Świątynie to materialny dorobek naszego regionu

Tylko nieco ponad połowa ewangelickich świątyń, które do II wojny światowej istniały na terenie Prus, pełni obecnie funkcję miejsca kultu. Wydarzenia z pierwszej połowy poprzedniego stulecia diametralnie zmieniły konfesyjny obraz regionu. Z blisko 2-milionowej wspólnoty ewangelików na Warmii i Mazurach pozostało tylko około 5 tys. wiernych, a do 1945 roku dominującą grupą są wierni kościoła rzymskokatolickiego. Na terenie rosyjskiego Obwodu Kaliningradzkiego pojawiła się kilkusettysięczna wspólnota prawosławnych, których przed wojną na tym terenie niemal nie notowano. Dane przygotował ks. dr Krzysztof Bielawny, który w piątek w Muzeum Ziemi Piskiej wygłosił wykład „Świątynie ewangelickie w byłych Prusach Wschodnich – stan zachowania na koniec 2016 roku”.

Historyk w swoim wystąpieniu podkreślał, że zmiany w kręgu wyznaniowym mają ścisły związek z wydarzeniami podczas II wojny światowej i tuż po niej, głównie migracją ludności. Wielowiekowym dorobkiem ewangelików w naszym regionie są świątynie właśnie świątynie. Najstarsze zostały wybudowane jeszcze w czasach krzyżackich jako katolickie, następnie po hołdzie pruskich służyły luteranom, a po wojnie wiele z nich zajęła ludność napływowa z różnych regionów Polski. Zdarzało się, że niektórzy osiedleńcy przywozili ze sobą nawet szaty liturgiczne, wybierali miejscowości w których były kościoły i występowali do władz o ustanowienie księdza katolickiego, by pełnił wśród nich posługę.

Dzisiaj miejsca kultu nadal pełnią 233 spośród 537 przedwojennych, ewangelickich świątyń. Wiele zniszczono bez śladu, a niektóre, głównie na terenie Rosji, mają obecnie inną funkcję, np. magazynów. Jednym z ciekawych przykładów przytoczonych przez ks. Bielawnego była powojenna historia kościoła w Rucianem. Świątynię zajęli Polacy, którzy przybyli na te tereny, ale miejscowi ewangelicy nie zamierzali jej oddawać. Odbyły się walki o kościół, a sprawa miała finał w sądzie. Zdarzało się jednak także, że ewangelicy i katolicy wymieniali się świątyniami.
Drugą część piątkowego wydarzenia stanowił koncert. Kilka autorskich utworów, utrzymanych w popowo-rockowym klimacie zaśpiewała Agnieszka Skrycka. Młodej wokalistce z Olsztyna towarzyszył trzyosobowy zespołów.
Uczestnicy piątkowego spotkania jako pierwsi zobaczyli okładkę nowego wydania pisma „Znad Pisy”.

– Odmieniona strona tytułowa jest zapowiedzią nowości przygotowanych przez redakcję „Znad Pisy” – mówi dr Aneta Agnieszka Karwowska, dyrektor Muzeum Ziemi Piskiej. – Promocja najnowszego numeru odbędzie się 10 listopada podczas gali z okazji Jubileuszu Pisza i będzie głównym punktem obchodów 650. rocznicy nadania naszemu miastu praw osadniczych i bartnych, organizowanych w tym roku przez Muzeum Ziemi Piskiej.

Czytaj e-wydanie