Rosjanie zaatakowali miasto założone przez mennonitów spod Elblagą

Skąd się wziął w Ukrainie Nju Jork?

Nju Jork został założony przez mennonitów z Prus. A swoją nazwę zawdzięcza właścicielowi pierwszego zbudowanego tam młyna parowego. Mężczyzna w latach 80. XIX wieku przebywał w USA i oczarował go Nowy Jork, dlatego zaczął tak nazywać swoją miejscowość. Miasto nazywało się tak do 1951 roku, potem zmieniono mu nazwę na Novohrodske, a kilka lat temu, w 2021 roku, przywrócono mu historyczną nazwę.

Kim są mennonici

To jednym z wielu odłamów protestantyzmu, którego ojcem duchowym był Menno Simons (1496-1561). Ich wiara jest oparta na przekonaniu, że zbawienie nie jest zależne od człowieka, ale jest możliwa tylko dzięki łasce Boga. Zbawienia nie można osiągnąć poprzez dobre uczynki lub obrzędy religijne, ale tylko dzięki wierze.

Prześladowani w Niderlandach schronienie znaleźli w Rzeczypospolitej. Król Zygmunt August zezwolił im osiedlać się na Żuławach Gdańskich i w delcie Wisły.

Według szacunkowych danych, pochodzących z końca XVIII w., mennonici stanowili ok. 10% populacji Żuław Elbląskich. To oni założyli na przykład Pasłęk czyli Pruski Holland.

Z czasem część z nich przeniosła się do Rosji. Dlaczego? Bo mennonitom nie wolno było nosić broni i służyć w wojsku. A to w zmilitaryzowanych Prusach było coraz trudniejsze do przestrzegania.

Między innymi to ostatnie stało się przyczyną tego, że część z nich w końcu XVIII wieku opuściła Prusy i powędrowała do Rosji. Katarzyna II zwolniła ich bowiem z obowiązków wojskowych. Wśród kilku tysięcy mennonitów, którzy wtedy opuścili Żuławy byli także przodkowie ze strony jej matki. znanej polskiej piosenkarki Anny German (1936-1982).

Po wybuchu rewolucji bolszewickiej mennonitów spotkały prześladowania. Wielu z nich zamordowano. Społeczność mennonicka, także w Nju Jorku, przestała istnieć. Pozostała po nich tylko nazwa miasta.

Igor Hrywna