Czarna lista kościoła. Kto nie może zostać księdzem?

W wielu seminariach diecezjalnych zakończył się już pierwszy etap naboru kandydatów. Aktualnie prowadzone są rekrutacje uzupełniające, co oznacza, że ostateczną liczbę zainteresowanych trzeba będzie jeszcze ustalić. Jednakże już teraz zauważalny jest spadek liczby młodych mężczyzn chętnych do podjęcia nauki kapłańskiej. Ta tendencja utrzymuje się od wielu lat, a hierarchia kościelna boryka się z wyzwaniem, jak skutecznie zachęcić młodych ludzi do rozważenia życia kapłańskiego. Warto jednak podkreślić, że istnieją diecezje, gdzie liczba kandydatów jest wyższa niż w poprzednim roku.

Sytuacja ta ma miejsce w diecezji rzeszowskiej, gdzie w bieżącym roku zgłosiło się 14 kandydatów. Warto porównać to z zeszłym rokiem, gdy ich liczba wynosiła zaledwie sześć. Jak przyznał ks. Adam Kubiś, rektor seminarium w Rzeszowie, to rzeczywiście zaskakująca ilość, zwłaszcza w kontekście ogólnego spadku liczby powołań w całej Polsce.

Spadek w całej Polsce

Wynik osiągnięty przez rzeszowskie seminarium jest najlepszy w całej Polsce. Niemniej jednak, sytuacja w innych diecezjach prezentuje się zupełnie inaczej. Przykładowo, w diecezji łódzkiej zgłosiło się jedynie czterech zainteresowanych, podczas gdy rok wcześniej przyjęto siedmiu kandydatów. Co interesujące, żaden z tegorocznych chętnych nie podjął nauki w seminarium bezpośrednio po maturze. Teraz wszyscy zostali przypisani do tzw. roku propedeutycznego. - W naszej diecezji ten okres odbywa się w parafii Łask-Kolumna, gdzie klerycy uczestniczą przez rok w wykładach z zakresu teologii i życia duchowego, ale przede wszystkim budują wspólnotę - objaśnia ksiądz Marcin Pietrzyk, ojciec duchowny w łódzkim seminarium.

W diecezji opolskiej zgłosiło się czterech zainteresowanych, ale tylko trzech z nich rozpoczęło duchową formację.

Również seminarium diecezji częstochowskiej odnotowało spadek liczby chętnych. W bieżącym roku przyjęto osiem osób, podczas gdy w porównaniu do roku poprzedniego, kiedy liczba wynosiła 11, można zauważyć zmniejszenie zainteresowania nauką kapłańską.

Tymczasem, liczba powołań kapłańskich w Polsce stale maleje. W roku 2012, łącznie przyjęto 828 osób na pierwszy rok do seminariów diecezjalnych i zakonnych. W 2021 roku liczba ta spadła już tylko do 356, a w roku poprzednim wynosiła 338. Co ciekawe, w 2021 roku cztery diecezje nie miały żadnych zgłoszeń od kandydatów. Miało to miejsce w diecezjach bydgoskiej, elbląskiej, łowickiej i drohiczyńskiej. Jednak w 2022 roku nie odnotowano żadnego takiego przypadku.

W obliczu malejącej liczby chętnych, niektóre diecezje podjęły decyzję o połączeniu swoich seminariów, co miało miejsce niedawno na Dolnym Śląsku. Wcześniej na terenie tego województwa działały trzy seminaria diecezjalne, we Wrocławiu, Legnicy i Świdnicy. Dwa lata temu tylko czterech kandydatów zgłosiło się do seminarium diecezji legnickiej, podczas gdy trzy lata temu w seminarium diecezji świdnickiej nie pojawił się żaden chętny.

Z powodu malejącej liczby kandydatów do kapłaństwa, biskupi diecezji legnickiej i świdnickiej podjęli decyzję o połączeniu trzech seminariów. Od października ubiegłego roku klerycy z Legnicy i Świdnicy rozpoczęli naukę w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Ostrowie Tumskim we Wrocławiu.

Dodatkowy rok

Dodatkowo, okres formacji seminaryjnej zostanie wydłużony z sześciu do siedmiu lat, wprowadzając tzw. rok propedeutyczny. Ten etap ma na celu umożliwienie kandydatom lepszego zrozumienia seminaryjnej wspólnoty oraz bardziej głębokiego zrozumienia, czy kapłaństwo jest ich powołaniem. Jak zauważają księża, z którymi rozmawiamy, w ostatnich latach profil kandydatów, którzy wstępują do seminariów, uległ zmianie. Wzrasta liczba tych, którzy wcześniej pracowali lub kontynuowali studia.

Diecezje podejmują również wysiłki, aby zachęcić młodych mężczyzn do rozważenia kapłaństwa i do wstąpienia do seminarium. Organizowane są modlitewne maratony, a klerycy odwiedzają parafie, aby dzielić się swoimi powołaniami. Dla przykładu, diecezja sandomierska uruchomiła specjalną stronę internetową, na której pokazuje, jak w trzech prostych krokach można złożyć dokumenty do seminarium.

Kto nie może zostać księdzem?

Episkopat stworzył specjalny dokument dotyczący procesu formacji kapłańskiej, zatytułowany "Droga formacji prezbiterów w Polsce. Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia," który obowiązuje od dwóch lat. Dokument ten szczegółowo określa, kto może ubiegać się o przyjęcie do seminarium oraz jakie są zasady tego procesu. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w nim, kandydat musi przygotować podanie, w którym szczegółowo wyjaśnia, dlaczego pragnie zostać księdzem. Do wniosku dołącza akta chrztu, bierzmowania, świadectwo maturalne oraz opinie od proboszcza, katechety i zaświadczenie o stanie zdrowia od lekarza rodzinnego.

Dokument precyzyjnie określa również, kogo nie powinno się przyjmować do seminarium. Na "czarnej liście" znajdują się osoby, które mają wyroki sądowe lub są obecnie objęte postępowaniem karalnym, osoby z problemami uzależnień, osoby będące aktywistami homoseksualnymi oraz osoby wspierające tzw. "kulturę gejowską". Dokument nie precyzuje jednak, co dokładnie oznacza to ostatnie pojęcie. Natomiast osoby, które były świadkami przestępstwa, powinny być objęte szczególnym nadzorem przełożonych.

Jeśli zaś dokumenty składane są przez imigrantów, to konieczne jest dokładne zrozumienie ich motywacji i powodów ubiegania się o przyjęcie do seminarium.

Mężczyźni, którzy przekroczyli 35. rok życia, mają możliwość ubiegania się o przyjęcie do Ogólnopolskiego Seminarium dla Starszych Kandydatów w Łodzi. W tym przypadku wnioski mogą składać zarówno kawalerowie, jak i wdowcy. Jednakże, zgodnie z informacją zawartą w dokumencie, szczególne rozeznanie wymagać będą kandydatury osób, które mają potomstwo, otrzymały stwierdzenie nieważności swojego małżeństwa lub wcześniej były seminarzystami w innych placówkach formacyjnych.

W minionym roku do łódzkiego seminarium dla starszych kandydatów zgłosiło się 14 osób.