Odpust w Gietrzwałdzie — plan uroczystości

Uroczystości odpustowe w Gietrzwałdzie już tradycyjnie przyciągają tysiące wiernych. We wtorek 5 sierpnia, w kurii archidiecezji warmińskiej odbyła się konferencja prasowa, podczas której zostały podane informacje o przebiegu tegorocznego odpustu.

Niedzielnej mszy odpustowej, która rozpocznie się o godzinie 11.00, będzie przewodniczył ordynariusz warszawski biskup Romuald Kamiński. Jednak uroczystości rozpoczną się już w sobotę mszą o godzinie 18.00. Tu liturgii połączonej z Nieszporami ku czci Matki Bożej Gietrzwałdzkiej będzie przewodniczył biskup pomocniczy archidiecezji warmińskiej ks. Janusz Ostrowski. O 21.00 rozpocznie się Różaniec i Apel Maryjny przy kaplicy objawień, a na 21.30 zaplanowano początek czuwania modlitewnego. Sobotnie uroczystości zakończy Eucharystia odprawiona o północy przy kaplicy objawień.

— Zgromadzimy się w Gietrzwałdzie na uroczystość Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. To jest tytuł parafii i nasz główny odpust. Zgromadzimy się, przeżywając urodziny Maryi Panny. Ona nas zaprasza. Osobiście jako proboszcz parafii, dołączam się do Jej zaproszenia. Maryja chce się spotkać ze wszystkimi. Czujcie się zaproszeni — przypomniał ks. Marcin Chodorowski, proboszcz parafii w Gietrzwałdzie.

Organizatorzy uroczystości zaapelowali, aby wierni uczestniczący w centralnej mszy przybyli na błonia co najmniej godzinę wcześniej. Ma to ułatwić zajmowanie miejsc w sektorach, tak by wszyscy mogli w skupieniu przeżyć uroczystość. W niedzielę uroczystości już o godz. 10.00 rozpocznie modlitwa różańcowa.

O tym jak bezpiecznie dotrzeć na odpust w Gietrzwałdzie, mówił podinspektor Piotr Godlewski, naczelnik wydziału ruchu drogowego Komendy Miejskiej Policji w Olsztynie. — Organizacja ruchu będzie taka sama, jak w ostatnich sześciu latach — stwierdził. I tak: pierwszy wjazd od Olsztyna przeznaczony jest wyłącznie dla pielgrzymek pieszych i pojazdów komunikacji publicznej. Środkowy to wyjazd komunikacji publicznej, ostatni (czyli od strony Ostródy) zaś to wjazd awaryjny. Wszelkie inne pojazdy będą wjeżdżały do Gietrzwałdu wjazdem przez Woryty. Wyjazd z Gietrzwałdu będzie odbywać się z parkingów dwoma pasami do skrzyżowania obok bazyliki, skąd ruch będzie kierowany w lewo w kierunku Olsztyna i w prawo w kierunku Ostródy.

Obecny na konferencji rzecznik prasowy Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu w Olsztynie Michał Koronowski, zachęcał uczestników uroczystości do korzystania ze środków transportu publicznego. Będą bowiem uruchomione dwie linie autobusowe specjalne: G-1 oraz G-2. Pierwsza do Gietrzwałdu z Dworca Głównego, druga z tymczasowej pętli na Pieczewie.
— Na linii specjalnej nie obowiązują bilety okresowe, w tym m.in. miesięczne czy 24-godzinne, ani darmowe przejazdy dla osób powyżej 70. roku życia — mówił Michał Koronowski. — Bilet na przejazd w jedną stronę będzie kosztować 12 zł. Należy skasować trzy jednorazowe bilety po 4 zł każdy. W przypadku ulgowych koszt przejazdu to 6 zł — dodał.

Gietrzwałd jest sławny dzięki Objawieniom Matki Bożej, które miały miejsce dziewiętnaście lat po Objawieniach w Lourdes i trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. To jedyne w Polsce miejsce objawień maryjnych oficjalnie uznane przez Kościół katolicki.

146 lat temu do dwóch młodych dziewcząt z Gietrzwałdu Matka Boża przemówiła po polsku, co stało się podstawą nie tylko do odnowy moralnej, ale także narodowej. Na zapytanie dziewczynek: „Kto ty jesteś?” odpowiedziała: „Jestem Najświętsza Panna Maryja Niepokalanie Poczęta!”. Na pytanie: „Czego żądasz Matko Boża?” padła odpowiedź: "„Życzę sobie, abyście codziennie odmawiali różaniec!”. Dalej, między wieloma pytaniami o zdrowie i zbawienie różnych osób, dzieci przedłożyły i takie: „Czy Kościół w Królestwie Polskim będzie oswobodzony? Czy osierocone parafie na południowej Warmii wkrótce otrzymają kapłanów?”. W odpowiedzi usłyszały: „Tak, jeśli ludzie gorliwie będą się modlić, wówczas Kościół nie będzie prześladowany, a osierocone parafie otrzymają kapłanów!”.

Co roku do Gietrzwałdu 29 czerwca, 15 sierpnia i 8 września przybywały rzesze polskich pielgrzymów ze wszystkich zaborów. Tu zbiegły się ich drogi, tu szukali pokrzepienia. Z różnych stron polskiej Warmii przybywały tradycyjne łosiery. Pielgrzymowali do Gietrzwałdu też Niemcy, a 16 września 1877 roku w miejscu, gdzie dzieciom ukazywała się Matka Boża, umieszczona została kapliczka z figurą Najświętszej Marii Panny.
Z pobłogosławionego przez Matkę Bożą 8 września 1877 roku wieczorem źródełka pielgrzymi od lat czerpią wodę, którą przynosiła ulgę cierpiącym i liczne uzdrowienia. Sam akt błogosławieństwa został uwieczniony figurą Niepokalanej Dziewicy w altance. Wodę przeprowadzono następnie do kamiennej studzienki.

W ołtarzu głównym bazyliki znajduje się obraz Matki Bożej, przedstawiający Madonnę okrytą ciemnoniebieskim płaszczem, trzymającą na lewej ręce Dzieciątko Jezus ubrane w długą, czerwoną suknię. W górnej części obrazu, na podtrzymywanej przez dwóch aniołów wstędze, znajduje się napis Ave Regina Caelorum, ave Domina Angelorum: „Bądź pozdrowiona Królowo Nieba, bądź pozdrowiona Pani Aniołów”.

Autor obrazu nie jest znany. Zdaniem historyków sztuki został namalowany w połowie XVI wieku. Pierwsza wzmianka o obrazie pochodzi z 1583 roku, kiedy biskup Marcin Kromer w swoim „Opisie Biskupstwa Warmińskiego” wymienia obraz jako cudowny. Akta wizytacyjne kardynała Andrzeja Batorego z lat 1597-1598 podają, że obraz przeniesiono do ołtarza głównego, co świadczyło o wzrastającym kulcie.

Intronizację obrazu w ołtarzu głównym przeprowadził w 1949 roku ks. proboszcz Wiktor Szota CRL. Podwyższono ołtarz, a obraz umieszczono w złoconej ramie. Zasłonę obrazu przedstawiającą scenę objawień Matki Bożej, zgodną z przekazem wizjonerek, wykonali w tym samym roku malarze krakowscy A. Trójkowicz i W. Badowski. W latach 1964-1965 obraz poddano pracom konserwatorskim na Wawelu pod kierunkiem prof. Rudolfa Kozłowskiego.
W 1963 roku, na prośbę ks. biskupa Tomasza Wilczyńskiego, biskupa warmińskiego, papież Paweł VI zezwolił na uroczystą koronację obrazu. Dokonał jej 10 września 1967 roku Ks. Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Polski, przy współudziale ks. Karola Kardynała Wojtyły, metropolity krakowskiego i ks. Biskupa Józefa Drzazgi, biskupa warmińskiego. 1 czerwca 1967 roku Kongregacja Dyscypliny Sakramentów w Rzymie ustanowiła dla diecezji warmińskiej święto Matki Bożej Gietrzwałdzkiej, ze specjalnym formularzem mszalnym i brewiarzowym.
Wkrótce po uroczystościach dokonano świętokradzkiej kradzieży koron. Po ich odnalezieniu ks. biskup Józef Drzazga 2 lutego 1969 roku rekoronował obraz.