Szlak Wielkich Jezior Mazurskich. Czy tunele połączą jeziora?

Naturalny układ jezior pomiędzy Śniardwami i Niegocinem umożliwia utworzenie nowego szlaku żeglownego z Pisza do Giżycka z pominięciem Mikołajek — tzw. Pętli Mazurskiej. Obecnie jachty o niewielkim zanurzeniu mogą popłynąć alternatywną trasą przez jeziora Tyrkło, Buwełno i Wojnowo, które połączone są wąskimi i płytkimi strugami. Przeszkodą jest pokonanie lądu ok. 1,8 km pomiędzy jeziorami Tyrkło i Bawełno, który w najwyższym punkcie góruje blisko 25 m nad poziomem wody. Obecnie jachty przewożone są transportem kołowym. Niezbędna jest przeprawa, która połączy oba jeziora, a w konsekwencji jeziora Niegocin i Śniardwy przez Wojnowo, Buwełno i Tyrkło. Koszt budowy nowego szlaku oszacowany został na 300 milionów złotych. Jest to kwota, której samorządy leżące wzdłuż szlaku, głównie gmina Miłki i gmina Orzysz nie są w stanie samodzielnie wydać.

— Spośród kilku wariantów, wybraliśmy wspólnie z burmistrzem Orzysza najkorzystniejszą koncepcję stworzenia Mazurskiej Pętli przez połączenie jezior Buwełno i Tyrkło dwoma tunelami pod istniejącym wzniesieniem — twierdzi Wojciech Kossakowski, poseł PiS z Ełku, który działa na rzecz utworzenia nowego szlaku. — Tunele długości około dwóch kilometrów najmniej ingerują w otoczenie. Według szacunków budowa drogi wodnej Tyrkło – Buwełno to koszt około 167 mln zł, zaś same tunele to koszt 147 mln zł. Kwota nawet do 200 mln zł jest ogromna, ale nie aż tak, żeby nie można było znaleźć odpowiedniego źródła finansowania. Wody Polskie mają wystąpić do banku światowego o sfinansowanie tej inwestycji. Przeprawy tunelowe na Mazurach byłyby chyba jedyne w Europie. To wielka szansa dla regionu.

Gmina Orzysz posiada obszerną dokumentację żeglarskiej Pętli Mazurskiej i analizę utworzenia przeprawy między jeziorami Tyrkło - Buwełno od 2015 roku.

— Z naszych analiz i opracowań wynika, że jest możliwy przekop, który nie zaburzy uwarunkowań środowiskowych - mówi Zbigniew Włodkowski, burmistrz Orzysza. — Posiadamy kosztorys budowy kanału, przejścia między jeziorami Tyrkło i Buwełno oraz wejścia do jez. Niegocin. Jest to żeglarska pętla między jeziorami na Mazurach. Gdyby inwestycja została zrealizowana, nasz region skorzystałby na tym, to spełnienie marzeń mieszkańców Mazur i wszystkich żeglarzy.

Walka o Pętlę Mazurską toczy się od ponad 10 lat. Powstanie Pętli Mazurskiej wiąże się z wieloma korzyściami. Dla turystów i żeglarzy to około 25 km nowego, malowniczego szlaku żeglownego oraz atrakcja turystyczna regionu i szlaku Wielkich Jezior Mazurskich.

— Aby ten niezwykły szlak otworzyć dla większych jachtów, a survival zamienić w żeglowanie, konieczna jest budowa drogi wodnej z prawdziwego zdarzenia — mówił wówczas Artur Tomkiewicz, żeglarz i właściciel Mazurskiej Szkoły Żeglarstwa Natangia, jeden z pomysłodawców utworzenia Fundacji Pętla Mazurska, który od 2009 roku przez kilka lat zbierał podpisy pod apelem nawołującym do budowy tej drogi wodnej.

W kwietniu 2010 roku Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie zgłosił do współfinansowanego z funduszy europejskich programu Warmia i Mazury 2007- 2013 projekt pod nazwą „Droga wodna jezioro Śniardwy, jezioro Niegocin, przez Tyrkło, Buwełno, Wojnowo”. Eksperci RZGW rozpatrzyli trzy warianty mogące ułatwić przeprawę na najtrudniejszym odcinku drogi, czyli między jeziorami Tyrkło i Buwełno Brano pod uwagę organizację transportu kołowego jachtów, budowę kanału żeglownego albo tunelu. Projekt dofinansowania jednak nie otrzymał.

— Nasze wizyty w różnych ministerstwach i instytucjach jak dotąd nie przyniosły oczekiwanych efektów – mówi Dymitris Cumanis, żeglarz z Giżycka, lokalny aktywista na rzecz powstania Pętli Mazurskiej. — Nawet nasze próby pokonania drogi wodnej z Mazur do Warszawy jachtem typu omega czy grudniowe rejsy promocyjne przez Tyrkło-Buwełno nie spowodowały zainteresowania władz rządowych Pętlą Mazurską. Z dotychczasowych prac wykonano chyba jedynie badania środowiskowe przyszłego szlaku, co zrobiła Fundacja Pętla Mazurska. Dlatego tym bardziej całe środowisko żeglarskie cieszy fakt powrotu do tematu Pętli Mazurskiej. Nie tylko żeglarze, ale też mieszkańcy regionu oczekują nowego szlaku z zachowaniem strefy ciszy na naszych jeziorach.