650-lecie Warpun. Wieś z bogatą historią

Warpuny położone są na terenach byłej Galindii na pograniczu Prus z Warmią w Gminie Sorkwity w roku 1373 Wielki Mistrz Winryk von Kniprode nadał wiernemu Prusowi Sanglobe 120 łanów ziemi/obecnie to ok. 2130 ha. Przyjmuje się, że Sanglobe podzielił obszar dla 4 synów Warpunowi, Medycie, Glabunowi i Permojowi. Teren obecnych Warpun 40 łanów (ok. 710 ha) otrzymał oczywiście Warpun, który nazwał wieś swoim imieniem, teren Zyndak 40 łanów otrzymał Medike, Botowo (obecne Bałowo) 20 łanów Permojow, a Szelągówka 20 łanów przypadła Glabunowi.

- W 1785 r. Warpuny były wsią królewską i liczyły 26 dymów i 191 mieszkańców, w 1838 r. 44 dymów i 335 mieszkańców. Szkołę otrzymała wieś dopiero w 1806 r. – uczęszczało do niej 43 dzieci, wśród nich tylko dwoje było narodowości niemieckiej
- W 1866 r. założono nową parafie ewangelicką, która liczyła 3420 osób w tym 2570 Polaków. Kościół z cegły zbudowano w 1882 r. Ludność katolicka Warpun należała do parafii w Świętej Lipce, dopiero w 1923 r. zbudowano obecny kościół. W 1934 r. parafia liczyła 700 osób z 7 wsi.
- W 1990 r. regularne msze w kościele ewangelickim z braku wiernych przestały się odbywać (kościół został zamknięty).

Warpuny dawniej i dziś

Warpuny położone są nad Jeziorem Warpuńskim do którego wpada struga (rzeczka) Warpunka, dalej wody przepływają przez jez. Gielądzkie i Sorkwickie tworząc wody rzeki Krutyń. Tak więc jezioro Warpuńskie i struga Warpunka to początek szlaku Krutyni, a struga Warpunka to górny bieg rzeki Krutyni (dorzecze rzeki Krutynia) - co dokumentują także hydrolodzy. Spływy kajakowe rzeką Krutynią z Warpun powinny być bardziej rozreklamowane. W pierwszych latach po wojnie mieszkańcy Warpun to ok. 50% Mazurzy pochodzenia polskiego: Placek, Jabłonowska, Wojciechowska, Gajewski, Cichowski, Lompe, Dukowski, Gogolin, Wisniewski, Sokołowski, Gnoza, Rózańska, Kleszcz, Terkowski, Jablonka itd. – byli to głównie rolnicy dobrze mówiący po niemiecku i po polsku/mazursku, ale były też wyjątki, że lepiej znali język niemiecki niż polski np. Sokołowski, Lompa. Ludność Warpun pochodzenia niemieckiego Faber, Bifrojt, Grynik, Becker (Beker), Mycka, Rejnel, Stabba, Drosel, Liebelt, Kusch, Wedeleit, Kewic, Grinejt, Zak, Szyc. Wśród tej ludności niemieckiej byli tacy którzy nie znali języka polskiego np.: Drosel, Rejnel, Bifrojt.

W 1939 r. w Warpunach było 577 mieszkańców, obecnie mieszka 502 osoby, a gospodarstw rolnych jest 58. W latach powojennych w Warpunach oprócz 2 kościołów był Ośrodek Zdrowia, Izba Porodowa (7 łóżek), od 1954 r. Gromadzka Rada Narodowa, Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny, POM (filia), kuźnia, Biblioteka Publiczna, Szkoła Podstawowa z siedzibą w Zyndakach, młyn świadczył usługi młynarskie dla okolicznych wsi. Działał klub „RUCH”, była świetlica (w latach 60 i 70 odbywały się dansingi). Była też masarnia, bar-restauracja. W 1959 r. wybudowana została nowa szkoła z/s w Zyndakach.

W ostatnich latach Warpuny dzięki nowym inwestycjom Urzędu Gminy i mieszkańców stały się miejscowością rolniczo-turystyczną również z gospodarstwami agroturystycznymi:
- została pobudowana nowa sala gimnastyczna przy szkole,
- zmodernizowano Szkołę Podstawową dostosowaną ją do nowych wymogów,
- wykonano nową drogę do Ośrodka Zdrowia
- zmodernizowano przedszkole,
- powstała nowa plaża, pobudowany został nowy pomost,
- zmodernizowano boisko piłki nożnej,
- na bazie młyna powstał znany w całym regionie „Bar we Młynie”, który spełnia rolę restauracji – prywatna inicjatywa p. Puławskich.
- w najbliższym czasie planowana jest budowa drogi przez Warpuny.

Program obchodów 650-lecia Warpun:

Sobota, 03.06 - plac przy świetlicy i kościół ewangelicki

godz. 12.00 - występy młodzieży szkolnej i przedszkolnej
godz. 15.00 - odczyt prof. Roberta Klimka na temat 650-lecia Warpun
- Występ Mazurskiego Zespołu Artystycznego „MŻAWKA” z Kruklanek
- Wspólne odśpiewanie pieśni „Warpuny perła tej ziemi”, wręczanie nagród itp.
godz. 18.00 - zabawa taneczna, degustacje, wiele niespodzianek i dobra muzyka

Niedziela, 04.06

godz. 14.00 - odsłonięcie pomniku upamiętniającego 650 lat Warpun
godz. 15.00 (Kościół Ewangelicki)
- Uroczysty Koncert Organowy z Niemiec Prof. N. Bethke i Solistki
- Otwarcie Wystawy „Warpuny wczoraj i dziś”

Organizatorami uroczystości są: Wójt Gminy Sorkwity Józef Maciejewski oraz mieszkańcy Wsi.
Współorganizatorzy:
- Alfred Siwik – Siwik Intertrade (Fundator Pomnika)
- Pastor Kościoła Ewangelickiego z Niemiec, były mieszkaniec tych terenów
- Parafia Ewangelicko-Augsburska z Sorkwit
- Sołtys Warpun / Radna Gminy Justyna Gałka
- Koło Gospodyń Wiejskich w Warpunach

Fundatorzy i inicjatorzy:
Fundacja na Rzecz Rozwoju Turystyki Aktywnej – A. Siwik
Fundacja Frunde Masurens - F. Tegler i K. Harms