierwsza umową, jaką podpisują nowo zatrudnieni pracownicy jest najczęściej umowa o pracę na okres próbny. Zawierana jest w celu sprawdzenia, czy kandydat faktycznie sprawdzi się w pracy na określonym stanowisku.
Okres próbny nie może być jednak dłuższy niż trzy miesiące. Po tym czasie strony decydują, czy kontynuują zatrudnienie, czy rezygnują z dalszej współpracy. Umowa może być rozwiązana przed upływem trzech miesięcy za porozumieniem stron lub za wypowiedzeniem — trzydniowym, tygodniowym lub dwutygodniowym, w zależności od tego, na jaki czas umowa została zawarta.

Na czas określony
Po umowie na czas próbny najczęściej pracodawca proponuje zatrudnionemu umowę na czas określony. Jak nazwa wskazuje, określa się w niej konkretny, dowolnie długi czas trwania umowy. Jeżeli pracownik zawrze z pracodawcą dwie takie umowy, jedna po drugiej, a przerwa między nimi nie będzie dłuższa niż miesiąc, trzecia umowa stanie się automatycznie umową na czas nieokreślony.
Pamiętajmy jednak, że w tej sytuacji umowa na okres próbny nie wlicza się jako umowa na czas określony. Umowę na okres próbny można rozwiązać za porozumieniem stron lub za dwutygodniowym wypowiedzeniem, o ile była zawarta na okres dłuższy niż sześć miesięcy i strony przewidziały taką możliwość odpowiednim zapisem w umowie.

Czasowa i na zastępstwo
Inną umową, zbliżoną do poprzedniej, jest umowa na czas wykonywania określonej pracy. Różni się ona od umowy na czas określony tym, że nie wskazuje dnia, w którym zakończony zostanie stosunek pracy.
Umowa automatycznie skończy się w momencie zakończenia określonej pracy i nie można jej wcześniej wypowiedzieć. Tego typu umowę najczęściej zawiera się przy pracach dorywczych lub sezonowych, które nasilają się w pewnych okresach (np. w ogrodnictwie, budownictwie). Strony muszą dokładnie w umowie określić, co konkretnie pracownik musi wykonać.
Pracodawca może nas też zatrudnić w zastępstwie innego pracownika podczas jego długotrwałej, usprawiedliwionej nieobecności w pracy (urlop macierzyński lub bezpłatny, długotrwałe zwolnienie lekarskie). Umowa zostaje zawarta tylko do czasu powrotu do pracy nieobecnego pracownika i po upływie tego czasu ulega rozwiązaniu.
Najlepsza bezterminowa
Najbardziej pożądana przez pracowników jest umowa na czas nieokreślony — nie określa się w niej końca trwania. Jest najbardziej korzystna, gdyż najlepiej chroni przed zwolnieniem oraz daje wiele innych możliwości — np. łatwiej jest o kredyt czy kupno czegoś na raty. Co więcej, wypowiedzenie takiej umowy musi być bardzo dobrze umotywowane przez pracodawcę. W przeciwnym razie masz duże możliwości ochrony prawnej. Okres wypowiedzenia zależy od czasu zatrudnienia u pracodawcy i wynosi dwa tygodnie, miesiąc lub trzy miesiące.
Anna Banaszkiewicz

Pracodawca dba o finanse
Umowa o pracę, choć korzystna dla pracownika, dla pracodawcy wiąże się ze sporymi obciążeniami finansowymi, jak składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, dlatego szukają oni sposobów zatrudniania, które mogłyby dać im jakieś oszczędności. Stąd w ostatnim czasie taki wysyp umów o dzieło czy umów zlecenia, które nie opierają się na prawie pracy, a są regulowane przez przepisy prawa cywilnego.