Chciał pomóc tym, którzy się zgubili i których zgubiono w życiu. 40 lat temu powstał pierwszy MONAR
2018-08-26 13:17:34(ost. akt: 2018-08-26 13:51:37)
Bezdomność kojarzy się nam zwykle z ludźmi uzależnionymi, niezaradnymi życiowo, pozbawionymi z własnej winy kontaktu z rodziną... i w większości przypadków tak właśnie jest. Jednak to zjawisko dużo bardziej złożone, o czym warto pamiętać, żeby odejść od stereotypów. Mija 40 lat od powstania pierwszego ośrodka MONARU.
Moim wielkim marzeniem było stworzenie uczciwego systemu działań z ludźmi, którzy zgubili się kiedyś, lub których zgubiono w życiu (…)
O tym, że ludzi trudno oceniać jednoznacznie przekonałam się odwiedzając siedzibę Stowarzyszenia MONAR Schronisko dla Osób Bezdomnych Markot w Marwałdzie. To fantastyczne, że są takie miejsca, że takie miejsca dla tych ludzi, to ważna alternatywa. Tak właśnie powiedziała mi jedna z jego mieszkanek Grażyna, która mieszka w ośrodku od 11 lat: – Żyłabym na ulicy, gdyby nie to miejsce. Tu jest teraz mój dom.
Jednak Tadeusz mówi, że to taki jego dom tymczasowy, że nie powiedział jeszcze ostatniego słowa w sprawie swojego życia. Chętnych do rozmów, tych nieco pogłębionych, nie ma zbyt wielu, co zrozumiałe. Nie naciskam także na zdjęcia, bo to już być może trochę za dużo...
Ośrodek Markot w Marwałdzie istnieje od 1997 roku
Grażyna, rok urodzenia 1953. Nie chce mówić o sobie zbyt wiele. Widać było, że powrót do przeszłości sprawia jej ból. Nie jest łatwy. Jedenasty rok w ośrodku w Marwałdzie, wcześniej sześć lat w podobnym w Turowie, żadnej rodziny z którą miałaby jakikolwiek, choćby najmniejszy kontakt. Ale dlaczego tak potoczyło się jej życie? Pochodzi z Warszawy, gdzie spędziła dzieciństwo i młodość. Potem mieszkała kątem u siostry, co też się skończyło. Pewnego rodzaju niezaradność życiowa, o której sama mówi, nie pozwoliła jej stanąć na nogi. Dziś o ośrodku mówi, mój dom.
Od niedawna nowym dyrektorem Markotu w Marwałdzie w gminie Ostróda jest Agnieszka Grzelka. Już na początku zauważam panujące tu relacje partnerskie, nie ma pań i panów... To skraca dystans i pomaga rozmawiać o sprawach trudnych. Szefowa ośrodka chętnie opowiadała o życiu w tym miejscu, ale też nie chciała zdjęć, co uszanowaliśmy.
— Aktualnie mamy w ośrodku 120 mieszkańców głównie z naszego regionu – mówi Agnieszka. — Są to ludzie dorośli, 40 plus. Kiedy się ma dwadzieścia czy trzydzieści lat zaczyna się tak naprawdę dorosłe życie. Jeśli jednak coś idzie nie tak, nie odnajdujemy się w "rzeczywistości", tracimy kontrolę nad własnym życiem, z różnych powodów, może zdarzyć się tak, że będziemy poszukiwać wsparcia w takim ośrodku jak nasz. I tłumaczy — Często jest to kwestia uzależnienia od alkoholu czy środków psychoaktywnych, ale wolałabym uniknąć stereotypowego myślenia o bezdomności. Co ważne, żaden z naszych mieszkańców nie jest ani pacjentem, ani petentem, jest po prostu mieszkańcem. Nie ma przymusu przebywania u nas. Warunek jest tylko jeden: pełna trzeźwość. Tylko jeden i aż jeden... W okresie zimowym ośrodek pęcznieje i bywa, że mieszkańców jest nawet 180!
Popyt jest ogromny. Ogromne są też wyzwania związane z prowadzeniem tego typu placówki. — Musimy pilnie wyremontować kuchnię i jadalnię, łącznie z wymianą dachu, oraz pokoje naszych mieszkańców, chcielibyśmy móc im zapewnić jak najlepsze warunki — dodaje Agnieszka.
Praca w ośrodku nie jest łatwa, ale daje wiele satysfakcji.
Praca w ośrodku nie jest łatwa, ale daje wiele satysfakcji.
Szklarnia, a w niej dorodne pomidory
W stolarni powstają dzieła użytkowe, ale nie tylko
Anna Jachimczyk, pracownik socjalnym pracuje w ośrodku od czterech lat. — Przywiązałam się już do naszych mieszkańców. Znam ich charaktery, wiem czego mogę się spodziewać, kto jakie ma humory... – mówi. — W każdej sytuacji mogą na mnie liczyć. Na rozmowę, ale i na konkretną pomoc, a naprawdę mamy co robić. Owszem mieszkają u nas ludzie w dużej większości po uzależnieniach trwających całe lata. Wiadomo, że zdążyły zrobić ogromne spustoszenia w ich życiu. My ich jednak w żadnym razie nie oceniamy. Jak to mówią: nigdy nie jest za późno, żeby złapać byka za rogi – śmieje się Anna. — Do części naszych mieszkańców przyjeżdża rodzina, ale to nieduży procent. Większość jest bardzo samotna. Naszych kochanych mieszkańców z Marwałdu ja po prostu bardzo lubię i czuję, że jest to odwzajemnione. Fajnie, jak ktoś chce zmienić swoje życie i traktuje to miejsce przejściowo, ale bywa, że tak nie jest.. Mamy tu prawdziwe spektrum ludzkich charakterów i postaw. Nie ma żadnych schematów – mieszkają u nas ludzie wykształceni, artyści, ale i tacy, którzy w swoim życiu nie przepracowali dnia.
Ja po prostu bardzo lubię naszych mieszkańców i czuję, że jest to odwzajemnione - mówi Ania Jachimczyk
Anna z dumą opowiada o realizowanym dwa lata temu projekcie aktywizującym zawodowo. Pięć osób podjęło pracę, wyprowadziło się od nas. Wynajęli mieszkania i zaczęli żyć na swoich zasadach. — Mieszkam w Ostródzie i czasem widzę ich w mieście. To bardzo miłe uczucie. Tematy trudne życiowo nie są mi obce, przez siedem lat pracowałam w domu dziecka – tam było dużo ludzkich dramatów. A jeszcze jeśli dotyczą najmłodszych, to po prostu, serce się kroi. W Marwałdzie są sami dorośli. Mamy tu prawdziwych weteranów, takich co mieszkają w ośrodku od 20 lat. Jest też pan, który przyjechał do nas ze Stanów Zjednoczonych. Na pobliskim cmentarzu leży wielu naszych mieszkańców.
Piękny ogród zdobi ośrodek
W Marwałdzie także nie może się obejść bez załatwiania formalności. Dział administracji pomaga też w przeróżnych trudnych sytuacjach mieszkańców, pomaga załatwiać formalności. To są pisma, które przychodzą do nich w kwestiach finansowych, komorniczych, rodzinnych, bywa że karnych. Pracownicy pomagają w odpisywaniu na nie. Są przypadki, kiedy próbują prześledzić całą drogę zawodową kogoś, by uzyskać potrzebne dokumenty uprawniające np. do emerytury. Jak mówią, czasem są to bardzo emocjonalne sprawy. Trzeba grzebać w ich przeszłości mieszkańców. Zajmować się ich wstydliwymi nieraz problemami, albo takimi z którymi nie są w stanie sobie poradzić.
W ośrodku do dyspozycji mieszkańców jest także psycholog Monika Gurgielewicz oraz opiekun Martyn Jakubowski. Martyn z wykształcenia jest pedagogiem specjalnym (specjalizacja terapii uzależnień). Z Monarem związany jest 10 lat, z 2,5 letnią przerwą, kiedy pracował w domu dziecka. Ostatnie lata w Łodzi pracował jako terapeuta uliczny z dziećmi uzależnionymi.
— Na tę chwilę mam w ośrodku różne zadania do wykonania. Są to rozmowy indywidualne z mieszkańcami, szeroko pojęta opieka nad nimi, organizacja czasu wolnego oraz prac na terenie ośrodka. Jako jedyny facet w zespole wziąłem na siebie sprawy remontowe, a potrzeb nie brakuje. Poszukujemy właściwie wszystkiego: materiałów budowlanych, wykończeniowych i wyposażenia. Liczymy na odzew lokalnej społeczności – mówi Martyn. — Ostatnio z ekipą z Marwałdu byliśmy też w Iławie na meczu Jezioraka. Dzięki uprzejmości klubu mogliśmy skorzystać z darmowych wejściówek, udostępniono nam nawet miejsca w strefie VIP - za co serdecznie dziękujemy. Dla naszych mieszkańców było to bardzo ważne doświadczenie.
Jako jedyny facet w zespole wziąłem na siebie sprawy remontowe, a potrzeb nie brakuje - mówi Martyn Jakubowski. Na zdjęciu z mieszkańcem Monaru, Tadeuszem, na meczu Jezioraka
Dlaczego odwiedziliśmy Ośrodek właśnie teraz? Otóż rok 2018 jest rokiem jubileuszowym Monaru, który obchodzi 40-lecie. Dokładnie 40 lat temu Marek Kotański jako pierwszy zainicjował akcję wyprowadzania pacjentów uzależnionych ze szpitali psychiatrycznych do ośrodków terapeutycznych. Monar był utworzony z myślą o uzależnionej młodzieży. Kolejnym etapem były Markoty, czyli ośrodki dla osób bezdomnych. Był to przełom w myśleniu i mentalności ówczesnej Polski. Dzięki staraniom i poświęceniu nieżyjącego już Marka Kotańskiego zaczęto otaczać opieką także dorosłych bezdomnych.
Ośrodek w Marwałdzie jest jednym z takich miejsc... Na ścianach ośrodka wiszą dumnie obrazki z wizerunkiem Marka Kotańskiego, widać, że jego pamięć jest wciąż żywa.
Jak w ośrodku przygotowują się do obchodów jubileuszu?
— Mieszkańcy Markotów i Monarów spotkają się z tej okazji w jednym miejscu, symbolicznym, w okolicach Głoskowa, podczas tzw. Monarowiska. To tam wszystko się zaczęło. Marek Kotański zabrał grupę narkomanów ze szpitala do opuszczonego dworku w Głoskowie i zaczął z nimi terapię. To był eksperyment, ale i prawdziwa rewolucja, która bardzo szybko rozprzestrzeniła się na całą Polskę. Dziś Monar to ponad 141 placówek w całej Polsce. Oficjalne obchody jubileuszu odbędą się w listopadzie w Warszawie podczas międzynarodowej konferencji z udziałem gości, którzy Monarowi towarzyszyli przez ostatnie 40 lat.
Czas na dyskusję z młodzieżą musi być ważniejszy od matematyki czy polskiego, ale do takiej dyskusji trzeba zejść z katedry, wejść między uczniów w sposób autentyczny (…)
Fot. Magdalena Rogatty
Fot. Arch. Schroniska w Marwałdzie
Fot. Arch. Schroniska w Marwałdzie
Komentarze (4) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
Ostródzianin #2564153 | 81.111.*.* 26 sie 2018 17:03
Ciężko wypisać krok po kroku co było robione Oczywiście, ze był w ostródzkich punktach, to one dały skierowanie do Iławy na odwyk, druga sprawa osoba, która jest po latach w uzależnieniu jest jak dziecko, nie wie gdzie iść, gdzie zapytać, kto może pomóc, to chyba dobrze że pojechałem tam do Marwałdu? Miałem mu dać na PKS i powiedzieć jedź załatwiaj sobie, radź sobie Opisałem tylko jak mnie potraktowano i tak uważam, ze to ich wina, ze tak podeszli do tematu, bo nie skupili się na człowieku, tylko na tym, co mogą z niego mieć.
Ocena komentarza: warty uwagi (7) odpowiedz na ten komentarz
okok #2564132 | 109.241.*.* 26 sie 2018 16:42
Do "Ostródzianina": dlaczego kumpel sam tam się nie zgłosił? Może byłoby inaczej. Poza tym miał w Ostródzie ośrodek terapi uzaleznień, na miejscu. Wybrał inną drogę. Wina Monaru?
odpowiedz na ten komentarz
Motto menela i Ćpuna #2564058 | 88.156.*.* 26 sie 2018 14:30
Najlepiej się żyje na koszt innych!
Ocena komentarza: warty uwagi (4) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)
Ostródzianin #2564057 | 81.111.*.* 26 sie 2018 14:29
Mój kumpel strasznie się zatracił w nałogu, stracił mieszkanie, rodzinę wszystko co miał. Odnalazłem go i zawiozłem na odwyk do Iławy, po odwykówce starałem się go umieścić w ośrodku w Marwałdzie, pojechałem mieszkańcy Marwałdu mnie pokierowali, dużo ludzi było w podwórzu, wokół drzewka palarnia, pytam kto tu władny i z kim mogę porozmawiać, pokazali mi człowieka. Opowiadam historię kumpla i pytam o pomoc, a on pyta co kumpel umie, nie zrozumiałem, ale wyjaśnił ze chodzi czy ma jakiś fach, mówię, ze był mistrzem murarskim, kiedyś w Ostródzkim przedsiębiorstwie, odpowiedział, szkoda, bo potrzeba nam glazurników. Odebrałem to tak, ze potrzeba im siły roboczej, określone zawody do swoich prac, wyszedłem z niczym Kumpel wrócił do nałogu, dzisiaj już jest w piachu na Spokojnej, natomiast ten przybytek, źle mi się kojarzy.
Ocena komentarza: warty uwagi (2) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (3)