To oni współtworzyli Braniewo. Lapidarium już otwarte

Lapidarium Miejskie w Braniewie zostało uroczyście otwarte w minioną sobotę w samo południe.

— Cmentarze są świadectwem dziedziczonej z pokolenia na pokolenie pamięci o byłych mieszkańcach, a także dowodem uszanowania dla zmarłych mieszkańców miejscowej społeczności. Powstałe lapidarium poświęcone jest pamięci byłych mieszkańców Braniewa, obywateli różnych narodowości, członków wielu grup wyznaniowych, którzy w przeszłości budowali wspaniałą historię naszego ukochanego miasta — zaczął prezes Towarzystwa Miłośników Braniewa Zbigniew Kędziora.

I mówił: — Przez wiele lat po wojnie na tak zwanych Ziemiach Odzyskanych z pogardą i brakiem szacunku odnoszono się do pozostawionego tu dziedzictwa kultury niemieckiej. Dotyczyło to także cmentarzy katolickich i ewangelickich, które bezkarnie plądrowano oraz niszczono. Dopiero na początku lat 80. XX wieku zaczęto interesować się problematyką "niechcianego" dziedzictwa po przedwojennych mieszkańcach tych terenów. Kolejne lata przyniosły jednak wzrost zainteresowania służb konserwatorskich i władz samorządowych kwestią ochrony tych obiektów. Istotnym było też podejście społeczeństwa, które zaczęło interesować się lokalną. Zmiany te dały impuls do tworzenia na terenach pocmentarnych lapidariów.

Zbigniew Kędziora poinformował, że pierwsze plany dotycząca stworzenia w Braniewie lapidarium pojawiły się wśród członków towarzystwa już w 2001 roku.

— Odwiedzaliśmy wówczas istniejące okoliczne lapidaria. Na przeszkodzie stawały jednak różne przeciwności typu organizacyjnego, politycznego czy też finansowego. Być może nie udało nam się też dlatego, że nasze stowarzyszenie było wówczas zbyt szczupłe kadrowo i nie posiadało w swoich szeregach aż tylu aktywnych członków — przyznał prezes TMB.

I przyznał, że dziś dzięki działaniom Towarzystwa Miłośników Braniewa tamtejsza społeczność poznała historię swojego miasta i losy ludzi, którzy na przestrzeni wieków aktywnie uczestniczyli w budowaniu bardzo bogatego historycznego wizerunku Braniewa.

Lapidarium tworzą dziewiętnasto- i dwudziestowieczne płyty nagrobne z cmentarzy św. Jana, św. Rocha, św. Magdaleny, św. Katarzyny oraz cmentarza ewangelickiego i braniewskiego kirkutu żydowskiego. Starsze nagrobki z lat 1466-1772 niestety się nie zachowały.

Miejsce upamiętnienia zmarłych przed laty mieszkańców udało się stworzyć między innymi dzięki wsparciu osób, które wrzucały datki do dwóch puszek w Muzeum Ziemi Braniewskiej oraz dzięki członkom Stowarzyszenia Byłych Mieszkańców Braniewa, która znacząco wspomogła inicjatywę.

Zbigniew Kędziora nie ukrywa, że stworzenie na terenie miasta tak wyjątkowego miejsca będzie szczególną lekcją — zwłaszcza dla ludzi mlodych.

— To oni przejmą w przyszłości pałeczkę w działaniach mających na celu kultywowanie miejsc pochówków niemych świadków historii. Pamiętajmy o pomnikach przeszłości, które dziś są naszym wspólnym dziedzictwem — o rozrzuconych po Polsce zaniedbanych cmentarzach — żydowskich, rosyjskich, ukraińskich, niemieckich i innych, o opuszczonych synagogach i cerkwiach. Nie pozwólmy zniknąć z powierzchni ziemi tym znakom życia i wiary — apelował prezes TMB.

Po oficjalnym otwarciu lapidarium przedstawiciele trzech kościołów chrześcijańskich — ks. Leszek Galica z kościoła katolickiego, ks. Jan Ostryka z kościoła ewangelicko-metodystycznego i ks. Witalis Leończuk z cerkwi prawosławnej — odprawili modlitwę ekumeniczną i poświęcili miejsce upamiętnienia dawnych mieszkańców Braniewa.

— Wizyta w lapidarium miejskim to prawdziwe spotkanie teraźniejszości z przeszłością, to miejsce pamięci tych, którzy w przeszłości zamieszkiwali i współtworzyli nasze miasto, kształtując jego historię i dziedzictwo. Powstanie lapidarium, które ich upamiętnia, to bardzo szczytna idea — podsumował burmistrz Braniewa Tomasz Sielicki.