Sto lat temu gród nad Drwęcą wrócił do Polski

Ziemia Nowomiejska uzyskała wolność dopiero w 1920 roku. Jak mówią zapisy historyczne, o godzinie 10, dnia 19 stycznia, Nowe Miasto opuściły ostatnie oddziały niemieckie. O godzinie 11, w kierunku Kurzętnika, wyruszyła procesja nowomieszczan na powitanie armii Józefa Hallera. Kilka godzin czekano, zanim na krótko przed godziną 15 zjawił się oczekiwany oddział. Na czele szedł dowódca — porucznik Ryszard Wybraniec.
Zgromadzeni wznosili żywiołowe okrzyki na cześć wojska. Komendant dziękował serdecznie, wśród bicia dzwonów kościelnych. O godzinie15 wojsko wkroczyło na rynek nowomiejski, okrążyło go dookoła i stanęło przed zabudowaniami dzisiejszego starostwa Tam witał żołnierzy radca senior Bolesław Michałek.

W niedzielę 19 stycznia, sto lat później, po raz kolejny symbolicznie powrócono do tamtego dnia. Rolę oddziału wojska odegrała kompania 4. Pułku Chemicznego z Brodnicy pod dowództwem pani kapitan Magdaleny Śniadeckiej. Jak się dowiedzieliśmy w kompanii uczestniczyli również żołnierze, mieszkańcy naszego powiatu.

Przed uroczystością na rynku odprawiona została msza święta za Ojczyznę z udziałem parafian, pocztów sztandarowych oraz gości honorowych – Zbigniewa Ziejewskiego, posła na Sejm RP, Gustawa Marka Brzezina, marszałka województwa, Andrzeja Ochlaka, starosty i Józefa Blanka, burmistrza miasta.

Potem uroczyście w nowomiejskiej „Trójce” otwarto Nowomiejską Izbę Tradycji, a w Miejskim Centrum Kultury wystąpił Chór Akademicki Uniwersytetu Mikołaja Koprenika w Toruniu.

Jednym z elementów setnej rocznicy powrotu Nowego Miasta do Macierzy był bal, który charakterem nawiązywał do tego, który 19 stycznia 1920 roku odbył się w sali ówczesnego progimnazjum.
Stanisław R. Ulatowski