Historia zapisana na ewangelickich cmentarzach w obiektywie Waldemara Bzury

Album jest najnowszą publikacją Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Patronat honorowy objęła Diecezja Mazurska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Dlatego podczas spotkań autorskich autorowi - fotografowi towarzyszy biskup diecezji, wieloletni pastor Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Kętrzynie.

- Wydawnictwo jest nie tylko dokumentacją malowniczo ujętych śladów przeszłości. Pan Waldemar uchwycił mazurskość, która jest coraz bardziej wypierana z krajobrazu - mówi bp Paweł Hause. - Kultura mazurska, tak bardzo nieobecna już dzisiaj z wielu powodów, przetrwała nieraz już tylko w zapomnianych mazurskich cmentarzach. Dawne nekropolie lub ich pozostałości wpisują się w otoczenie kościołów, obrzeży ale i centrów miejscowości - dodaje.

fot. Grzegorz Zawrotny

Sam autor przyznaje, że robiąc zdjęcia często kieruje się chęcią pokazania tego zanikającego oblicza naszego regionu. - Niektóre fotografie z tego albumu mają już wiele lat. Obecnie niektóre miejsca mogą wyglądać inaczej. Są też takie, po których ślad zaginął lub pozostał pojedynczy krzyż w jakichś zaroślach lub wrośnięty w drzewo - mówi Waldemar Bzura.

Dlatego w albumie znajdziemy charakterystyczne elementy ponad 60 cmentarzy - od Pasymia i Szczytna, po Żytkiejmy koło Gołdapi. Możemy tu zobaczyć m.in. żeliwne krzyże, charakterystyczną ornamentykę nagrobków, elementy ogrodzenia, schody, a nawet... polną drogę prowadzącą w kierunku cmentarza i kościoła w podkętrzyńskich Bezławkach.

Jak podkreśla biskup Hause - to, że na grobach krzyżach są niemieckie napisy, to wcale nie znaczy, że nie ma tu polskich śladów. - Po prostu język niemiecki był językiem urzędowym. Wielu ewangelików posługiwało się jednak polską mową, chociażby w dawnym Rastenburgu. Wystarczy nieraz spojrzeć na liczne polsko brzmiące nazwiska - wyjaśnia duchowny.

Paweł Hause przypomina również, że w przyszłym roku ewangelicy na Mazurach będą obchodzić ważny jubileusz. - Będziemy obchodzić 500-lecie Reformacji na tym terenie. Wraz z datą Hołdu Pruskiego w 1525 roku powstało pierwsze ewangelickie państwo na świecie - dodaje biskup.

Zdjęcia są uzupełnione fragmentami poezji Erwina Kruka, Michała Kajki czy Karola Małłka oraz prozy Ernsta Wiecherta. Znajdziemy tu również m.in. opisy roślinności spotykanej na nekropoliach, ciekawostki o hucie w Wądołku k. Pisza oraz informacje o działalności niektórych duchownych. Autorami tekstów są Krzysztof Wittbrodt i Beata Zaborowska. Tłumaczenia na język niemiecki dokonał Krzysztof Gębura.