W Leśniczówce Pranie wręczono Orfeusze

Decyzją jury w składzie: prof. Jarosław Ławski (przewodniczący), Agnieszka Czajkowska, Barbara Gruszka-Zych, Bronisław Maj, Marek Zagańczyk, laureatką Nagrody im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Orfeusz za najlepszy tom poetycki roku 2022 została Anna Piwkowska za tom „Furtianie” wydany przez wydawnictwo Znak.

Anna Piwkowska, laureatka Orfeusza 2023 z przewodniczącym jury, prof. Jarosławem Ławskim (fot.Łukasz Borkowski)

Orfeusza Mazurskiego za najlepszy tom wydany w Polsce północno-wschodniej (Warmia, Mazury, Podlasie) odebrał Erazm Stefanowski za tomik „Za grosz świętości” opublikowany przez Fundację Słowo i Obraz.

Erazmowi Stefanowskiemu, laureatowi Orfeusza Mazurskiego nagrodę wręcza wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego Sylwia Jaskulska (fot.Łukasz Borkowski)

Erazm Stefanowski zwyciężył również w głosowaniu internautów oraz uczestników gali przyznania nagród na Orfeusza Czytelników.

Gala wręczenia nagród odbyła się 22 lipca, na plenerowej scenie przy Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu. Wiersze finalistów przy oprawie muzycznej w wykonaniu trio Zagan Acoustic recytowali studenci kierunku aktorstwa Akademii Teatralnej im. Zelwerowicza w Warszawie pod kierunkiem Łukasza Borkowskiego.

Finaliści i jurorzy XII edycji Nagrody Orfeusza. Od lewej: prof. Agnieszka Czajkowska, Erazm Stefanowski, Barbara Gruszka-Zych, Alicja Rose, dr Bronisław Maj, Dariusz Kostecki, Anna Piwkowska, prof. Jarosław Ławski, ks. Jan Sochoń, Marek Zagańczyk, Wojciech Kass (fot.Łukasz Borkowski)

W laudacji na cześć tegorocznej laureatki Marek Zagańczyk powiedział m.in.: (...) U Piwkowskiej są tylko ci, na których ona naprawdę czeka, których wypatruje, z którymi chce mówić, a czasami tylko słuchać. We współczesnym świecie tak bardzo wsobnym, okręconym wokół pojedynczego „ja”, ta wielość głosów, ta doskonale dobrana orkiestra, jest czymś wyjątkowym, jakby pochodziła z lepszych czasów. Podobnie zresztą jak sam sposób pisania tych wierszy, z szacunkiem dla rymu i rytmu. To są wiersze do głośnej lektury i do cichego namysłu. To są wiersze, które jak tytułowi furtianie uchylają wiele drzwi i tym samym poszerzają nasz świat. U Piwkowskiej jest mit i cień wiary, ale jest też bolesna historia i tragiczne dzisiaj, to, co nie pozwala nam spać spokojnie, co dzieje się tuż obok nas, w czym powinniśmy żywo uczestniczyć (...).

Natomiast w laudacji o tomiku Erazma Stefanowskiego prof. Agnieszka Czajkowska powiedziała: (...) Językowa wrażliwość autora przekłada się na wyjawienie sensów zwykle ukrywanych pod powierzchnią słowa, na obnażenie miejsc tkliwych, bolących jak wyrzut sumienia, poczucie wstydu, doświadczenie bezradności. Wiersze Erazma Stefanowskiego obrazują dławiącą niepewność człowieka stojącego wobec niezmierzonej ofiary, powątpiewającego w jej cel, odpychającego od siebie jej ostateczne przesłanie. Są bolesną wędrówką, odbywaną pod postaciami Judasza, Szymona Cyrenejczyka, Abrahama wiodącego Izaaka na śmierć, skazanego razem z Jezusem łotra… Jej kresem okazuje się ufność, wiara w przebudzenie i poczucie zniewalającej wdzięczności, wyrażone w czystej formie poetyckiej.”

Dzięki współpracy z Akademią Teatralną w Warszawie poezja autorów nominowanych do tegorocznej edycji nagrody była podstawą jednego semestru zajęć fakultatywnych na tej uczelni dla studentów I roku wydziału aktorstwo.

Rozpoczął je wykład dr Ireneusza Staronia a zwieńczyły filmowe rejestracje dwudziestu jeden wierszy w wykonaniu studentów, które są publikowane w mediach społecznościowych muzeum i Akademii. Studenci nagrali także wersje audio, których emisja zacznie się jesienią w warszawskim Radio dla Ciebie. Znakomite przygotowanie studentów i świeżość interpretacji podkreślali zgodnie uczestnicy gali w Praniu.

Nagrodę Poetycką im. K.I. Gałczyńskiego ORFEUSZ wyróżnia spośród innych warsztat krytyczny i literaturoznawczy w postaci tomów „Z Ducha Orfeusza”, w których twórczość laureatów poddana jest „szkiełku i oku” nierzadko wybitnych badaczy poezji oraz krytyków poetyckiej litery.

Podczas 12. gali przyznania nagród ORFEUSZA zaprezentowany został drugi tom tej księgi, stanowiący wraz z pierwszym (ukazał się w 2016r.) dyptyk. Redakcja tomu: prof. Anna Legeżyńska, prof. Jarosław Ławski, Wojciech Kass. Wydawca: Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu. Druk: Wydawnictwo PRYMAT Mariusza Śliwowskiego.

Oprócz omówień tomów laureackich i twórczości laureatów, w tomie „Z Ducha Orfeusza. Studia o polskiej poezji 2017 – 2022” znajdują się laudacje jurorskie: Agnieszki Kosińskiej, prof. Anny Legeżyńskiej, dr Bronisława Maja, dr Antoniego Libery, prof. Jarosława Ławskiego, Marka Zagańczyka, Janusza Drzewuckiego, listy laureatów, m.in. J.M Rymkiewicza, U. Kozioł, M.B. Kielar, galeria zdjęć i wiele innych cennych źródeł dotyczących nagrody.

Fragment wstępu Wojciecha Kassa — cyt:
„Nagroda ma dwóch patronów: Gałczyńskiego i Orfeusza, co implikuje wartości w poezji, jakie biorą pod uwagę obradujący w Domu Literatury jurorzy, i nie tyle chodzi o ich egzemplifikację, ile o artystyczne oraz intelektualne przetworzenie na miarę zapisującej się w literze wiersza epoki. W Notatniku z Altengrabow (Czytelnik, 2003) Gałczyński zapisał: „Sztuką jest żyć w złym świecie i śpiewać". W wierszu z 1935 roku 14 Grüssen aus Polen poeta zanotował: „Autor przypuszczalnie totalnie nieszkodliwy. A zatem ma wszelkie szanse zostać laureatem". Brzmi ten ustęp jak dewiza i niech jako dewiza będzie przestrogą, zarówno dla przyznających Nagrodę, jak i tych, którym jest ona przyznawana.”

oraz wstępu prof. Jarosława Ławskiego — cyt:
„Chodzi o poznanie czegoś, co nowe w poezji, lecz wybór pióra i pędzla pozostawiamy studiującym z natury poezję polską lat 2017-2022. Ufam, że książka ta nie tylko zapisze fragment historii - ludzkiej, środowiskowej, polskiej - lecz także pozwoli kiedyś spojrzeć w przeszłość, naszą przeszłość, więc dla przyszłości odległą i niezrozumiałą, by pomóc rozjaśnić obraz tego czasu i cza tej poezji”.

Laureatami poprzednich edycji nagrody byli Krzysztof Karasek, Jan Polkowski, Przemysław Dakowicz, Janusz Szuber, Jarosław Marek Rymkiewicz, Małgorzata Lebda, Joanna Kulmowa, Jarosław Mikołajewski, Piotr Mitzner, Andrzej Kopacki i Zbigniew Machej. ORFEUSZ jest przyznawany za wybitne osiągnięcia współczesnej polskiej liryki – oryginalne, zachowujące bezpośredniość wyrazu, bezkompromisowe pod względem artystycznym. Organizatorami nagrody są Muzeum K. I. Gałczyńskiego w Praniu i Stowarzyszenie Leśniczówka Pranie. Patronat honorowy nad nagrodą objęli Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński, Marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Gustaw Marek Brzezin i Pen Club Polska, natomiast patronami medialnymi są: dwumiesięcznik literacki Topos, Radio Olsztyn, Radio Białystok, Radio dla Ciebie i Gazeta Olsztyńska. Partnerzy: Uniwersytet w Białymstoku, Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.