Dowolność czasem znaczy chaos

— Obserwując dzisiejszą architekturę można ją określić jako pewnego rodzaju dowolność, a przez to także chaos. Dla większości obszarów nie ma planów miejscowych, a obiekty można stawiać na zasadzie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT)…

— Czy to się sprawdza?

— Nawet szczegółowy plan pozwala na indywidualną interpretację i pewnego rodzaju dowolność. Zarówno określanie powierzchni zabudowy, linii zabudowy, kierunku kalenicy, kąta nachylenia dachu od 30 do 45 stopni, jak i fakt, czy dach jest dwuspadowy, czy wielospadowy — wszystkie te elementy dopuszczają swobodne podejście. A to powoduje chaos. Lepszym rozwiązaniem byłyby zapisy prawne, że dla danego obszaru obowiązuje jeden rodzaj zabudowy o ściśle określonych parametrach.

— Historia naszego regionu mogłaby się stać inspiracją i może powoli się staje. Kiedyś budowano domy proste w bryle, z czerwonej cegły, z czerwoną dachówką i podmurówką z kamienia łupanego. Takie stare domy wciąż jeszcze są w naszym regionie i można je oglądać, podziwiać i czerpać inspirację. Choć faktycznie jest ich coraz mniej, ulegają nieustannej i nieodwracalnej degradacji. A przecież tak niewiele potrzeba, aby tę Atlantydę Północy zachować i uratować. Za chwilę bowiem ten rodzaj budownictwa może całkowicie zniknąć. Ja w swoich projektach architektonicznych prawie zawsze czerpię inspirację ze starych wzorców, dodając nowe elementy architektoniczne, witryny i duże powierzchnie szklane. Takie projekty można zobaczyć na mojej stronie internetowej www.pantel.olsztyn.pl w katalogu Projektów Warmii i Mazur. Bo architektura jest sztuką przetwarzania.

— Prostej recepty na zaprowadzenie ładu w przestrzeni nie ma. Dopóki nie wprowadzi się szczegółowych planów, nie powinno się budować wszędzie, bo to powoduje chaos w przestrzeni, która jest naszą wspólną własnością. Ale można i trzeba próbować na wszystkich szczeblach, w szczególności administracyjnych. Można stosować specjalne ulgi podatkowe i zwolnienia z opłat, np. od projektów, które będą nawiązywały do architektury regionu. Można też na szczeblu gminnym zwolnić od opłaty lub dopłacić z utworzonego funduszu ratowania architektury regionu inwestora, który wymienia stare okna na takie same drewniane, z pełnymi szprosami, lub stare drzwi czy inne elementy architektoniczne na takie same. Tak się dzieje w innych regionach, np. w Toskanii, Prowansji. I tak mogłoby być również na Warmii i Mazurach. Przystępując do projektu swojego wymarzonego domu, warto korzystać ze sprawdzonych wzorców, nawiązujących do architektury i bogatej historii tego regionu.
Magdalena Maria Bukowiecka