Konserwatorzy zeszli z pomnika w Nawrze

Pomnik pod Nawrą, nazywany „Ścianą śmierci”, został postawiony w latach 60 – tych minionego wieku, był w bardzo złym stanie technicznym. Monument upamiętniał ofiary faszystowskiego terroru, m.in. krwawych egzekucji w pobliskim lesie i inne osoby z terenu ziemi lubawskiej, które zginęły podczas II wojny światowej. Pod pomnikiem rokrocznie organizowane są uroczystości rocznicowe związane z wybuchem wojny i składane są wiązanki oraz znicze przy okazji innych rocznic oraz tragicznych zdarzeń. (W dniu 7 grudnia miejsce to odwiedzi delegacja z wiązanką, w związku z rocznicą rozstrzelania Polaków 7 grudnia 1939 roku)
Przypomnijmy, że monument stworzony został przez Ryszarda Wachowskiego, olsztyńskiego artystę, ucznia Xawerego Dunikowskiego, jednego z najbardziej znanych polskich rzeźbiarzy. Przedstawia przestrzelony pociskami mur i stylizowane ludzkie sylwetki. Stan techniczny budowli od dość dawna przedstawiał wiele do życzenia. Ze ściany, odpadały duże fragmenty cementowej zaprawy, a postument był pokruszony i spękany.
Gmina wiejska Nowe Miasto złożyła wniosek do ministra kultury i dziedzictwa narodowego o dofinansowanie renowacji pomnika.Wartość wnioskowanego dofinansowania wynosiła 300 tys. zł. Wniosek nie znalazł się jednak na liście zadań, które otrzymały wsparcie. W rezultacie złożenia odwołania do wyniku konkursu na „Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienia w kraju" gmina otrzymała dofinansowanie w kwocie 150 tys. zł. Wartość umowy to prawie 219 tys. zł. Gmina Miejska Nowe Miasto Lubawskie zadeklarowało, że pokryje połowę kosztów zadania nieobjętych dotacją ministerstwa.

Przez ostatnie tygodnie pomnik obstawiony był rusztowaniami i pod plandekami wykonywano prace, które wykonywała ekipa firmy wyspecjalizowanej w pracach kamieniarskich pod kierunkiem Barbary Wiśniewskiej, która zaznaczyła, że pomnik pod Nawrę posiada rzadko spotykaną formę. — Monument jest obiektem z pogranicza sztuki budowlanej i rzeźby. Pomnik był w bardzo złym stanie technicznym i wiele fragmentów trzeba było odtworzyć — dodała Barbara Wiśniewska.
Był to pierwszy etap odnowy miejsca pamięci pod Nawrą. W dalszym ciągu odnowiona będzie infrastruktura towarzysząca pomnikowi — m.in. tablice na bocznej ścianie, powstaną też nowe elementy, takie jak: tereny zielone, miejsca postoju, ławki i oświetlenie terenu. Wykonany ma być system monitoringu wizyjnego w celu zabezpieczenia pomnika i placu przed aktami wandalizmu.
Stanisław R. Ulatowski

Pomnik w Nawrze po renowacji