W warmińsko-mazurskich jeziorach ubywa wody

"Sąpłaty, wieś tuż za granicą Warmii. Spadek wody w jeziorze Sąpłaty i molo stoi na suchym lądzie, a było kiedyś całe w wodzie..." - można przeczytać we wpisie na facebookowym profilu Noju Warnijo - Klepsiewa o Wszystkiem ji o nicziem.

Do postu zamieszczono fotografie, które pokazują, że rzeczywiście jezioro się "cofnęło".

Okazuje się, że problem ubywania wód w jeziorach Warmii i Mazur jest spory. W komentarzach internauci informują, że podobne obrazki można zauważyć m.in. w jeziorze Gim czy w Warchałach.

— Zmienność poziomów wód w zbiornikach jest procesem naturalnym, którego głównymi przyczynami są: zasilania jezior, zarówno w krótkim jak i długim czasie; uwarunkowania występujące w zlewniach jezior oraz zmiany klimatyczne – ekstremalnie wysokie temperatury w okresie wiosenno – letnim, bezśnieżne zimy i mała ilość opadów w ostatnich latach w okresach wiosenno – letnio – jesiennych — wyjaśnia Joanna Szerenos-Pawilcz, rzecznik prasowy, kierownik Zespołu Komunikacji i Edukacji Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w Białymstoku.

Jak dodaje, na obszarze Warmii i Mazur w małych zlewniach jezior niektóre zbiorniki nie posiadają znaczących dopływów, zaś te które są, niosą niewielkie ilości wody, albo ich koryta są suche. Przy małym dopływie powierzchniowym, w bilansie wodnym jezior wzrasta rola zasilania podziemnego oraz pochodzącego z opadów atmosferycznych. Niestety w ostatnich latach notowane są coraz niższe opady atmosferyczne, które ponadto są krótkotrwałe i nawalne.

— A to z kolei wraz z bezśnieżnymi zimami wpływa na obniżanie poziomów wód gruntowych, które również zasilają akweny. Kolejnym czynnikiem wpływającym na obniżanie się poziomu wody w jeziorach jest ingerencja człowieka polegająca m.in. na osuszaniu mokradeł, zmianach struktury użytkowania terenu w zlewni, czy zwiększonym poborze wód — opisuje przedstawicielka Wód Polskich.

Niski stan poziomu wody i cofnięcie się linii brzegowej jeziora Sąpłaty spowodowany jest aktualnymi warunkami klimatycznymi tj. suszą hydrologiczną i meteorologiczną.

— Mają one szczególny wpływ na zbiorniki wodne, które, tak jak omawiany akwen, nie posiadają urządzeń regulujących dopływy i odpływy - progów, jazów, zastawek - i zasilane są głównie wodami gruntowymi, opadowymi oraz roztopowymi. Ponadto, w przypadku jezior płytkich o łagodnych brzegach i wypłaszczonym dnie, nawet niewielkie spadki poziomu wody powodują znaczne cofnięcie lustra wody. Według komunikatów Państwowej Służby Hydrogeologicznej, w ostatnich miesiącach, m.in. na obszarze woj. warmińsko - mazurskiego notuje się obniżenie średniego poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego. Skutkuje to znacznym osłabieniem zasilania jezior wodami podziemnymi. Dodatkowym czynnikiem przy wysokich temperaturach jest przewaga parowania nad zasilaniem. Tendencja spadkowa poziomu lustra wody jest zauważalna na wszystkich jeziorach — podkreśla pani kierownik.

Z obserwacji pracowników Wód Polskich wynika, że w Systemie Wielkich Jezior Mazurskich mamy obecnie do czynienia z czasowym obniżaniem się poziomu wód. Zjawisko to jest spowodowane brakiem opadów w regionie Mazur - w ciągu ostatnich 3 miesięcy odnotowano minimalne opady. Poziom wód w jeziorach mazurskich obecnie kształtuje się na poziomie średnich i niskich stanów. Niemniej jednak Wody Polskie na wodach o regulowanym odpływie, jak System Wielkich Jezior Mazurskich, prowadząc racjonalną gospodarkę wodną, tak gospodarują zasobami wodnymi, aby ich poziom w okresie żeglugowym był zadowalający.

— Istotnym aspektem w przeciwdziałania skutkom suszy jest edukacja mająca na celu podniesienie poziomu świadomości społecznej dotyczącej potrzeby oszczędzania i  szanowania wody. Od 2019 r. Wody Polskie wraz z partnerami - policja, straż pożarna, ratownictwo medyczne - realizują projekt edukacyjny pod nazwą „Aktywni Błękitni – szkoła przyjazna wodzie” skierowany do uczniów szkół podstawowych. Misją programu jest promowanie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o  zrównoważonej gospodarce wodnej. Ponadto pracownicy PGWWP monitorują poziomy wód i prowadzą prace regulacyjne na urządzeniach wodnych, które mają na celu zatrzymanie wody w jeziorach zachowując jedynie niewielki przepływ biologiczny. Prowadzone są także prace utrzymaniowe, polegające m.in. na udrażnianiu przepustów, koszeniu odpływów/dopływów — podkreśla Joanna Szerenos-Pawilcz.

RAZ