Wiceminister Machałek: mamy blisko 100 proc. wzrost liczby specjalistów, w tym blisko 85 proc. wzrost liczby psychologów

W czasie czwartkowej konferencji prasowej dotyczącej pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach i przedszkolach wiceminister Machałek podkreśliła, że resort odnotował rekordowy wzrost zatrudnienia specjalistów, szczególnie psychologów w szkołach i placówkach edukacyjnych. "W ciągu roku mamy blisko 100 proc. wzrost liczby specjalistów, w tym blisko 85 proc. wzrost liczby psychologów" - podkreśliła.

"Liczba psychologów w roku szkolnym 2021/22 wynosiła 4,9 tys. W ciągu roku wzrosła do 9,1 tys., co oznacza blisko 85 proc. wzrost psychologów zatrudnionych w polskich szkołach i przedszkolach" - powiedziała Machałek. Oceniła, że jest to "absolutnie bezprecedensowe wsparcie". "Na przestrzeni dziesięcioleci nie było takiego programu, nie było takiego projektu, w którym nastąpiłoby takie zatrudnienie specjalistów, w tym tak ogromne zatrudnienie psychologów" - dodała.

Podała, że w roku szkolnym 2021/2022, czyli przed wprowadzeniem reformy dotyczącej pomocy psychologiczno-pedagogicznej, nauczyciela psychologa nie było w 1222 gminach, a wiec w ok. 50 proc. W roku szkolnym 2022/2023 nauczyciela psychologa nie ma ok. 15 proc gmin, czyli 376 na 24477. "Nie mówimy, że wszędzie są psycholodzy, ale z 50 proc. na 15 proc. to absolutny przełom" - wskazała wiceminister.

Powiedziała, że prawie 69 proc. dzieci w Polsce z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego uczy się w szkołach ogólnodostępnych. W związku z tym, resort wprowadził do szkół stanowisko pedagogów specjalnych. "Nie było do tej pory pedagoga specjalnego, mamy teraz ponad 10,2 tys. takich specjalistów - przekazała Machałek.

Z danych MEiN wynika, że w szkołach zatrudniono także w ciągu ostatniego roku 1,6 tys. terapeutów pedagogicznych. Zwiększyła się również liczba pedagogów z 10,6 tys. w roku 2021/22 do 12,2 tys. w roku szkolnym 2022/23. Liczba logopedów wzrosła z 6,3 tys. do 9,5 tys. Łącznie liczba specjalistów w szkołach i przedszkolach (psychologów, pedagogów, logopedów, pedagogów specjalnych i terapeutów pedagogicznych) wzrosła z 21,9 tys. w roku 2021/22 do 42,7 tys. w roku 2022/23.

"74 proc. szkół i przedszkoli ma więcej specjalistów w porównaniu do roku 2021/22" - podsumowała wiceminister Machałek. Zastrzegła, "że jeszcze przed wprowadzeniem standardów zatrudnienia specjalistów były szkoły, które już je spełniały".

Zaznaczyła, że wprowadzeniu standardów, w których określono, ilu specjalistów musi być w szkołach, towarzyszą "bardzo duże pieniądze". Podała, że na wsparcie psychologiczno-pedagogiczne przeznaczono 4,9 mld zł. "Na zatrudnienie specjalistów w szkołach i przedszkolach do samorządów i innych organów prowadzących trafiło dodatkowo 2 mld 400 mln zł" - powiedziała Machałek. "Do tego zwiększyliśmy wsparcie na dodatkowe (3 mln godzin) pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów w szkołach w 2022 r. - o dodatkowe 180 mln zł" - przekazała wiceminister. Dodała, że o 2,3 mld zł wzrosła subwencja na wsparcie uczniów ze specjalnymi potrzebami.

"Są jeszcze gminy, w których nie ma psychologów - choćby na części etatów, ale trzykrotnie w ciągu roku liczba takich gmin czy samorządów się zmniejszyła" - dodała Machałek.

Poinformowała, że w 2022 i 2023 r. wprowadzono dodatkowe finansowanie studiów podyplomowych na kierunkach: psycholog – kwalifikacje pedagogiczne, wczesne wspomaganie rozwoju i wsparcie rodziny, praca w klasach zróżnicowanych, doradca rodziny, pedagog specjalny, metodyka wspierania komunikacji językowej uczniów. "Są to studia bezpłatne dla nauczycieli i specjalistów, którzy już pracują, bądź chcą pracować w szkołach" - powiedziała Machałek.

Jak podaje MEiN, te studia podyplomowe prowadzą m.in. Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet Opolski, Karkonoska Akademia, Akademia Zamojska, Collegium Witelona w Legnicy.

W poniedziałek Fundacja GrowSPACE przedstawiła na konferencji prasowej dane dotyczące psychologów szkolnych. Wcześniej fundacja wystosowała zapytanie dotyczące liczby planowanych etatów, obsadzonych etatów oraz wakatów psychologów szkolnych do wszystkich gmin, powiatów oraz miast na prawach powiatów w Polsce. Odpowiedzi udzieliło 91 proc. samorządów w Polsce, a informacje pochodzą - jak podaje fundacja - z zatwierdzonych arkuszy organizacyjnych szkół publicznych. 450 gmin odpowiedziało fundacji, że na ten moment nie mają ani jednego obsadzonego etatu psychologa szkolnego. Według fundacji oznacza to, że ok. 16 proc. gmin nie ma ani jednego psychologa szkolnego. Z zebranych danych wynika też, że problem braku psychologów szkolnych nasila się poza dużymi miastami, w gminach miejskich i miejsko-wiejskich. Wskazano też, że problemem jest to, że w części szkół psychologowie zatrudnieni są tylko na kawałek etatu, w efekcie są w szkole tylko np. dwa dni w tygodniu.

Machałek podczas konferencji pytana była m.in., czy nie powinno być tak, że psychologowie mają cały etat w szkole i są obecni przez wszystkie pięć dni w tygodniu. "Wszyscy powinniśmy się starać, by specjalistów było więcej w szkołach, w placówkach ogólnodostępnych, ale biorąc pod uwagę stan, który był przez dziesięciolecia, czyli w 50 proc. szkół nie było psychologów, a w tej chwili nie ma w 15 proc., to chyba można zauważyć nie tylko progres, ale przełom. Mam nadzieję, że w przyszłym roku będzie jeszcze mniej takich gmin" - odpowiedziała.

Wyjaśniła też, że "rozmawiając z samorządowcami i specjalistami, daliśmy pewną elastyczność zatrudniania specjalistów". Wskazała, że zgodnie z przepisami, jeżeli szkoła jest mała, ma do 50 uczniów, to wtedy samorząd sam wspólnie ze szkołą decyduje, jaki specjalista jest mu najbardziej potrzebny. "Nie będzie tylu samo specjalistów w szkole, w której jest 1000 uczniów i w szkole, w której jest 50 uczniów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę liczbę szkół małych, to większość tych braków specjalistów jest w tych małych szkółkach" - powiedziała. "Mam nadzieję, że w przyszłym roku będziemy mieli mniej gmin, gdzie nie ma psychologa, co nie znaczy, że nie ma tam specjalisty" - dodała.

1 września 2022 r. weszły w życie zapisy nowelizacji Karty Nauczyciela wprowadzające standardy zatrudnienia w szkołach nauczycieli specjalistów: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych.

Zgodnie w nimi, w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024, łączna liczba etatów specjalistów nie może być niższa niż: 1,5 etatu, który powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 dzieci lub uczniów – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 100; 1 etat – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 50 i nie przekracza 100; 0,5 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 30 i nie przekracza 50; 0,25 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów wynosi od 1 do 30. Na ten cel w roku 2022 subwencja oświatowa ma być zwiększona o 514,5 mln zł ze środków rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, w tym w finansowaniu zadań oświatowych.

Rok szkolny 2022/2023 i 2023/2024 traktowane są jako okres przejściowy. Docelowo od roku szkolnego 2024/2025 normy mają być inne - łączna liczba etatów specjalistów nie może być niższa niż: 2 etaty, które powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 dzieci lub uczniów – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 100; 1,5 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 50 i nie przekracza 100; 1 etat – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 40 i nie przekracza 50; 4) 0,8 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 30 i nie przekracza 40; 0,6 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 20 i nie przekracza 30; 0,4 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 10 i nie przekracza 20; 0,25 etatu – jeżeli liczba dzieci lub uczniów wynosi od 1 do 10. (PAP)

Autor: Magdalena Gronek, Danuta Starzyńska-Rosiecka