Miliony euro do wzięcia. "Pieniądze przez kolejne lata mogą pracować na rzecz rozwoju Warmii i Mazur"

— Niemal 1,8 mld euro, tyle mamy do zagospodarowania w programie regionalnym Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027. Czym obecny program różni się od poprzedniego? Czy tylko kwotą, bo teraz mamy nieco więcej pieniędzy do dyspozycji?
— Różnic jest więcej. Program regionalny na lata 2021-2027 różni się od swojego poprzednika, ponieważ świat wokół nas również się zmienia. Pojawiły się nowe wyzwania. Zyskały na sile wyzwania wcześniej nam znane, na przykład związane ze zmianami klimatycznymi czy radzeniem sobie z kurczącymi się zasobami naturalnymi. Stąd znaczące środki z budżetu FEWiM dedykowano środowisku, w tym — co jest nowością w tej perspektywie — gospodarce o obiegu zamkniętym. Nadal będziemy wspierać przedsiębiorców w podnoszeniu konkurencyjności ich firm. Dlatego pozostawiliśmy efektywne w poprzedniej perspektywie linie budżetowe przeznaczone m.in. na wdrażanie wyników prac badawczo-rozwojowych, odtwarzanie gospodarczego dziedzictwa regionu, czy też inwestycje związane z internacjonalizacją. Nowa perspektywa finansowa ponownie daje możliwość wsparcia instytucji otoczenia biznesu, które w perspektywie 2014-2020 miały ograniczony dostęp do funduszy.

Jak wiemy w naszym regionie nadal są duże potrzeby w zakresie zwiększenia dostępności komunikacyjnej, wynikające z historycznych zaniedbań inwestycyjnych. Dlatego, mimo że nie jest to już priorytet UE, udało nam się przekonać Komisję Europejską o konieczności dalszego inwestowania w drogi na Warmii i Mazurach. Nastąpiły też spore zmiany w obszarze działań społecznych. Tu nowością są m.in. działania przeznaczone dla obywateli państw trzecich, a więc migrantom, uchodźcom, którzy przybywając do naszego regionu w poszukiwaniu pracy i godnych warunków życia potrzebują wsparcia w integracji społecznej i na rynku pracy. Znaczna część działań kierowana będzie również do osób wymagających opieki długoterminowej ze względu na wiek czy stan zdrowia, ale opieka ta przyjmie nowe, nieinstytucjonalne formy, co ma zapobiegać izolacji tych osób od ich środowiska.

— Czy forma rozdziału pieniędzy się zmieni? Czy poza bezzwrotnymi dotacjami, czyli dofinansowaniem do projektów, będą też stosowane inne formy wsparcia?
— Tam, gdzie było to ekonomicznie uzasadnione przeznaczyliśmy część środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na niskooprocentowane pożyczki, w tym częściowo umarzane i łączone z dotacjami. W przypadku projektów o szybkim i pewnym zwrocie z inwestycji jest to nadal korzystna forma wsparcia, posiadająca jednocześnie tę zaletę, że zwrócone środki pozostają w regionie i mogą ponownie być wykorzystane. Taka forma współfinansowania projektów będzie miała zastosowanie w obszarze wzrostu konkurencyjności firm, efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii. Dodam, że w latach 2021-2027 na instrumenty finansowe przeznaczyliśmy 98 mln euro, co łącznie z dotychczasową pulą środków z lat 2007-2020, pozostającą do dyspozycji regionu w wysokości blisko 90 mln euro, daje pokaźną sumę blisko 190 mln euro. Pieniądze te przez kolejne lata mogą „pracować” na rzecz rozwoju gospodarki Warmii i Mazur.

— Niemal jedna czwarta z puli 1,786 mld euro programu została zarezerwowana na tzw. projekty strategiczne. Co kryje się za tym określeniem?
— Chodzi tu o przedsięwzięcia o szczególnym znaczeniu dla rozwoju województwa. Należą do nich projekty infrastrukturalne, w tym poprawiające dostępność transportową, zabezpieczenie szlaków wodnych Kanału Elbląskiego i Wielkich Jezior Mazurskich, budowa Północnego Centrum Psychiatrii Dziecięcej, bo wiemy, jakie są tu wielkie problemy i to w całym kraju, jak też rozwój szlaków rowerowych i turystycznych, w tym Szlaku Kopernikowskiego. Oczywiście nie zapominamy też o sieci Cittaslow, do której należy obecnie 27 miast w naszym regionie.

Ale są też tzw. projekty miękkie, jak wsparcie partnerów społecznych i organizacji pozarządowych czy rozwój systemu pieczy zastępczej. Dodam, że identyfikacja projektów strategicznych odbywała się równolegle z przygotowaniem obecnego programu regionalnego. A wybór przedsięwzięć ważnych dla województwa odbywał się jeszcze z większym niż dotychczas zaangażowaniem samorządów z Warmii i Mazur.

— Jakich zmian mogą spodziewać się jeszcze przyszli beneficjenci?
— Przede wszystkim usprawnieniu uległ system wdrażania. Rozszerzono stosowanie uproszczonych metod rozliczania wydatków. Dzięki nim nie jest już wymagane przekładanie wszystkich dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów, leczy realizacja ustalonych wcześniej celów. Znacznie więcej projektów niż dotychczas będzie rozliczanych w ten sposób, w tym wszystkie przedsięwzięcia, których całkowity koszt nie przekracza równowartości 200 tys. euro. Jeśli chodzi o kwalifikowalność wydatków do najbardziej istotnych zmian należy rezygnacja z obowiązków dotychczas dotyczących projektów generujących dochód oraz odmienne uregulowania dotyczące kwalifikowalności VAT. Może być on obecnie kwalifikowany dla projektów o wartości mniejszej niż 5 mln euro (wliczając VAT), bądź takich, których koszt całkowity wynosi co najmniej 5 mln euro, a VAT nie może zostać odzyskany w oparciu o przepisy krajowe. Nowością jest też składanie wniosków o dofinansowanie wyłącznie on-line z wykorzystaniem dedykowanych systemów informatycznych. Na pewno pozwoli to usprawnić ocenę wniosków, wybór projektów i ich realizację oraz ułatwi komunikację z wnioskodawcą, a później beneficjentem. Dodam jeszcze, że zgodnie z unijnymi przepisami beneficjenci są zobowiązani przykładać większą wagę do komunikacji na temat wkładu oraz roli Funduszy Europejskich. Realizując projekty trzeba będzie ściśle wywiązywać się z podstawowych obowiązków informacyjno-promocyjnych. Jeśli nie będą one poprawnie realizowane, może dojść do pomniejszenia dofinansowania projektu nawet o trzy procenty jego budżetu.

O Funduszach Europejskich dla Warmii i Mazur przeczytasz na stronie www.funduszeeuropejskie.warmia.mazury.pl