Historia. Wybrane problemy życia politycznego
w latach 1946–1955

Ważnym czynnikiem propagandy było nazewnictwo. Niektóre związane z nim zabiegi miały charakter barbarzyńskiego niszczenia nazw historycznych o wielowiekowej tradycji; w Nidzicy wkrótce po wojnie przemianowano nidzicki Rynek na plac Wolności. Większość zmian polegała jednak na narzuceniu obcych polskiej tradycji bohaterów i wartości; działania te na masową skalę wystąpiły po roku 1948.

(…) Wprowadzanie nazewnictwa komunistycznego w Nidzicy zapoczątkowała uchwała rady miasta z 5 kwietnia 1948 r. o przemianowaniu ulicy Warszawskiej na ulicę Generała Karola Świerczewskiego. Zmiana wiązała się z tak istotnym elementem tworzenia nowej, komunistycznej „tradycji”, jakim było kreowanie komunistycznych działaczy bloku wschodniego na bohaterów. W tym świetle ukazywano w Polsce od 1947 roku K. Świerczewskiego, komunistycznego działacza i radzieckiego, a następnie polskiego generała, który po gwałtownej śmierci w Bieszczadach podczas walk z oddziałami UPA stał się jedną z kultowych postaci polskiego ruchu komunistycznego.

(…) Ogromną rolę w sferze propagandy odgrywały święta, zarówno komunistyczne, jak i „zaanektowane” święta o innej tradycji. Na przykład święto ludowe już w 1946 roku wykorzystano do lansowania PPR. Najważniejsze miejsce zajmowało święto 1 maja. W powiecie nidzickim zorganizowano je, dość skromnie, już w 1946 roku, a w kolejnych latach obchodzono z coraz większą pompą.

W roku 1947 poza 1 maja PPR urządziła po raz pierwszy masowe uroczystości 22 lipca. W Nidzicy powstał specjalny Komitet Obchodów trzeciej rocznicy Manifestu PKWN, złożony z przedstawicieli PPR i innych organizacji. Święto Odrodzenia Polski, przypadające 22 lipca, na stałe zagościło w kalendarzu propagandowych imprez. Od jesieni 1947 r. zaczęto także czcić rocznicę bolszewickiej rewolucji w Rosji. Rok 1948 rozpoczął się od „święta wyzwolenia Nidzicy”. Rocznicę tę uczczono na sesji rady miejskiej 19 stycznia, 21 stycznia – w dzień wyzwolenia – odbyło się uroczyste nabożeństwo, miasto udekorowano flagami, a zabawę z tej okazji urządzono 25 stycznia. eksponowanym motywem propagandowym była wdzięczność Armii Czerwonej za „wyzwolenie” i „przyjaźń” z ZSRR. Polscy komuniści uprawiali od początku kult wschodniego sąsiada, jego armii i przywódców.

Fragment pochodzi z książki "Historia Nidzicy", z rozdziału prof. dr hab. Mirosława Golona „Nidzica i okolice w czasach PRL”, którą można kupić w nidzickim starostwie za 59 zł.


Wybrał Patryk Kozłowski