Zmiany dla pacjentów leczących się psychicznie. Ile będziemy czekać?

Piękna słoneczna pogoda, wakacje w zasięgu ręki. Jedni myślą, gdzie wyjechać, inni już pakują walizki. Normalne życie w czerwcu na jednym z olsztyńskich osiedli. Tylko sąsiad wyskoczył z okna z siódmego piętra. Albo noc z soboty na niedzielę. Też czerwiec, upalnie nawet po zmroku. Jedni się bawią, inni odsypiają tydzień pracy. Na barierce wiaduktu siedzi 32-letni mężczyzna. Szykuje się do skoku… W ostatniej chwili policjanci ratują mu życie.

Jeszcze inna historia. Też czerwiec, tętniące życiem centrum handlowe. Olsztyniacy szukają promocji, przemierzając sklep za sklepem. W tym samym czasie na usytuowany na dachu galerii parking wchodzi mężczyzna. Chce skoczyć, chce zakończyć swoje życie. Tu też na szczęście na czas pojawiają się służby. Mężczyznę udaje się uratować.

Dlaczego dochodzi do takich sytuacji? Trudno znaleźć racjonalną odpowiedź. W końcu nie ma takich problemów, których nie można rozwiązać. Te historie przypominają nam jednak, że niektórzy nie potrafią znaleźć pomocy. A może nie dają rady czekać? W Olsztynie od lat działały trzy placówki na NFZ, które niosły pomoc psychiczną. Jedna z nich, Akson, działała tylko do 30 czerwca. Placówka miała podpisany kontrakt z NFZ na nieodpłatne sprawowanie pomocy psychologicznej i psychiatrycznej w Olsztynie i okolicy. Kontrakt ten nie zostanie przedłużony. Umowa Z NFZ wygasła również dla Centrum Psychiatrii Anima, która znacznie zawęża swoją działalność. Pozostaje Wojewódzki Zespół Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie, który mieszkańcy nazywają „psychiatrykiem”. Tam, według informacji NFZ, na wizytę w poradni trzeba czekać 92 dni (stan na 27.06). Dla kogoś, kto ma myśli samobójcze, na pewno za długo. Choć oczywiście 92 dni to nie jest polski rekord. Na przykład dzieci i młodzież na wizytę w Olsztynie muszą czekać ponad 150 dni. Od 1 lipca to właśnie „psychiatryk” przejmie pieczę nad wszystkimi pacjentami z Olsztyna. Z trzech działających poradni zostanie jedna.

— Dzwoniłam tam, żeby zapisać się na wizytę. Usłyszałam, że nie przyjmują zapisów, bo nie ma miejsc. Masakra! — żali się pani Joanna, która wcześniej korzysta z usług Aksona, a teraz chciała zapisać się do poradni w „psychiatryku”. — To oznacza przymus leczenia prywatnego.

Jakie jest rozwiązanie?

— Warmińsko-Mazurski OW NFZ nie zrywa umowy z placówkami Akson i Anima realizującymi świadczenia opieki psychiatrycznej. 30 czerwca 2023 wygasły w całym regionie umowy w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień — wyjaśnia rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz. — W związku z reformą psychiatrii po wygaśnięciu umów z Narodowym Funduszem Zdrowia placówki działające na terenie Olsztyna: Akson i Anima, powinny podpisać umowy na podwykonawstwo z Wojewódzkim Zespołem Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie, który tworzy Centrum Zdrowia Psychicznego w tej części regionu. Reforma opieki psychiatrycznej w oparciu o Centra Zdrowia Psychicznego zmienia dla danej placówki jedynie to, że zamiast zawarcia umowy w zakresie realizacji świadczeń z Narodowym Funduszem Zdrowia, zawierana jest umowa o podwykonawstwo z ośrodkiem Centrum Zdrowia Psychicznego (na Warmii i Mazurach są to: Szpital Miejski św. Jana Pawła II w Elblągu i Wojewódzki Zespół Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie).

— Akson i Anima nie przyjęły warunków podwykonawstwa. Dlaczego? Jeśli by do tego doszło, firma prywatna przestałaby być firmą prywatną, a stałaby się częścią publicznej służby zdrowia — zauważa Aneta Mossakowska, szefowa Centrum Zdrowia Psychicznego Akson w Olsztynie. — Nie po to wiele lat temu odeszliśmy ze szpitala i założyliśmy swoje firmy, żeby teraz wrócić na warunkach, jakie są nam stawiane. Tam nie ma elastyczności. Jest za to stygmatyzacja oddziałami. Pacjenci nie chcą leczyć się w „psychiatryku”, a ci, którzy tam byli, tym bardziej nie mają dobrych skojarzeń. Ci, którzy będą potrzebować pomocy, będą mieli jeszcze większą trudność w podjęciu decyzji, żeby udać się właśnie tam do lekarza.

Czas czekania zależny od stanu

Założenie Centrum Zdrowia Psychicznego jest takie, żeby pacjent mógł uzyskać w nim pomoc „od ręki", bez czekania w kolejkach, bez skierowania. Pomoc jest darmowa. Może przyjść w każdej chwili, „z ulicy”, bo centra mają działać przez całą dobę.

— Wszyscy mieszkańcy Olsztyna, którzy znaleźli się w kryzysie związanym ze zdrowiem psychicznym, otrzymają pomoc w Centrum Zdrowia Psychicznego po dokonaniu wstępnej oceny potrzeb zdrowotnych osoby zgłaszającej się. Informacji na temat możliwości uzyskania pomocy w tym zakresie udzielamy również rodzinie i bliskim osoby wymagającej interwencji — podkreśla Andrzej Błaszczak, rzecznik Wojewódzkiego Zespołu Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie. — Czas oczekiwania na wizytę lekarską jest uzależniony od stanu psychicznego pacjenta, którego oceny dokonuje koordynator opieki. W sytuacji nagłego pogorszenia stanu zdrowia zagrażającego życiu i zdrowiu pacjenta lub jego otoczenia pomoc udzielana jest natychmiast w Izbie Przyjęć. W przypadkach pilnych wizyta lekarska realizowana jest w czasie nieprzekraczającym 72 godziny od chwili zgłoszenia, natomiast gdy stan pacjenta jest stabilny — około 4 miesiące.


I dodaje: — Część lekarzy pracująca na kontraktach planuje rozszerzenie swoich godzin pracy w zależności od zapotrzebowania na świadczenia. Podjęto działania ukierunkowane na współpracę z lekarzami oddziałów CZP tj. oddziału stacjonarnego i dziennego oraz Zespołu Leczenia Środowiskowego.

W całej Polsce do tej pory 81 Centrów Zdrowia Psychicznego podpisało umowy z podwykonawcami (placówkami leczenia psychiatrycznego, które do tej pory miały podpisane umowy z Funduszem, a w pilotażu zawarły umowę z CZP). Docelowo ma być ich 85.

ADA ROMANOWSKA

Opiekę medyczną dla dorosłych w zakresie zdrowia psychicznego na terenie Olsztyna zabezpieczają następujące placówki:
• w ramach Centrum Zdrowia Psychicznego Wojewódzki Zespół Lecznictwa Psychiatrycznego, Olsztyn, ul. Wojska Polskiego 35, tel. 89 678 53 53 — poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych, oddział dzienny psychiatryczny dla dorosłych, leczenie środowiskowe.
• Centrum Psychiatrii Anima, Olsztyn, ul. Jarocka 86, tel. 89 526 55 79
— poradnia leczenia nerwic, oddział dzienny nerwic.
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie, ul. Wojska Polskiego 37, tel. 89 539 83 00 — poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych.