Wszystko, co musisz wiedzieć o referendum ogólnokrajowym 2023, które odbędzie się razem z wyborami parlamentarnymi 15 października

Sejm przyjął w czwartek uchwałę o zarządzeniu referendum ogólnokrajowego na 15 października, czyli w dniu wyborów parlamentarnych.

O ile w przypadku wyborów, frekwencja nie ma wpływu na ich rozstrzygnięcie, tak w przypadku referendum frekwencja jest kluczowa. Wynik referendum jest bowiem wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Liczbę osób, które wzięły udział w referendum, ustala komisja obwodowa na podstawie liczby kart ważnych, wyjętych z urny.

Nieważne karty do głosowania to te bez pieczęci obwodowej komisji wyborczej lub inne niż ustalone przez Państwową Komisję Wyborczą.

Referendum będzie polegać na udzieleniu odpowiedzi na postawione pytania, stawiając znak X w kratce obok odpowiedzi pozytywnej "Tak" albo odpowiedzi negatywnej "Nie". Rozstrzygnięcie w referendum następuje, jeżeli w odpowiedzi na postawione pytania oddano większość ważnych głosów pozytywnych albo negatywnych.

Czym innym niż nieważna karta będzie nieważny głos. Głos nieważny jest wtedy, kiedy na karcie do głosowania postawiono znak X w obu kratkach obok odpowiedzi na postawione pytanie lub nie postawiono znaku X w żadnej z kratek. W takiej sytuacji, choć głos będzie nieważny, to wrzucona do urny karta będzie ważna i będzie liczyła się do frekwencji referendalnej.

Zgodnie z przepisami, dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych pytań albo poczynienie innych dopisków poza kratką nie wpływa na ważność głosu.

Podmiotami uprawnionymi do udziału w kampanii referendalnej w mediach publicznych są: partie polityczne (pod warunkiem że w ostatnich wyborach do Sejmu otrzymała co najmniej 3 proc. głosów, jeśli samodzielnie tworzyła komitet wyborczy lub 6 proc. jeśli wchodziła w skład koalicji wyborczej), stowarzyszenia lub inne organizacje społeczne oraz fundacje, jeśli m.in. prowadzą działalność związaną z przedmiotem referendum.

O zamiarze skorzystania z prawa do udziału w kampanii referendalnej uprawnione podmioty muszą zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą do 5 września. Jest to procedura podobna do rejestracji komitetów wyborczych w wyborach.

Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji referendalnych będzie podzielony równo między podmioty uprawnione.

Kampania referendalna rozpoczyna się z dniem ogłoszenia uchwały Sejmu o zarządzeniu referendum i ulega zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania. Cisza referendalna pokryje się z ciszą wyborczą: rozpocznie się w piątek, 13 października, o godz. 24.00 i będzie trwała do zakończenia głosowania.

Przepisy stanowią, że w czasie ciszy referendalnej zabronione jest zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień, rozdawanie ulotek, jak też prowadzenie w inny sposób kampanii referendalnej. Ponadto zabronione są wszelkie formy kampanii referendalnej w lokalu komisji obwodowej oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje.

W trakcie ciszy referendalnej zabronione jest również podawanie do wiadomości publicznej sondaży dotyczących przewidywanych zachowań głosujących w referendum i wyników referendum oraz sondaży przeprowadzonych w dniu głosowania.

Za złamanie ciszy referendalnej grozi grzywna. Najwyższa grzywna: od 500 tys. zł do 1 mln zł grozi za publikację sondaży.

Prawo głosowania w referendum ma obywatel polski, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat. W referendum nie będą mogły zagłosować osoby pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym lub Trybunału Stanu oraz ubezwłasnowolnione.

O tym, czy referendum będzie ważne pod względem procedur, orzeknie Sąd Najwyższy; odpowiednią uchwałę w tej sprawie musi podjąć nie później niż w 60 dniu od dnia ogłoszenia wyniku referendum.

W referendum padną cztery pytania. Pierwsze z nich brzmi: "Czy popierasz wyprzedaż majątku państwowego podmiotom zagranicznym, prowadzącą do utraty kontroli Polek i Polaków nad strategicznymi sektorami gospodarki?". Drugie: "Czy popierasz podniesienie wieku emerytalnego, w tym przywrócenie podwyższonego do 67 lat wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn?". Trzecie: "Czy popierasz likwidację bariery na granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi?". Czwarte: "Czy popierasz przyjęcie tysięcy nielegalnych imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki, zgodnie z przymusowym mechanizmem relokacji narzucanym przez biurokrację europejską?".

PAP