Kto przystopuje degradację jezior?

W grudniu biegłego roku rada miejska w Węgorzewie przyjęła uchwałę w sprawie zrzutu nieczystości ciekłych z jachtów do Wielkich Jezior Mazurskich. W ślad za nią poszły inne samorządy: gmina Giżycko, powiat mrągowski, gmina Miłki, gmina Pozezdrze, gmina Ryn. Radni wnioskowali o uchwalenie zasad plombowania zbiorników na nieczystości ciekłe w jachtach, wprowadzenie kontroli ich szczelności, zaostrzenie kar za zrzuty ścieków z jachtów do wody oraz zabezpieczenie w budżecie państwa środków na inwestycje związane z budową pomp do odbioru nieczystości ciekłych. Petycja w sprawie zaostrzenia przepisów trafiła do ministra infrastruktury, ale w lutym ten ją odrzucił.

- Ministerstwo postanowiło nie uwzględnić naszego apelu, uzasadniając, że już obecnie obowiązujące przepisy jednoznacznie zabraniają opróżniania zawartości toalet wprost do wody, a osoba która się tego dopuszcza powinna zostać ukarana – mówi radny rady miejskiej Mateusz Rodziewicz, twórca i inicjator uchwały w sprawie zrzutu nieczystości ciekłych z jachtów do Wielkich Jezior Mazurskich. - Przedstawiona przez nas propozycja plombowania zaworów została przez ministerstwo de facto odrzucona, ponieważ „kluczowym jest znalezienie takich rozwiązań, które nie będą stanowiły nadmiernego obciążenia dla użytkowników statków, właścicieli portów i przystani oraz organów państwowych, a jednocześnie zapewnią oddziaływanie prewencyjne”.

Jednak to nie koniec interwencji samorządowców z Mazur, którzy znaleźli wsparcie u parlamentarzystów. 30 listopada 2022 odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w Sejmie RP, gdzie parlamentarzyści i samorządowcy rozmawiali o konieczności podjęcia działań mających na celu ograniczenie degradacji Wielkich Jezior Mazurskich. Gminę Węgorzewo reprezentował radny rady miejskiej Mateusz Rodziewicz, twórca i inicjator uchwały w sprawie zrzutu nieczystości ciekłych z jachtów do Wielkich Jezior Mazurskich.

- Podczas swojego wystąpienia poruszyłem cztery postulaty, które zostały zawarte w apelu rady miejskiej w Węgorzewie w sprawie problemu zanieczyszczania Wielkich Jezior Mazurskich - mówi radny Mateusz Rodziewicz. - Głównym postulat jest wprowadzenie do prawodawstwa zasady plombowania zbiorników na nieczystości ciekłe w jachtach oraz innych jednostkach pływających. Ta zmiana pozwoli na zabezpieczenie spustów montowanych w łodziach, które pływają po jeziorach. Kolejnym wnioskiem było wprowadzenie kontroli szczelności zbiorników na nieczystości ciekłe jachtów i innych jednostek pływających. Zdaniem Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska kontrole już są prowadzone.

Okazało się, że w 2021 roku przeprowadzono 8 kontroli, podczas których skontrolowano 30 jednostek pływających, zaś w roku 2022 w wyniku 11 kontroli zweryfikowano 60 jednostek pływających.
- Są to przerażające dane patrząc na to, ile jest łącznie jednostek pływających na Mazurach, czyli około 15 - 20 tysięcy – komentuje radny.

Z tematem wprowadzenia kontroli szczelności wiąże się również temat zaostrzania kar za wpuszczanie nieczystości do jezior. W chwili obecnej kara grzywny wynosi do 1000 zł.
- Uważam, że grzywna w wysokości 1000 zł w żaden sposób nie odstrasza od takich zachowań, ale wręcz zachęca i pokazują, że istnieje przyzwolenie na takie postępowanie. Oczywiście zgadzam się z opinią Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska, że właściwą drogą nie jest tylko karanie, ale do załatwienia tego problemu potrzebne są również różnego rodzaju akcje informacyjne, promocyjne, uświadamiające – dodaje radny Rodziewicz.

Ostatnim postulatem jest zabezpieczenie w budżecie państwa środków na inwestycje związane z budową pompy do odbioru nieczystości ciekłych.
- Na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich istnieje wiele stacji benzynowych pod szyldem spółki Skarbu Państwa „Orlen”. Może należałoby się zastanowić, aby właśnie ta spółka wzięła na siebie koszt budowy pomp do opróżniania nieczystości, rozpoczęła ekologiczną kampanię informacyjną, a może nawet w ramach tej akcji gratyfikowała osoby, które korzystają z tych pomp tj. punkty do programu lojalnościowego, kupony na produkty – podsumowuje Mateusz Rodziewicz.

Samorządowcy z Mazur przy wsparciu parlamentarzystów z regionu Warmii i Mazur mają nadzieję, że w ciągu najbliższych miesięcy zostanie wniesiony projekt ustawy do Sejmu w sprawie tego tematu. Mieszkańcy Krainy Wielkich Jezior Mazurskich maja nadzieję, na przystopowanie degradacji jezior i bezkarny zrzut fekalii z jachtów i innych jednostek pływających bezpośrednio do akwenów. Niezależnie od reakcji posłów i senatorów, mazurskie Stowarzyszenie Wielkie Jeziora Mazurskie 2020 rozpocznie niebawem realizację programu dotyczącego sanitacji jezior.
Renata Szczepanik