Na Pradze opowiedzą o losach kobiet z okresu mrocznego stalinizmu

To będzie czas poświęcony życiu kobiet w najbrutalniejszym okresie stalinizmu w Polsce. Archiwum Instytytu Pamięci Narodowej oraz warszawska Izba Pamięci Strzelecka 8 zapraszają w piątek 8 marca na spotkanie zatytułowane "Bohaterki czasu terroru".

Data, pod którą obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet, nie dla wszystkich pań był przed wielu laty okazją do świętowania. Dla Janiny Wasiłojć-Smoleńska ps. "Jachna", żołnierza pierwszego oddziału partyzanckiego na Wileńszczyźnie, dowodzonego przez Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic”, a następnie V Brygady Wileńskiej AK, 8 marca 1947 roku to dzień, w którym ta 23-latka została skazana przez komunistyczny sąd na dwukrotną karę śmierci.

Janinie i innym kobietom, które były poddawane represjom i były więzione w najbrutalniejszym okresie stalinizmu, poświęcone będzie spotkanie, które w piątek 8 marca odbędzie się w Izbie Pamięci Strzelecka 8. To właśnie w kamienicy pod tym adresem na warszawskiej Pradze w latach 1944–1945 mieściła się Kwatera Główna NKWD w Polsce, a następnie w latach 1945–1948 w to tam zlokalizowany był areszt Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.

Na początku spotkania "Bohaterki czasu terroru" dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk opowie o losie kobiet, które były represjonowane za działalność niepodległościową. W oparciu o wspomnienia Janiny Wasiłojć-Smoleńskiej i Ruty Czaplińskiej przedstawi, jak te młode wówczas dziewczyny radziły sobie z traumą rzeczywistości stalinowskich więzień.

Następnie Anna Snieżko z Izby Pamięci Strzelecka 8 skonfrontuje propagandowy obraz życia "socjalistycznych kobiet" z rzeczywistością lat 40. i 50. XX wieku, które przepełnione były represjami wobec polskich patriotek.

Uczestnicy spotkania będą mieli też okazję do obejrzenia prezentowanej w Izbie Pamięci Strzelecka 8 wystawy z cyklu "Historia w artefaktach zapisana", która jest poświęcona postaci Marii Marynowskiej z d. Koziełł-Poklewskiej, skazanej w procesie członków III Zarządu Głównego WiN na dwanaście lat więzienia. O dramatycznych losach tej polskiej bohaterki opowie Anna Lasek z Archiwum IPN.

Ostatnim punktem wydarzenia będzie zwiedzanie zabytkowych piwnic w Izbie Pamięci Strzelecka 8. To tam zlokalizowane były cele dawnego aresztu Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie i w nich zwiedzający będą mogli usłyszeć relacje kobiet, które były więzione przy Strzeleckiej.

Wstęp na spotkanie pt. "Bohaterki czasu terroru" jest wolny.

Program wydarzenia:
10.00 - powitanie
10.10-10.40 - Jak kobiety "oswajały więzienną rzeczywistość" (Marzena Kruk, dyrektor Archiwum IPN)
10.40-11.10 - Życie kobiet w okresie stalinowskim. Propaganda i fakty (Anna Śnieżko, Izba Pamięci Strzelecka 8)
11.10-11.40 - Maria Marynowska. Dama, tłumaczka, więźniarka (Anna Lasek, Archiwum IPN)
11.45-12.25 - zwiedzanie zabytkowych piwnic - cel po dawnym areszcie śledczym Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego

Piotr Wojtowicz/ipn.gov.pl