Rząd wprowadza oczekiwane zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przedłożony przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw.

To szereg zmian służących większej ochronie rodziny – mówi Anna Schmidt, wiceminister rodziny i polityki społecznej oraz pełnomocnik rządu ds. równego traktowania.

Anna Schmidt zwraca uwagę, na fakt, że pierwsza ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie weszła w życie w 2005 r., a w 2020 roku wprowadzono nowe przepisy, które umożliwiają natychmiastową izolację sprawców przemocy od ich ofiar. Jednak zmieniająca się rzeczywistość wymusza wprowadzenie porządku prawnego kompleksowych rozwiązań dotyczących zwiększenia skuteczności przeciwdziałania przemocy domowej oraz zniwelowania skali tego zjawiska.

Projekt rozszerza krąg osób objętych ochroną na niezamieszkujących razem byłych partnerów oraz dzieci będące świadkami przemocy domowej. Wprowadzony będzie standard podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej. Doprecyzowane będą przepisy dotyczące kwalifikacji osób kierujących specjalistycznymi ośrodkami wsparcia dla osób doznających przemocy domowej. Zmiany dotkną też organizacji pracy zespołów interdyscyplinarnych i funkcjonujących w gminach grup roboczych.

Jedną z kluczowych zmian w ustawie jest wprowadzenie nowej terminologii. Pojęcie przemocy w rodzinie zostało zastąpione przemocą domową. Tym samym ochroną prawną objęto również niezamieszkujących razem byłych partnerów oraz dzieci, które są świadkami przemocy. Kolejną jest wyodrębnienie przemocy ekonomicznej, która dotychczas była ujęta jako przemoc psychiczna.

Jaka jest skala przemocy domowej w naszym województwie? Częściowo mówią o tym interwencje domowe, chociaż nie każda z nich dotyczy właśnie przemocy. Jak informuje Rzecznik Prasowy KWP w Olsztynie asp. Tomasz Markowski, w 2021 roku na terenie całego województwa realizowano 2.639 procedur tzw. Niebieskiej Karty. Ofiarami były 2.254 kobiety, 363 mężczyzn i 536 dzieci. Sprawcami było 211 kobiet, 2.438 mężczyzn i 12 nieletnich. W 1940 przypadkach była to przemoc fizyczna, a w 2747 psychiczna. Policjanci w regionie 22 razy skorzystali z możliwości wydania nakazu natychmiastowego opuszczenia mieszkania, 25 razy z zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i 167 razy z tych dwóch środków łącznie

Do września bieżącego roku założono już 2.162 Niebieskich Kart, z czego ofiarami 1838 kobiet, 289 mężczyzn i 480 dzieci. Sprawcami przemocy w rodzinie było 156 kobiet, 2083 mężczyzn i 4 nieletnich. W 1682 przypadkach była to przemoc fizyczna, a w 2249 psychiczna. Policjanci w regionie 10 razy skorzystali z możliwości wydania nakazu natychmiastowego opuszczenia mieszkania, 7 razy z zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i 18 razy z tych dwóch środków łącznie.

Podobnie sytuacja wygląda na terenie powiatu bartoszyckiego.
— W 2021 roku wszczęto 59 dochodzeń z art. 207 kk, a do 23 listopada tego roku 49 takich dochodzeń. Trzeba jednak pamiętać, że nie każda procedura Niebieskiej Karty kończy się wszczęciem dochodzenia. W 90% przypadków przemoc, to przemoc zarówno psychiczna i fizyczna — mówi asp. Marta Kabelis, Oficer Prasowy Komendanta Powiatowego Policji w Bartoszycach.

Warto wiedzieć, że przemoc fizyczna bardzo często idzie w parze z przemocą fizyczną, a gromadzone statystyki nie wyodrębniają przemocy ekonomicznej, która w przyjętej ustawie zyskała specjalny status. Odtąd przemoc to również próba uzyskania kontroli w zakresie nabywania i korzystania z posiadanych przez tę osobę zasobów ekonomicznych. Dotychczas przemoc ekonomiczna mieściła się w pojęciu przemocy psychicznej.

Uchwała będzie miała swoje konsekwencje na poziomie samorządów, co dostrzegają m.in. PCPE-y, czyli powiatowe Centra Pomocy Rodzinie.
— Realizujemy program korekcyjno-edukacyjny w trybie wolnościowym. Uczestniczą w nim osoby na mocy wyroku sądowego, skierowane przez Zespoły Interdyscyplinarne lub te, które same zauważają u siebie problem ze stosowaniem przemocy — mówi Paulina Maciejewska z PCPR w Bartoszycach. Jak dodaje, obecnie jest nieco mniej wyroków wskazujących na ukończenie programu, który trwa 60 godzin. Zawsze czeka się na stworzenie grupy.
Wcześniej ustawa mówiła o przemocy psychicznej i fizycznej oraz seksualnej. Przemoc ekonomiczna włączona była treściowo do programu pod hasłem przemocy psychicznej. Teraz prawdopodobnie będzie ona wyodrębniona i wzmocniona. Drugą zmianą jest wprowadzenie standardów pracy. A jak sytuacja wygląda obecnie?
— W województwie realizowane są różnie programy. Część placówek realizuje program „DULUTH” lub „Rodzina”, ale są też programy autorskie. Nie ma więc jednolitego programu nawet na poziomie województwa — dodaje Paulina Maciejewska.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Czas pokaże, czy nowe rozwiązania poprawią sytuację ofiar przemocy. Niestety, nadal cześć problemu wymyka się statystykom.
Darek Dopierała