Zaniedbana kamienica przy ul. Okopowej w Olsztynie zniknęła z powierzchni ziemi

Przez wiele lat kamienica na jednej z uroczych, staromiejskich uliczek straszyła zarówno mieszkańców jak i turystów. Wojewódzki konserwator zabytków bezskutecznie zabiegał o jej remont, bo właściciel nie był nim zainteresowany. Wtedy to jeszcze budynek nie tylko znajdował się na historycznym układzie urbanistycznym starego miasta Olsztyna, ale był również indywidualnie wpisany do rejestru zabytków.

Rozbiórka obiektu objętego indywidualną ochroną konserwatorską w świetle prawa nie była możliwa. Jak informował wojewódzki konserwator zabytków, żaden z kolejnych właścicieli obiektu nie wystąpił do MKiDNiS o wykreślenie go z rejestru zabytków.

W 2007 i 2011 r. ówcześni właściciele otrzymali pozwolenia konserwatorskie na remont i adaptację budynku do nowej funkcji. Jednak wnioski o wydanie pozwolenia na prace przy obiekcie nadal nie wpływały.

Pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków mając świadomość pogarszającego się stanu obiektu w ostatnich latach podjęli wachlarz działań. W 2016 i 2018 r. przeprowadzono kontrolę budynku a następnie wydano zalecenia pokontrolne, nakazujące przeprowadzenie szeregu prac budowlanych i konserwatorskich. Z uwagi na niewykonanie przez właściciela żadnych prac, nałożono na niego administracyjną karę pieniężną w wysokości 50 tysięcy zł, która podtrzymana została w postępowaniu odwoławczym przez organ drugiej instancji. Z kolei w 2020 r. złożono na policji zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa polegającego na niszczeniu zabytku przez celowe zaniechanie niezbędnych działań.

W 2021 roku doszło do pożaru kamienicy. Dach budynku zajął się ogniem. W akcji gaszenia brało udział 7 zastępów strażackich. Po pożarze kamienica została odgrodzona z każdej strony, gdyż groziła zawaleniem i pozostała dalej w roli straszydła.

Sprawa ruszyła dopiero, gdy w sierpniu 2022 roku na wniosek właściciela kamienicy przy ul. Okopowej 22 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydał decyzję o skreśleniu tego obiektu z rejestru zabytków.

— Na podstawie decyzji o wpisie do rejestru zabytków układu urbanistycznego Starego Miasta Olsztyna oraz nawarstwień kulturowych Olsztyna, Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał decyzję dotyczącą rozbiórki zagrażających pozostałości po ścianie frontowej i szczytowej, zniszczonych w trakcie pożaru oraz odmówił udzielenia pozwolenia na rozbiórkę ścian fundamentowych oraz ścian pomieszczeń piwnicznych — mówi Bartłomiej Skrago, rzecznik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie.

Obecnie dobiega końca rozbiórka budynku. Następnie mają zostać przeprowadzone tam prace archeologiczne, które dotyczyć będa piwnic budynku.

— Służby konserwatorskie nie uzgadniały dotychczas żadnych koncepcji zagospodarowania terenu. Inwestor otrzymał zalecenia, że prace prowadzone w obrębie ścian fundamentowych i piwnic muszą być poprzedzone badaniami architektonicznymi i archeologicznymi. Z uwagi na prawdopodobieństwo, iż piwnice są starsze niż spalony budynek, wspomniane badania są niezbędne w celu określenia dalszego sposobu postępowania z reliktami — informuje Skrago.
Sama kamienica przy ul Okopowej pochodzi z XIX wieku, jednak jej fundamenty i piwnice datowane są na wiek XVIII.

Po przeprowadzonych badaniach dalsze losy zależą od konserwatora. Prawdopodobne jednak jest, że wyda zalecenie odbudowy.