RZEMIOSŁO ARTYSTYCZNE DAWNYCH PRUS. Nowa wystawa we fromborskim muzeum

Dla mieszkańców najbliższego regionu z pewnością ciekawy będzie unikalny zbiór zabytków z cyny z braniewskich warsztatów. Braniewo stanowiło bowiem (od XVI do XVIII wieku) słynny ośrodek konwisarski, a w braniewskim Muzeum Warmińskim do roku 1922 znajdowała się duża kolekcja wyrobów cynowych, która uległa rozproszeniu..

Prezentowana wystawa przedstawia trzy dziedziny dawnego rzemiosła artystycznego z terenu Prus Królewskich i Książęcych (po zaborze, w roku 1772, Prus Wschodnich i Zachodnich), z okresu od XVI do XIX wieku.
Zgromadzono tu ponad 370 obiektów, w tym: 243 wyroby z cyny z okresu od XV do XIX wieku, 26 mebli z XVI – XIX wieku, 88 wyrobów z ceramiki, a także kilkanaście innych przedmiotów rzemiosła - zegarów i świeczników.

Wystawa to efekt pasji pięciu kolekcjonerów z Gdańska, Elbląga i Tczewa: Jerzego Wiśniewskiego, Artura Wasielewskiego, Edwarda Parzycha, Zbigniewa Jarockiego i Dariusza Brzozowskiego. Kolekcjonerska przygoda każdego z nich trwa od kilkudziesięciu lat, a w przypadku Jerzego Wiśniewskiego lat około siedemdziesiąt(!).

Sztuka zdobnicza regionu dawnych Prus tworzyła, dzięki zamieszkującej tu wielokulturowej społeczności, barwną koegzystencję prądów stylistycznych, występujących w krajach europejskich. Z czasem dopiero, równolegle do obowiązujących w Europie trendów, w wielu dziedzinach rzemiosła wytworzyło się lokalne, charakterystyczne wzornictwo takie jak: formy mebli wytwarzanych w XVII - XIX wieku na terenie Gdańska, Elbląga i Żuław, typowa dla Prus Królewskich i Książęcych forma dzbanów cynowych, czy też lokalne naśladownictwa ceramiki holenderskiej, tzw. Delftów.

Przedmioty rzemiosła artystycznego od wieków były obiektem zainteresowań kolekcjonerów tego regionu, a w XIX wieku także muzealnictwa. Bogate zbiory znajdowały się do wybuchu drugiej wojny światowej w Muzeum Miejskim i Rzemiosł Artystycznych w Gdańsku, Muzeum Miejskim i Muzeum Ojczyźnianym Carla Pudora w Elblągu, Muzeum Warmińskim w Braniewie (przeniesione w 1922 roku do Fromborka, a w 1933 roku do Lidzbarka Warmińskiego), czy też w Prussia-Museum w Królewcu. We Fromborku, w dawnym pałacu biskupów warmińskich, po raz pierwszy muzealna prezentacja lokalnej sztuki zdobniczej miała miejsce w 1922 roku, kiedy w czerwcu otwarto wystawę, na której znalazła się większość zabytków ze zlikwidowanego Muzeum Warmińskiego w Braniewie, między innymi meble i przedmioty rzemiosła artystycznego (w tym duża kolekcja cyny). Obiekty te eksponowane były (w ramach Muzeum Diecezjalnego) przez 11 lat, do roku 1933, kiedy to przeniesiono je do Muzeum Warmińskiego w Lidzbarku Warmińskim. Do ostatniej wojny nie tylko w muzeach, czy zbiorach kolekcjonerskich ale też w rękach prywatnych (zwłaszcza w pałacach i dworach) pozostawała ogromna ilość obiektów dawnego rzemiosła artystycznego pełniąc często rolę sprzętów użytkowych, ale także kolekcje. Wojenna zawierucha i bezlitosne dla zabytków powojenne czasy doprowadziły do zniszczenia lub rozproszenia tego zasobu. Niektóre znakomite prywatne kolekcje lokalnej sztuki zdobniczej uległy rozproszeniu wcześniej, np. sprzedane w domu aukcyjnym Rudolpha Lepke w Berlinie zbiory: L. Gieldzinskiego z Gdańska, F. Basnera z Sopotu, czy M. Minkowskiego z Królewca (aukcje w latach: 1912, 1929, 1936). Po roku 1945 muzea omawianego regionu, zwłaszcza placówki muzealne Gdańska, Olsztyna, czy Elbląga, przejmując niewielką tylko część uratowanych przedwojennych zbiorów rzemiosła artystycznego, rozpoczęły jego gromadzenie i eksponowanie. Rzemiosło artystyczne w dawnych Prusach było już tematem wielu muzealnych prezentacji jednak kolejne ekspozycje wciąż ujawniają nieznane dotąd obiekty i zachwycają pięknem dawnych przedmiotów użytkowych oraz kunsztem rzemieślników tego regionu. Taką też rolę organizatorzy przypisują niniejszej wystawie, która przedstawia eksponaty w ogromnej większości nieznane szerszej publiczności.

Weronika Wojnowska, Kustosz Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku

">kliknij
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie.   Pomogę: Igor Hrywna