PRZEWODNIK PO BIEGANIU\\\ Medal ma zawsze dwie strony, mistrzostwo także

Sport wyczynowy stał się zawodem, który potrafi wynieść na szczyty wyniku i popularności. Cena, aby dołączyć do świata w którym o pozycji decyduje zwariowany rollercoster treningu i emocji, jest zawsze płacona przez zawodnika. Medal ma zawsze dwie strony.

Internetowe przekazy pokazujące sportowe wzloty i upadki nie zawsze są przyjazne. Zgorzkniałość ma wtedy swoje pięć minut. Zamiast wsparcia, kłody pod nogi. Gratulacje i życzenia powodzenia bledną w lawinie negatywnych komentarzy. To doświadczenie mistrzowskiego poziomu. Zdarza się, że zawodnicy mają w sobie poczucie, że nie są tak dobrzy jak ich widzą inni. Podświadomie boją się mistrzostwa. Są wśród sportowców również osoby nie znoszące ciągłej obserwacji. Unikające społecznego obnażenia, które staje się koniecznością dyktowaną przez socjal media. Potrzeba ogromnej odporności, aby na bieżąco poddawać swoje życie ocenie milionów.

Zawodnicy pracują ciałem, to ich baza na której wszystko się opiera. Wiedzą, że obciążenia, to patologiczny stan, który przypomni o sobie w następnych latach życia. Jak wszystko działa, to cieszą się wynikiem. Jak maszyna się zatnie w obowiązku, to nie ma zmiłuj – idą do sportowego kąta. Często sami w nim stoją. Kontuzje, choroby, walka o finansowe przetrwanie szarpią wieloma z nich.
Czy obecni na mistrzowskim poziomie wyczynu będą sprawni w wieku swoich starszych kolegów i koleżanek, którzy zeszli z podium pół wieku temu?

Rekordzista Polski na 25 km Kazimierz Podolak pomimo 83 lat idzie potruchtać do parku. Jego wynik 1:17,54 z 1969 roku jest do tej pory nie do ruszenia. Malinowski, Kowol, Kopijasz, Bebło, Wójcik zostawili również rekordy z brodą. Nie było wtedy karbonowych butów, odżywek. Całego elektronicznego wspomagania szkoleniowych procesów. Nie było też internetu.

Teraz wszystkim rządzi tv-przekaz. Ilość startów przekracza zdrowy rozsądek. To ogromne obciążenie dla układów dbających o zdrowie człowieka. Sportowcy nie mają wyboru. Cały system jest tak skonstruowany, że zawodnicy znajdują się pod jego presją. Jak nie wywalczą sobie pozycji i wyniku - nic nie dostaną na tacy.

Gdyby Państwo stworzyło ustawowe warunki bazowe i finansowe dostępne łatwo dla tych, którzy chcieliby rywalizować na najwyższym poziomie, ponosiłoby również odpowiedzialność za konsekwencje tej drogi. To wolny wybór. Uczestnictwo w wyczynowej rywalizacji na najwyższym poziomie staje się pułapką, w którą wpadają świadomie zawodnicy. Z jednej strony jest oczekiwanie wyniku, które splata się z wolą tworzącego go. Z drugiej sponsorskie wsparcie tworzące zaplecze finansowe, aby go osiągnąć.

Droga do mistrzowskiego podium prowadzi po krawędzi ryzyka. Aby wskoczyć na nie trzeba mieć w sobie potrzebę dominacji i odkrywania granic ludzkich możliwości. Wykształcenie, zdrowie, przyszłość – to tematy zamglone w emocji. Wynik potrafi wszystko przesunąć. Przyszłości po karierze sportowej – to często znaki zapytania.

Poziom ich wyniku często nie wystarcza do indywidualnych kontraktów sponsorskich i szerokiej okołosportowej opieki. Uzależnieni od treningu, przesiąknięci endorfinami i adrenaliną nie potrafią zwolnić. Przeciągają karierę korzystając ze wsparcia gwarantującego bieżące przetrwanie. Trudny moment w podjęciu decyzji odwlekany w obawie zmiany wieloletnich przyzwyczajeń i poruszania się w świecie rzeczywistych potrzeb potrafią przeciągać w nieskończoność. "Mam mało, ale wystarczająco, aby zamknąć miesiąc. Jak skończę zabawę w sport, pomyślę co dalej."... Jednak zdobyte wykształcenie nie zawsze rokuje dobrym zawodowym startem w otoczeniu równolatków, którzy mają lata doświadczeń i bogate CV.

Sport wyczynowy jest zawodem bez ochrony. Wciąga w rywalizację, pokazuje, że można w nim odnieść sukces sportowy i finansowy. Powoduje, że jest zasysający w potrzebach młodych ludzi. Jest jednak za biedny, aby chronić ich przyszłość w bezwzględnym wymaganiu. Cała machina, która otacza ten system nie wchłonie w zatrudnieniu wszystkich, którzy w nim uczestniczyli na mistrzowskim poziomie. Większość musi sobie sama poradzić w życiu, jak dojdzie do mety po przekroczeniu której, nie ma już sponsorów i mediów.

Paweł Hofman, trener lekkiej atletyki