Ukraina: pamiętają o Annie Walentynowicz

W Narodowym Uniwersytecie „Akademia Ostrogska” w Ostrogu na Ukrainie rozpoczęła się w czwartek dwudniowa konferencja „Solidarność Narodów”, poświęcona Annie Walentynowicz oraz relacjom polsko-ukraińskim.

– Dla nas w Polsce Anna Walentynowicz jest symbolem "Solidarności". Pani Anna była też Ukrainką, która w Polsce odegrała ważną dziejową rolę. To właśnie o niej, jako naszej, polskiej bohaterce, dyskutujemy tutaj, podczas konferencji w Ostrogu na Ukrainie – wyjaśnia Magdalena Lenart-Zalewska ze Stowarzyszenia „W Trosce o Dom Ojczysty” im. Anny Walentynowicz, które zorganizowało spotkanie.

Pierwszy dzień konferencji, który rozpoczął się od modlitwy ekumenicznej, poświęcony był postaci Anny Walentynowicz. Następnie wystąpili paneliści, wśród których byli m.in. syn Anny Walentynowicz, Janusz – mówił on o wspomnieniach matki oraz dramatycznych okolicznościach śmierci w katastrofie smoleńskiej.

Wśród przemawiających był także m.in. Jan Karandziej, opozycjonista czasów komunistycznych i działacz Wolnych Związków Zarodowych Wybrzeża, który był współpracownikiem i przyjacielem Anny Walentynowicz, historyk i dyplomata Krzysztof Jabłonka oraz dziennikarz Andrzej Gelberg.

Stronę ukraińską reprezentowali m.in. Dmytro Szewczuk, filozof i prorektor „Akademii Ostrogskiej”, deputowany Rady Najwyższej (parlamentu) Ukrainy Mykoła Kniażycki oraz Serhij Hembereh, zastępca szefa Rówieńskiej Administracji Wojskowej.

W godzinach popołudniowych w Ostrogu otwarto wystawę „Legenda Solidarności”, poświęconą życiu i działalności opozycyjnej Anny Walentynowicz.

Magdalena Lenart-Zalewska poinformowała PAP, że w planach Stowarzyszenia „W Trosce o Dom Ojczysty” jest stworzenie w Równem Centrum Polsko-Ukraińskiego im. Anny Walentynowicz. Jego zadaniem będzie sprzyjanie budowie społeczeństwa obywatelskiego na Ukrainie oraz dzielenie się doświadczeniami polskiej transformacji.

– Pani Ania pochodziła przecież stąd, z Równieńszczyzny – podkreśliła w rozmowie z PAP.

Anna Walentynowicz urodziła się 15 sierpnia 1929 roku w Siennej (obecnie Sadowa, region hoszczański na Ukrainie) jako jedna z czterech córek Nazara i Pryśki Lubczyk. Po śmierci matki mając 12 lat Anna Lubczyk zaczęła pracować u magnata cukrowego Edmunda Teleśnickiego. Teleśniccy uciekając przed terrorem UPA zabrali ja ze sobą pod Warszawę, a potem do polskiego już Gdańska.
Anna Walentynowicz o tym, że na Ukrainie nadal żyje jej najbliższa rodzina (mysśała, że wszyscy zginęli) dowiedziała się dopiero w 1996 roku. Od tego czasu regularnie jeździła na Wołyń, aż do 2009 roku. T
Anna Walentynowicz ginęła 10 kwietnia 2010 roku w katastrofie smoleńskiej. Była jedną z kluczowych i symbolicznych postaci rodzącej się na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych „Solidarności”. To z jej powodu wybuchł słynny strajk w Stoczni Gdańskiej.

Anna Walentynowicz zaangażowała się w działalność Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża w 1978 r. 7 sierpnia 1980 r. została bezprawnie zwolniona ze Stoczni Gdańskiej, co przyczyniło się do rozpoczęcia strajku w stoczni 14 sierpnia 1980 r., który doprowadził do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".

Walentynowicz została członkinią Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ. Internowana w stanie wojennym, potem kilka razy aresztowana. W 1981 r. inwigilowało ją ponad 100 funkcjonariuszy i tajnych współpracowników SB.

Konferencja w Ostrogu została zorganizowana przez Stowarzyszenie „W trosce o dom ojczysty” im. Anny Walentynowicz w ramach zadania publicznego, finansowanego ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach zadania publicznego, dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za Granicą 2023.

Jarosław Junko (PAP)