Cukrzyca może być cichym zabójcą. Doktora Wojciecha Matuszewskiego pytamy, jak się jej nie dać

— Czym jest cukrzyca i do czego może doprowadzić?
— To grupa zaburzeń metabolicznych, w których dochodzi do podwyższenia poziomu glukozy we krwi na skutek upośledzenia wydzielania insuliny przez trzustkę lub upośledzenia jej działania. Wysoki poziom glukozy we krwi prowadzi do uszkodzenia innych narządów i tkanek. Wśród powikłań odległych są to udary mózgu, zawały, choroby nerek, uszkodzenie wzroku czy zaburzenia czucia i niegojące się owrzodzenia stóp. Zespół stopy cukrzycowej występuje u osób chorujących na cukrzycę od wielu lat i jest efektem zaburzeń ukrwienia i unerwienia. Cukrzyca dotyka zarówno mężczyzn i kobiety. Obecnie w Polsce przekroczyliśmy liczbę 3 milionów osób, w Europie jest to 60 milionów i ta liczba rośnie. Na świecie choruje już 425 milionów osób. Mówi się, że cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną i jest dziś epidemią współczesnego świata.

— Co ją powoduje?
— Można wyróżnić kilka typów cukrzycy. Typ 1 charakteryzuje się niedoborem insuliny na skutek uszkodzenia komórek trzustki przez autoprzeciwciała i ma podłoże autoimmunologiczne. Tutaj pacjent nie ma wpływu na zachorowanie. Zdecydowanie częściej występuje cukrzyca typu 2 i ona jest problemem na całym świecie. W ponad 90 procentach wśród jej powodów jest nadwaga, otyłość, brak aktywności fizycznej. To również wina przeważających w naszej diecie produktów wysokoprzetworzonych, z wysokim poziomem łatwo przyswajalnych węglowodanów. W tym typie dominuje insulinooporność, a sama insulina początkowo wydzielana jest w prawidłowej lub nawet większej ilości. Tutaj jednak decydujące są czynniki środowiskowe prowadzące do rozwoju otyłości brzusznej. Cukrzyca typu 2 to pokłosie w dużej mierze naszego stylu życia, w którym przeważa niewłaściwa dieta, z przewagą węglowodanów prostych i zbyt mało ruchu.

— Jakie mogą być objawy cukrzycy?
— Nadmierne pragnienie, nadmierne oddawanie moczu i utrata masy ciała. To powinno skłonić nas do kontaktu z lekarzem. U ponad połowy chorych wspomniane wcześniej objawy nie wystąpią. Nie bez powodu mówi się, że to cichy zabójca. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, by w grupach ryzyka przeprowadzać badania przesiewowe w kierunku cukrzycy. Badanie w kierunku cukrzycy należy przeprowadzić raz w ciągu 3 lat u każdej osoby powyżej 45. roku życia. Ponadto, niezależnie od wieku, badanie to należy wykonać co roku u osób z następujących grup ryzyka: m.in. osób z otyłością, chorobami układu sercowo-naczyniowego, obciążeniem rodzinnym czy u pań z przebytą cukrzycą ciążową czy tych, które urodziły dzieci z masą urodzeniową powyżej czterech kilogramów.

— Na czym polega leczenie?
— Podstawą jest zmiana trybu życia: odpowiedni sposób żywienia, regularna aktywność fizyczna i włączenie leczenia farmakologicznego. Żyjemy obecnie w czasach wielu odkryć w diabetologii, dostępne są coraz bardziej nowoczesne terapie, które poprawiają wyrównanie metaboliczne cukrzycy, ale również obniżają śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych czy liczbę hospitalizacji. Leczenie cukrzycy to nie tylko dbałość o właściwy poziom glikemii, ale również m.in. poprawa profilu lipidowego czy właściwy poziom ciśnienia tętniczego. To również działanie interdyscyplinarne. Pacjent z cukrzycą musi być objęty opieką wielu specjalistów. Nie tylko lekarza rodzinnego, diabetologa, ale też powinny być pod regularną kontrolą neurologa, nefrologa, kardiologa i okulisty, a ponadto edukatorów i dietetyków.

kajot