Ekspert radzi: żywienie w chorobie nowotworowej

Przyczyną takiego stanu jest nie tylko starzenie się naszego społeczeństwa, ale również wpływ czynników wynikających z nieprawidłowego stylu życia, przejawiającego się m. in. nieodpowiednim żywieniem, brakiem aktywności fizycznej i paleniem tytoniu. Udowodniono, że otyłość zwiększa ryzyko występowania u kobiet raka sutka, raka szyjki macicy i pęcherzyka żółciowego, a u mężczyzn zwiększa się ryzyko zachorowalności na raka prostaty.

Otrzymanie diagnozy choroby nowotworowej zmienia znacząco zarówno życie samego chorego, jak i członków jego rodziny. Proces leczenia obejmuje dwa rodzaje terapii – leczenie przeciwnowotworowe, opierające się na operacji chirurgicznej i chemio- i/ lub radioterapii oraz leczenie wspomagające. Jednym z podstawowych elementów leczenia wspomagającego jest właściwe żywienie pacjenta, które może poprawić kondycję organizmu.
Nie istnieje możliwość zastosowanie jednego, uniwersalnego planu żywieniowego dla każdego chorego. Indywidualizacja żywienia podyktowana jest umiejscowieniem nowotworu, wiekiem, płcią, aktywnością fizyczną i ewentualnymi chorobami współistniejącymi.

ZALECENIA ŻYWIENIOWE W TRAKCIE WYSTĘPOWANIA
SKUTKÓW UBOCZNYCH LECZENIA ONKOLOGICZNEGO

Utrata apetytu to jeden z podstawowych objawów towarzyszących chorobie nowotworowej oraz stanowiących efekt uboczny leczenia onkologicznego.

Zalecenia żywieniowe polegają na wprowadzeniu niewielkich objętościowo posiłków w trakcie dnia, podawanych 5-6 razy, co 2-3 godziny. Nie należy popijać w trakcie jedzenia. Posiłki powinny charakteryzować się dużą wartością odżywczą, należą do nich np. chude mięso, jaja, ryby, mleko i jego przetwory, warzywa, owoce, kasze, ryż makarony, oleje roślinne, świeże masło. Dbamy o urozmaicenie posiłków, atrakcyjny wygląd potraw, podajemy je na małych zastawach stołowych, spożywamy w gronie rodzinnym przy stole. Jemy zawsze, kiedy pojawi się głód, a przy całkowitym jego braku wyznaczamy stałe pory jedzenia. Często posiłki należy wzbogacać specjalnymi odżywkami dla osób chorych na nowotwory.

Zaburzenia odczuwania smaku i zapachu pojawiają się bardzo często w efekcie przyjmowania leków cytostatycznych, uszkadzających kubki smakowe oraz zakończenia nerwowe, odpowiedzialne za odbiór tych bodźców. W takiej sytuacji należy zapewnić potrawom odpowiednią fakturę - wymagającą gryzienia, zwiększyć ilość wypijanych płynów, np. z dodatkiem soku z cytryny, ananasa, imbiru, miodu. Metaliczny posmak mięsa neutralizować ziołami i przyprawami, żurawiną, borówkami. Należy konsumować potrawy przestudzone, żuć gumę miętową między posiłkami. Wyeliminować trzeba używki i nie spożywać ulubionych potraw bezpośrednio przed zabiegami leczniczymi i tuż po nich.
Suchość w jamie ustnej oraz jej owrzodzenia i zapalenia, sięgające do gardła i przełyku wywołane naświetlaniem i chemioterapią utrudniają przełykanie pokarmu i zwiększają ryzyko zakażeń bakteryjno-grzybicznych, próchnicy zębów oraz chorób dziąseł.

W takich sytuacjach należy spożywać potrawy półpłynne typu kisiele, rzadkie budynie, zupy, jogurty naturalne, rozcieńczone wodą soki przecierowe warzywno-owocowe, koktajle mleczno-owocowe, musy owocowe, puree z warzyw. Do potraw można dodawać oliwę lub lekkie sosy przygotowane na bazie bulionów warzywnych lub drobiowych. Zaleca się podawanie do picia małych ilości wody co 10-15 minut, można pić przez słomkę, płukanie jamy ustnej przestudzonymi naparami siemienia lnianego, rumianku, szałwii, unikanie pokarmów suchych, słodyczy i słodzenia napojów. Wymagane jest też rygorystyczne przestrzeganie zasad higieny w trakcie przygotowywania posiłków.

Przeciwdziałanie nudnościom i wymiotom wymaga zastosowania diety łatwostrawnej z ograniczeniem potraw, które pobudzają żołądek i jelita bądź zalegają w ich obszarze, czyli eliminujemy potrawy tłuste, smażone, bogate w błonnik pokarmowy, pikantne i nadmiernie słodkie. Należy też często wietrzyć mieszkanie, gotować przy otwartym oknie. Po posiłku należy odpoczywać w pozycji siedzącej przez ok. 2 godziny.

Niedokrwistość może występować nawet u 40% chorych, dlatego należy już przed rozpoczęciem leczenia odżywiać się regularnie, zgodnie z zasadami zdrowego odżywiania. Trzeba spożywać różne produkty zawierające witaminę B12 (chude mięso, wędliny, jaja, produkty mleczne), kwas foliowy (zielone warzywa, nasiona roślin strączkowych, awokado, pomarańcze, maliny, orzechy, nasiona słonecznika), żelazo (chude mięso i wędliny, kapustę, szpinak, buraki, natkę pietruszki, produkty zbożowe) oraz warzywa i owoce, będące źródłem witaminy C.

Zapotrzebowanie na energię i wybrane składniki odżywcze w trakcie choroby może wzrosnąć nawet o 20% w stosunku do osoby zdrowej, co wynika ze wzmożonego metabolizmu związanego z obecnością guza i intensywną pracą układu odpornościowego.

Autor: mgr inż. Justyna Dobrzańska-Migdał
biotechnolog, specjalista ds. dietetyki i doradztwa żywieniowego

Justyna Dobrzańska-Migdał o sobie: — Zawsze fascynowały mnie dyscypliny przyrodnicze i medyczne, dlatego podjęłam naukę w tym zakresie. Posiadam tytuł magistra inżyniera biotechnologii, uzyskany na ATR w Bydgoszczy. Chemię kończyłam na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wiedzę i umiejętności, które wykorzystuję, jako specjalista ds. dietetyki i doradztwa żywieniowego pogłębiłam, kończąc studia na Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Początkowo moje życie zawodowe koncentrowało się na pracy z dziećmi i młodzieżą w szkole. Jako nauczyciel zdałam sobie sprawę z głębokiej potrzeby edukacji prozdrowotnej całych rodzin. Anoreksja, bulimia, nadwaga, otyłość, czy cukrzyca typu II to choroby, które dotykają coraz młodsze osoby. Niejednokrotnie można byłoby ich uniknąć, edukując odpowiednio wcześnie nasze dzieci, młodzież oraz osoby dorosłe. Jako mama trójki dzieci pragnę zapewnić im zdrowy, prawidłowy rozwój, serwując samodzielnie przygotowane posiłki oraz podejmując wspólnie różne formy aktywności fizycznej. Nieustannie poszerzam wiadomości, uczestnicząc w kongresach, warsztatach i szkoleniach o tematyce dietetycznej. Pragnę zarażać swoich pacjentów pozytywnym nastawieniem do zmian, jakie na nich czekają, w momencie przekraczania progu mojego gabinetu oraz motywować do podejmowania działań, które podniosą jakość dotychczasowego życia.

Umów wizytę:
MigDiet Gabinet dietetyczny
509 318 029
Iława, ul. Jagiellończyka 6
gabinet@migdiet.pl
www.migdiet.pl
https://www.facebook.com/Gabinet-Dietetyczny-MigDiet