Najważniejszy jest człowiek

– Panie marszałku, prawie jedna czwarta z kwoty 1,786 mld euro z Funduszy Europejskich dla Warmii i Mazur na lata 2021-2027 została zarezerwowana na tzw. projekty strategiczne. Proszę powiedzieć, co kryje się za tym określeniem?
– Projekty strategiczne to operacje istotne z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego. To te przedsięwzięcia, które będą wnosić kluczowy wkład w realizację celów strategii regionu „Warmińsko-Mazurskie 2030” oraz programu regionalnego. Są wśród nich zarówno duże projekty inwestycyjne w obszarze mobilności regionalnej, efektywności energetycznej, środowiska czy turystyki i kultury, jak i projekty tzw. miękkie, jak wsparcie partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego czy rozwój systemu pieczy zastępczej. W dobie intensywnych zmian technologicznych postawiliśmy również na podniesienie kompetencji cyfrowych jednostek samorządowych. Identyfikowanie projektów strategicznych toczyło się równolegle z przygotowaniem programu i część z nich była przedmiotem intensywnych rozmów i negocjacji z Komisją Europejską, która musiała wydać zgodę na ich realizację.

– Zatem to są istotne przedsięwzięcia z puntu widzenia rozwoju regionu, przyszłości Warmii, Mazur i Powiśla. Ich wybór nie był więc łatwy. Kto o tym zadecydował?
– Proces wyłaniania projektów strategicznych był bardzo szeroki i transparentny. W dużym stopniu opierał się na sile współpracy, bowiem daje ona szansę osiągnięcia znaczących efektów w większej skali niż pojedyncze inicjatywy. Mówiąc w dużym skrócie: partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego zawiązane na obszarach strategicznej interwencji zidentyfikowanych w strategii rozwoju społeczno-gospodarczego „Warmińsko-Mazurskie 2030” opracowały projekty ponadlokalnych strategii/programów rozwoju wraz z propozycjami projektów strategicznych. Propozycje projektów własnych samorządu województwa złożyły również departamenty Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie odpowiedzialne za polityki sektorowe. 21 lutego 2022 roku Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego wybrał 30 projektów połączonych w 15 przedsięwzięć strategicznych, które realizowane będą przez samorząd województwa oraz partnerstwa gmin i powiatów.

– Co oznacza dla samych beneficjentów fakt, że dany projekt znalazł się na liście projektów strategicznych?
– Projekty strategiczne będą korzystać z preferencyjnych warunków w programie: mogą zostać wybrane do dofinansowania w sposób niekonkurencyjny lub w ramach specjalnego naboru zamkniętego, czyli wyodrębnionej linii budżetowej. Pamiętając, że przygotowanie tak dużych przedsięwzięć obarczone jest zwykle większym ryzykiem, zadbaliśmy również o wsparcie eksperckie dla beneficjentów projektów strategicznych w ramach tzw. Project Pipeline. Eksperci przygotowują wstępne analizy i warianty realizacji projektów, wskazując ewentualne ryzyka i rekomendując niezbędne kroki i rozwiązania. Należy jednak zaznaczyć, że realizacja projektu strategicznego, tak samo jak w przypadku wszystkich innych projektów, uzależniona jest od złożenia poprawnego wniosku o dofinansowanie wraz z wymaganymi załącznikami w wyznaczonym terminie oraz spełnienia przez projekt wymogów formalnych i kryteriów oceny projektów zatwierdzonych przez komitet monitorujący FEWiM i tym samym akceptacji wniosku przez instytucję zarządzającą.

– Na tej liście jest kilkanaście projektów nowych, wręcz nowatorskich, jak choćby budowa Północnego Centrum Psychiatrii Dziecięcej w podolsztyńskiej Ameryce. Ten projekt budzi szczególne zainteresowanie, zwłaszcza że wręcz mówi się o zapaści psychiatrii dziecięcej. Brakuje lekarzy, oddziały są przepełnione, a terminy oczekiwania na konsultację psychiatry bardzo długie. Na jakim etapie jest ten projekt? Kiedy centrum mogłoby przyjąć pierwszych pacjentów, i to zapewne nie tylko z naszego regionu?
– Obecnie na końcowym etapie opracowywania jest architektoniczna koncepcja Centrum Psychiatrii Dziecięcej, która będzie podstawą do ogłoszenia przetargu na wykonanie dokumentacji technicznej. W 2024 roku planujemy ogłoszenie postępowania w sprawie zamówienia publicznego na dokumentację techniczną. Opracowanie dokumentacji wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami, w tym z pozwoleniem na budowę, planuje się zakończyć w pierwszej połowie 2025 r. Wówczas zostanie ogłoszony przetarg na roboty budowlane i wyłonienie wykonawcy robót. Faktyczna budowa wraz z wyposażeniem i uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie powinna się zakończyć w 2028 r. i w tym roku zaczną być udzielane świadczenia w nowych obiektach. Aby przygotować kadry do nowego Centrum, szpital w Ameryce już teraz zaczyna kompletować specjalistów w celu jak najszybszego rozpoczęcia udzielania świadczeń z zakresu psychiatrii dziecięcej.

– Są też inne bardzo ciekawe projekty, jak modernizacja planetarium w Olsztynie czy Europejskie Centrum Copernicus we Fromborku, oraz przedsięwzięcia, które zostały zaczęte tak naprawdę dużo wcześniej. Myślę tu chociażby o poprawie żeglugi na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich i na Kanale Elbląskim, jak też podnoszeniu jakości życia w miasteczkach sieci Cittaslow. Czy wiemy, kiedy mogą zostać uruchomione środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na te wielkie inwestycje?
– Pierwsze nabory na projekty strategiczne są praktycznie gotowe, a również część beneficjentów deklaruje możliwość złożenia wniosków o dofinansowanie jeszcze w tym roku. W przypadku projektów związków i stowarzyszeń gmin i powiatów niezbędne jest wcześniejsze podpisanie porozumień terytorialnych pomiędzy samorządem województwa a partnerstwami, ale ten etap również zaczęliśmy już realizować i pierwsze porozumienie zostanie podpisane prawdopodobnie jeszcze w październiku. Część inwestycji wymaga natomiast bardziej złożonych przygotowań i należy się spodziewać ich realizacji dopiero w kolejnych latach wdrażania programu.

– Panie marszałku, gdybyśmy mieli podsumować naszą rozmowę, to o jaką puentę można się pokusić?
– Aspiracje władz samorządowych i mieszkańców województwa sięgające 2030 roku zawierają się w krótkim, lecz jakże znaczącym zdaniu Warmia i Mazury regionem, w którym warto żyć. Fundusze Europejskie bez wątpienia zmieniają nasz region i nadal będą go zmieniać. Jednak podmiotem wszelkich programów i działań strategicznych jest człowiek. On jest najważniejszy. Każdy mieszkaniec regionu, niezależnie od wieku, wykształcenia, stanu posiadania, pochodzenia czy płci, powinien mieć takie same możliwości rozwoju i poprawy jakości swojego życia. Od wczesnej edukacji aż po godną, spokojną starość.

O Funduszach Europejskich dla Warmii i Mazur przeczytasz na stronie www.funduszeeuropejskie.warmia.mazury.pl