Katolicka Wigilia nie tylko dla katolików
2020-12-26 14:10:22(ost. akt: 2020-12-24 11:43:04)
Zdjęcie jest tylko ilustracją do tekstu
Olsztyn to miasto zamieszkiwane przez liczną grupę przedstawicieli obrządku wschodniego. Boże Narodzenie — przypomnijmy — obchodzą oni dwa tygodnie później. Co zatem robią podczas katolickich świąt? Poszukaliśmy odpowiedzi na to pytanie.
Mirosława Czetyrba-Piszczako jest wierną Cerkwi greckokatolickiej. Aktywnie uczestniczy w życiu olsztyńskiej parafii Pokrowa Matki Bożej przy ul. Lubelskiej w Olsztynie.
— Pochodzę z rodziny ukraińskiej. Tradycyjnie obchodziliśmy tylko święta 6 stycznia. Świąt katolickich nie celebrowaliśmy, ale w naszym domu zawsze był szacunek do tej tradycji. W tym czasie się odpoczywało, nie pracowało — wspomina.
Tak było dawniej, a teraz...
— ...mam męża Polaka — wyjaśnia. — Tworzymy razem rodzinę mieszaną. Więc świętujemy prawie cały miesiąc. Zaczynamy 24 grudnia, a kończymy 19 stycznia. Nie wypada, żebym nie zrobiła mężowi świąt. Zresztą sama sobie tego nie wyobrażam. Obchodzimy więc najpierw święta katolickie, a później te drugie według kalendarza juliańskiego.
— ...mam męża Polaka — wyjaśnia. — Tworzymy razem rodzinę mieszaną. Więc świętujemy prawie cały miesiąc. Zaczynamy 24 grudnia, a kończymy 19 stycznia. Nie wypada, żebym nie zrobiła mężowi świąt. Zresztą sama sobie tego nie wyobrażam. Obchodzimy więc najpierw święta katolickie, a później te drugie według kalendarza juliańskiego.
Czy podtrzymywanie obu tradycji bywa męczące?
— Jeśli patrzeć na to z boku, to rzeczywiście można odnieść takie wrażenie — przyznaje. — Ale my organizujemy się rodzinnie. Dzielimy wszystkie te obowiązki, szczególnie w przypadku świąt, które zaczynają się 6 stycznia. Część kłopotów związanych z przygotowaniami zawsze gdzieś się równomiernie rozkłada na kilka osób.
Początki nie były jednak łatwe.
— Gdy wyszłam za mąż, potrzebowałam troszeczkę czasu, żeby się przyzwyczaić — potwierdza pani Mirosława. — Musiałam też przestawić się na te drugie święta, na szaleństwa prezentowe. Zgodnie z tradycją u mnie w domu był tylko Mikołaj z 19 stycznia.
Kalendarz juliański
Kalendarz słoneczny opracowany przez greckiego astronoma Sosygenesa na polecenie Juliusza Cezara. Obowiązywał w państwie rzymskim od 45 r. p.n.e. Był używany w Europie przez wiele stuleci, zanim nie zastąpiono go bardziej precyzyjnym kalendarzem gregoriańskim. Do 1582 roku Hiszpanie, Portugalczycy, Polacy i Włosi żyli według juliańskiego kalendarza. Z kolei Rosjanie przeszli na niego w 1700 roku, a zrezygnowali w 1918. W Grecji kalendarz ten obowiązywał do 1923 roku, co powodowało liczne problemy. Obecnie posługują się nim głównie kościoły obrządku wschodniego.
Wigilia w obrządku wschodnim zbiega się w czasie ze świętem Trzech Króli. Od 2011 roku jest to dzień wolny od pracy. Dla wschodnich chrześcijan to spore ułatwienie.
— Przedtem zawsze musieliśmy brać wolne — wspomina nasza rozmówczyni. — Ten komfort mamy naprawdę od niedawna. Wcześniej zaczynaliśmy Wigilię już po godzinie 19. Nie każdy mógł załatwić sobie urlop. Praca była do godziny 17-18. Na szczęście teraz 6 stycznia mamy wolny, obchody można więc rozpocząć wcześniej i dłużej ten wieczór celebrować — cieszy się.
Swietłana jest z kolei wierną Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Na co dzień stara się żyć według nauk tej wspólnoty. Z jednym wyjątkiem.
— Nasze święta wolę obchodzić 24 grudnia — mówi. — Jako przedstawicielka tego obrządku mam prawo do urlopu w czasie naszych świąt. Ale ze względu na specyfikę wykonywanego zawodu nie korzystam z tego przywileju. 6 stycznia panuje już typowo roboczy nastrój, który nie sprzyja świętowaniu.
Wigilijne przygotowania Swietłana zaczyna od kupna żywej choinki.
— Preferuję niezbyt dużą, ale o bujnych gałęziach. Zawsze poświęcam dużo czasu na to, żeby ładnie ją przystroić. Do kwestii wigilijnych potraw podchodzę dość luźno. Zamiast lepić samodzielnie uszka, wolę je kupić. Podobnie z innymi daniami. Własnoręcznie przyrządzam tylko kompot z suszu, kutię, grzyby, a tradycyjnego karpia chętnie zastępuję łososiem. Zanim nakryję do stołu, wkładam pod obrus odrobinę siana. Stawiam także piękną główkę czosnku. Ponoć jego zapach przegania wszystkie choroby, co wydaje się szczególnie ważne w czasach pandemii — podkreśla.
Wigilijne przygotowania Swietłana zaczyna od kupna żywej choinki.
— Preferuję niezbyt dużą, ale o bujnych gałęziach. Zawsze poświęcam dużo czasu na to, żeby ładnie ją przystroić. Do kwestii wigilijnych potraw podchodzę dość luźno. Zamiast lepić samodzielnie uszka, wolę je kupić. Podobnie z innymi daniami. Własnoręcznie przyrządzam tylko kompot z suszu, kutię, grzyby, a tradycyjnego karpia chętnie zastępuję łososiem. Zanim nakryję do stołu, wkładam pod obrus odrobinę siana. Stawiam także piękną główkę czosnku. Ponoć jego zapach przegania wszystkie choroby, co wydaje się szczególnie ważne w czasach pandemii — podkreśla.
Igor Persjanow mieszka w Olsztynie od kilkunastu lat. Ale wychował się na Suwalszczyźnie w rodzinie staroobrzędowców.
— Zazwyczaj katolicką Wigilię spędzałem wspólnie z rodzicami u ich znajomych — relacjonuje. — Zdarzało się też, że koledzy ze szkoły zapraszali mnie swoje święta. Więc wieczór 24 grudnia rzadko spędzałem w domu. Oczywiście zdarzały się święta, gdy po prostu siedziałem przy komputerze i grałem w gry. Ale był to raczej wyjątek.
Obecnie Igor tworzy udany związek z dziewczyną, która jest praktykującą katoliczką.
— Odkąd związałem się z moją obecną partnerką, polskie święta bożonarodzeniowe spędzam razem z nią w jej rodzinnym domu. W tym czasie moi rodzice towarzyszą swoim znajomym przy świątecznym stole.
Staroobrzędowcy, podobnie jak prawosławni i grekokatolicy, celebrują Boże Narodzenie według kalendarza juliańskiego. Czyli dwa tygodnie później.
Staroobrzędowcy, podobnie jak prawosławni i grekokatolicy, celebrują Boże Narodzenie według kalendarza juliańskiego. Czyli dwa tygodnie później.
— Ale nasze święta różnią się diametralnie — zaznacza. — W staroobrzędowej tradycji nie ma zasadniczo czegoś takiego jak Wigilia w sensie katolickim. Pierwszy dzień świąt otwiera długa msza. Zaczyna się o godzinie osiemnastej i trwa nawet do czwartej nad ranem! Nie każdy tyle wytrzyma. Sam zwykle wychodzę między pierwszą a drugą w nocy — zdradza.
Po mszy rodziny idą spać. Spotykają się rano przy stole i spożywają postne śniadanie.
— Składa się na nie kutia i nic poza tym. Dopiero wieczorem urządzamy świąteczną wieczerzę, która w wielu aspektach jest zbliżona do tradycji katolickiej. Na stole pojawia się dwanaście potraw, a nawet więcej.
Paweł Snopkow
p.snopkow@gazetaolsztynska.pl
p.snopkow@gazetaolsztynska.pl
Staroobrzędowcy (starowierzy, starowiercy)
Wyznanie powstałe w wyniku rozłamu w Rosyjskim Kościele Prawosławnym. Jego przedstawiciele sprzeciwiali się reformom liturgicznym, wprowadzonym przez patriarchę Nikona w latach 1652–1656. Nowy kanon upodabniał obrzędy Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego do greckich. Wszelkie zmiany typowo ruskich tradycji liturgicznych staroobrzędowcy uznawali za herezję i odstępstwo od jedynej prawdziwej wiary.
W połowie lat 50. XVII w. zaczęli oni opuszczać dotychczasowe miejsca zamieszkania i zakładać kolonie na dalekich rubieżach państwa rosyjskiego. Niektórzy z nich postanowili wyemigrować za granicę. Na przełomie XVII i XVIII wieku staroobrzędowcy pojawili się w ówczesnej Rzeczpospolitej. Osiedlali się głównie na Suwalszczyźnie.
Komentarze (6) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
-
-
-
-
-
Pokaż wszystkie komentarze (6)Naród polski. #3047385 | 5.173.*.* 23 sty 2021 21:04
A ja się pytam: dlaczego papieża Polaka Jana Pawła II pochowaliśmy na obcej ziemi , tutaj jest jego ojczyzna.
odpowiedz na ten komentarz
jkk #3028823 | 83.15.*.* 28 gru 2020 09:11
Co robią? Chleją tak jak katolicy! Mają lepiej bo dwa razy chleją!
Ocena komentarza: warty uwagi (6) odpowiedz na ten komentarz
zgred #3028472 | 93.237.*.* 27 gru 2020 17:50
Chyba masz ubaw ,aby tak dalej.
Ocena komentarza: warty uwagi (7) odpowiedz na ten komentarz
X #3028154 | 37.47.*.* 27 gru 2020 08:46
A ja pochądzę z rodziny Słowiańskiej proszę powiedzieć co katolicy w imię miłości robili z moimi potomkami ????
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)
Barbara #3027989 | 46.204.*.* 26 gru 2020 16:32
"Nie wypada, żebym nie zrobiła mężowi świąt. Zresztą sama sobie tego nie wyobrażam." - gdzie teraz takie kobiety na żony jeszcze rozdają??? Przecież te młode to szalone i niezgodne jak...
Ocena komentarza: warty uwagi (13) odpowiedz na ten komentarz