Łąki w mieście - globalna moda czy konieczność? [FELIETON, cz. 2]

Rośliny łąkowe potrafią wychwycić i zmagazynować na powierzchni liści substancje niebezpieczne, obecne w powietrzu. Zatrzymują wodę z opadów atmosferycznych, ograniczając w ten sposób spływ powierzchniowy i ryzyko lokalnych podtopień. Obniżają również lokalnie temperaturę powietrza i produkują tlen, a przy tym wszystkim pięknie się prezentują.

Zielony filtr powietrza i magazyn wody

Woda: Rośliny łąkowe mają bardzo rozbudowane systemy korzeniowe, sięgające nawet kilkunastu metrów. W przypadku niektórych gatunków, długość korzeni przekracza nawet dwudziestopięciokrotnie długość korzeni traw w murawie. Oznacza to tyle, że łąki mogą sięgać po wodę z głębszych warstw gleby i nie wymagają podlewania. Działając jak gąbka, dodatkowo absorbują wodę z opadów atmosferycznych, dzięki czemu woda nie spływa do kanalizacji (to także oszczędności dla miasta!) a ryzyko podtopień jest zdecydowanie mniejsze. W ten sposób łąki przyczyniają się do tzw. małej retencji - pomagają przeciwdziałać skutkom suszy i powodzi.

Trawniki nie działają tak skutecznie, gdyż częste koszenie powoduje u traw redukcję biomasy korzeni, co przekłada się na kiepskie zdolności do magazynowania wody. Chodzi o to, że kosząc trawę, cała energia i wyprodukowane substancje odżywcze idę w odbudowę blaszek liściowych kosztem rozwoju korzeni. A każdy zabieg koszenia, dodatkowo przyczynia się do odparowywania wody z powierzchni gleby.
Powietrze: Rozbudowany system korzeniowy roślin łąkowych ma jeszcze jedną zaletę - wiąże ogromne ilości dwutlenku węgla z atmosfery. Natomiast szorstkie, włochate czy lepkie powierzchnie liści tych roślin, wychwytują z powietrza zanieczyszczenia. Są to głównie spaliny i pyły zawieszone, które wdychamy do płuc każdego dnia i które mają niebagatelny wpływ na nasze zdrowie. 1m2 odpowiednio dobranej mieszanki może wyłapać i zatrzymać od 5 do 11 gramów pyłów zawieszonych (PM2,5). To dokładnie tyle co kilkuletnie drzewo, na które nie zawsze jest miejsce przy ruchliwej drodze czy na osiedlu. Wychwycone zanieczyszczenia zostają zmagazynowane na powierzchni roślin, dzięki czemu nie trafiają do gleby i wód. Jednocześnie wiele badań wskazuje, że rośliny łąkowe potrafią wyłapywać i gromadzić również metale ciężkie, zarówno z powietrza jak i z gleby.

Liście dziewanny wielkokwiatowej, zatrzymują zanieczyszczenia z powietrza fot. Magdalena Rudnicka

Efektywność wyłapywania zanieczyszczeń jest tym większa, im większa jest całkowita powierzchnia roślin. Dlatego wysokie łąki kwietne są lepszymi łapaczami zanieczyszczeń niż krótko wystrzyżony trawnik. Dodatkowo ograniczone, do dwóch zabiegów w roku, koszenie łąk wiąże się z dużo niższą emisją spalin z silników kosiarki. Nie ma tu również mowy o zanieczyszczeniu gleby i wód środkami ochrony roślin, które są powszechne w pielęgnacji trawników, a których łąki zdecydowanie nie potrzebują.

Gleba: Gleba, na której rosną wysokie łąki, nagrzewa się zdecydowanie wolniej - to ważna kwestia w dobie zmieniającego się klimatu i występowania zjawiska miejskiej wyspy ciepła (z ang. urban heat island). O tym powszechnym zjawisku, mówimy gdy temperatura powietrza w mieście jest wyższa niż na jego obrzeżach. Wpływają na to powierzchnie sztuczne takie jak beton i bruk, które pochłaniają znaczne ilości promieni słonecznych, zamiast je odbijać, a następnie nocą zaczynają oddawać ciepło z powrotem do atmosfery. Łąki kwietne sprzyjają stabilizacji bilansu cieplnego miasta. W godzinach popołudniowych temperatura powierzchni pokrytych roślinnością jest zbliżona do temperatury powietrza na terenach pozamiejskich, za sprawą dużej powierzchni jaką tworzą liście.

Pierwsza część:
NASZ FELIETON || Łąki w mieście - globalna moda czy konieczność?

Magdalena Rudnicka, oprac. eka

A już 28 sierpnia Magdalena Rudnicka opowie o korzyściach płynących z posiadania łąk kwietnych na żywo! Razem z Fabryką Inicjatyw Obywatelskich zapraszamy na Śniadanie Obywatelskie przy łączce kwietnej (ul. Kościuszki, Iława). Początek o godzinie 10:00. Wstęp bezpłatny.