Walczyli i ginęli, żeby Polska była wolna

Wczoraj minęła 80. rocznica powstania Armii Krajowej, największej formacji zbrojnej podziemia w czasie drugiej wojny światowej. 14 lutego 1942 r. z rozkazu naczelnego wodza generała Władysława Sikorskiego, istniejący dotychczas Związek Walki Zbrojnej, został przemianowany na Armię Krajową. Z tej okazji w poniedziałek w całym kraju odbyły się uroczystości rocznicowe.
W Olsztynie obchody odbyły się przed pomnikiem Armii Krajowej, gdzie stanęła też wystawa o AK, która przygotowała olsztyńska Delegatura IPN. Kwiaty po pomnikiem złożyli m.in. wojewoda Artur Chojecki i prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz, a także przedstawiciele służb mundurowych i środowisk kombatanckich.

— Bardzo wiele zawdzięczamy AK i jej żołnierzom — podkreślił wczoraj wojewoda Artur Chojecki. — Armia Krajowa była zalążkiem niepodległościowego nurtu w powojennej historii Polski.

Wśród tych, którzy pokłonili bohaterskim żołnierzom był pochodzący z powiatu łukowskiego por. Czesław Matyka, ps. Mały, żołnierz AK, którego powojenne wiatry, a ściśle mówiąc miłosne przygnały do Reszla. Miał niecałe 14 lat jak wstąpił w szeregi AK. W podziemiu byli już dwaj jego bracia.

— Walczyliśmy, żeby Polska była wojna. Wierzyliśmy Rosjanom, że nam pomogą, a oni wywozili chłopaków na Sybir, zabijali — wspominał weteran.
Dziś ma 93 lata i co roku bardzo przeżywa dzień 14 lutego? — Bardzo wielka sprawa. Wszyscy musimy bronić ojczyzny na każdym kroku — podkreślił por. Matyka, nawiązując do napiętej sytuacji za naszą wschodnia granicą.

Dlaczego gen. Władysław Sikorski przemianował ZWZ w Armię Krajową?

— Rozkaz wodza naczelnego rozkazywał przemianowanie ZWZ na AK po to, żeby pokazać, że w kraju istnienie trzeci element polskich sił zbrojnych — tłumaczy dr hab. Karol Sacewicz, naczelnik olsztyńskiej Delegatury IPN. — Bo były już wojska generała Andersa wówczas jeszcze w Związku radzieckim i polskie siły zbrojne na Zachodzie.

— 14 lutego to nie tylko dzień zakochanych, ale to również data związana z historią największej armii konspiracyjnej w okupowanej Europie — dodaje naczelnik olsztyńskiej Delegatury IPN. — AK była armią, która przygotowywała się do zrywu powstańczego, do tego zrywu nie doszło, bo później został zastąpiony przez akcje o charakterze wzmożonej dywersji, sabotażu. I tę akcję pod kryptonimem „Burza” Armia Krajowa przeprowadziła, dowodząc, że w wymiarze walki o wolną, niepodległą Polskę mamy swój wkład. Rzeczywistość geopolityczna była bardzo skomplikowana i niestety cały ten wysiłek bojowy AK nie przyniósł wówczas niepodległej Polski, znaleźliśmy się pod nowym jarzmem sowiecko-komunistycznych rządów. I na tę wolną, niepodległą Polskę czekaliśmy dalej, dłużej.