Historyczny moment! Finlandia i Szwecja złożyły wnioski o dołączenie do NATO. Stoltenberg: To wzmocnienie bezpieczeństwa

Finlandia i Szwecja złożyły wnioski o dołączenie do NATO

Cieszę się ze złożenia wniosków o dołączenie do NATO przez Finlandię i Szwecję. Jesteście naszymi najbliższymi partnerami, a wasze członkostwo w NATO wzmocni nasze wspólne bezpieczeństwo

— powiedział Stoltenberg w trakcie ceremonii przekazania wniosków.

Agencje komentują, że decyzja o dołączeniu do NATO tych dwóch północnoeuropejskich krajów jest związana z obawami dotyczącymi bezpieczeństwa w obliczu inwazji Rosji na Ukrainę.

Oba kraje były neutralne w czasie zimnej wojny i ich decyzje to jedna z najważniejszych zmian w architekturze bezpieczeństwa Europy od dziesięcioleci. Odzwierciedlają one przemiany w opinii publicznej w krajach nordyckich po rosyjskiej inwazji - wskazuje agencja Reutera.

Wniosek ma teraz zostać rozpatrzony przez 30 krajów członkowskich Sojuszu. Może to zająć około dwóch tygodni, jednak cały proces akcesyjny zwykle trwa do roku i nie jest ściśle sformalizowany. Jak pisze AP, Sojusz zamierza go przyspieszyć w przypadku Finlandii i Szwecji. Na początku prośby o przystąpienie zostaną rozpatrzone na posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej, prawdopodobnie na szczeblu ambasadorów krajów członkowskich. Decyzja Rady zależy głównie od tego, jak dobrze państwa kandydujące są dostosowane do standardów politycznych, wojskowych i prawnych NATO oraz czy przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa na obszarze północnoatlantyckim.

Turcja, jeden z krajów Sojuszu, wyraziła zastrzeżenia dotyczące członkostwa Finlandii i Szwecji w NATO. Stoltenberg wyraził przekonanie, że te problemy mogą zostać rozwiązane, a dołączenie dwóch krajów do NATO ma silne poparcie wszystkich pozostałych państw sojuszniczych.
Wszyscy sojusznicy są zgodni co do wagi rozszerzenia NATO. Wszyscy zgadzamy się, że musimy stać razem, i wszyscy zgadzamy się, że to historyczny moment, który musimy wykorzystać

— przekazał Stoltenberg w wypowiedzi dla dziennikarzy.

Koniec „finlandyzacji”, schedy po zimnej wojnie

Wraz z decyzją władz o wejściu do NATO pogrzebana została wieloletnia polityka neutralności i ostatecznie skończy się epoka „finlandyzacji”. Podążanie ścieżką do NATO ramię w ramię ze Szwecją jest pełne „ekstra symboliki”, a szybki proces mógł zaskoczyć nawet Putina – tak fińskie media skomentowały historyczną dla Finlandii decyzję o złożeniu wniosku o akcesję do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Kończy się epoka „Republiki Kekkonena” – ocenił jeden z komentatorów radia Yle. Tzw. „Kekkossłowacja Ludowa”, jak potocznie mówili Finowie, odnosi się do statusu tego nordyckiego kraju za czasów zimnej wojny, będącego przez około ćwierć wieku pod wodzą prezydenta Urho Kekkonena (1956-1981). Kekkonen, jako kontynuator linii prezydenta Juho Kusti Paasikiviego (1946-1956), realizował politykę równowagi oraz przyjaznych stosunków Finlandii ze wschodnim sąsiadem, ZSRR.

Finlandia po II wojnie światowej nie stała się republiką radziecką, ani nie przynależała do Układu Warszawskiego. Jednak zależność od ZSRR, określana jako „finlandyzacja” (termin niechętnie używany przez Finów), wiązała się z ograniczeniami, które wschodnie mocarstwo narzucało słabszemu sąsiadowi (przede wszystkim w prowadzonej polityce zagranicznej i militarnej) w zamian za brak ingerencji w sprawy wewnętrzne.

Zgodnie zaś z porozumieniem z 1948 r. „o przyjaźni, współpracy i pomocy”, Finlandia obiecała przystąpić do walki, w razie próby ataku innego państwa na ZSRR przez jej terytorium. Z drugiej strony Armia Czerwona miałaby pomóc Finlandii w odparciu ataku.

Finlandia próbowała w trakcie zimnej wojny być neutralna, ale „było to trudne ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo ZSRR”. Helsinki wybrały drogę dyplomacji i rolę łącznika między mocarstwami – podkreśla się również w raporcie fińskiego ministerstwa spraw zagranicznych poświęconemu historii fińskiej dyplomacji.

Szwecja nie przystąpiła pierwotnie do NATO w 1949 r., z powodu Finlandii, dla której było to niemożliwe – przyznała w niedzielę premier Szwecji Magdalena Andersson po tym, jak jej partia socjaldemokratyczna wyraziła poparcie dla członkostwa kraju w Sojuszu.

Po upadku żelaznej kurtyny oba kraje wstąpiły w połowie lat 90. do Unii Europejskiej, a w Finlandii realizowano tzw. linię „opcji-NATO”, czyli zachowania możliwości ubiegania się o członkostwo, gdy wymagać będzie tego środowisko bezpieczeństwa. Rolę łącznika między Wschodem a Zachodem podtrzymywano, gdy strona rosyjska straszyła konsekwencjami za ewentualne wejście do NATO.

Niektórzy fińscy politycy uważali również, że do NATO należało wstąpić w latach 90. razem z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, „gdy Rosja była słaba”.

— skomentował serwis polityki „Verkkouutiset”.

Wspólna deklaracja prezydenta Sauliego Niinisto oraz premier Sanny Marin złożona w niedzielę była pełna symboliki.

— napisał dziennik „Ilta-Sanomat”.

— poinformował z kolei dziennik „Kauppalehti”.

Finlandia strefą wpływów dla Rosji

Dla fińskiego prezydenta, który od 2012 r. utrzymywał częste kontakty z Putinem, rozstrzygające o decyzji o wejściu do NATO były oświadczenia przywódcy Rosji przedstawione w grudniu 2021 r., odnoszące się do żądań gwarancji udzielonych przez Zachód i nierozszerzania Sojuszu.

— mówił Niinisto w wywiadzie dla „IS”.

— przyznał prezydent, przypominając, że Finlandia i Szwecja były militarnie niezaangażowane „z własnej woli”.

Dziennik „Iltalehti” zwrócił uwagę, że wpływ na zmianę stanowiska fińskich władz w sprawie NATO przypieczętowała nie tylko rosyjska agresja na Ukrainę, ale też kwestie praktyczne. Wcześniej przez lata tylko jedna duża partia, tj. liberalna-konserwatywna Koalicja Narodowa (KOK), obecnie w opozycji, otwarcie opowiadała się za wejściem do NATO.

Premier Sanna Marin, liderka socjaldemokratów – przypomniała gazeta – od dłuższego czasu „była zaniepokojona” tym, że Finlandia (będąca poza NATO) podczas spotkań przywódców UE jest spychana na bok w sprawach dotyczących polityki obronnej. 21 z 27 państw UE jest także członkiem NATO.

Także z punktu widzenia relacji gospodarczych, członkostwo w NATO otworzy Finlandię na inwestorów. Finlandia, poza NATO, tuż przy Rosji, staje się mniej pewna – wynika z sondażu przeprowadzonego wśród krajowych ekonomistów.

za zgodą wpolityce.pl