Deportacje do Kazachstanu w 1939 roku

Po zajęciu w 1939 roku wschodniej części RP rosyjscy bolszewicy od razu rozpoczęli przygotowania do wywózek. W sumie przeprowadzono 4 duże akcje deportacyjne na Syberię.

Pierwsza (luty 1940) objęła około 140 tysięcy osób, z czego 70% stanowili Polacy. Wywieziono wtedy między innymi rodziny osadników wojskowych i urzędników państwowych. Śmiertelność wyniosła w już pierwszych miesiącach zesłania około 3-4%.

W czasie drugiej deportacji (kwiecień 1940) wysiedlano rodziny "wrogów narodu": urzędników państwowych, wojskowych, policjantów, służby więziennej, nauczycieli, działaczy społecznych, kupców, przemysłowców i bankierów oraz rodziny osób aresztowanych wczesniej przez NKWD. W ramach tej akcji zesłano ok. 60 tysięcy osób. 80% zesłanych stanowiły kobiety i dzieci.

Trzecia deportacja (maj-lipiec 1940) objęła głównie uchodźców z centralnej i zachodniej Polski przybyłych w czasie działań wojennych na tereny, które znalazły się potem pod okupacją sowiecką. Większość deportowanych stanowili Żydzi (do 80% całości kontyngentu), Białorusini i Ukraińcy.
Czwarta deportacja

W czasie czwartej wywózki (maj-czerwiec 1941) wywieziono głównie ludność ze środowisk inteligenckich oraz rodziny kolejarzy, rodziny osób aresztowanych przez NKWD w czasie drugiego roku okupacji, wykwalifikowanych robotników oraz rzemieślników. Dotknęła ona szczególnie mocno Białostocczyznę, Grodzieńszczyznę i Wileńszczyznę. W sumie deportowano ponad 85 tysięcy osób.

oprac. na podstawie: Represje ZSRR wobec Polaków i obywateli polskich 1939-1946