Poznajmy naszą historię!

Tereny dzisiejszej Ziemi Ełckiej wchodziły we wczesnym średniowieczu w skład ziem tajemniczego plemienia Jaćwingów. Oni też na wyspie jeziora założyli pierwszą strażnicę. W tym samym miejscu, w latach 1398-1406, Krzyżacy wybudowali mały zamek. Miał on dobre położenie strategiczne oraz stanowił dobre zabezpieczenie okolicznej ludności osiedlającej się koło zamku, ale już w kilka lat po bitwie pod Grunwaldem został zburzony.

Zasadźcą Ełku i pierwszym sołtysem wsi był Bartosz Bratomil. Dzięki korzystnemu położeniu Ełk rozwijał się szybko i wkrótce otrzymał prawa miejskie od wielkiego mistrza Pawła von Russdorfa. Sprawa nadania praw miejskich nie jest zupełnie jasna. Mogło to być w 1435 lub 1445 roku. Często przyjmuje się więc rok 1425, czyli datę założenia wsi. Po zakończeniu wojny 13-letniej rozpoczęło się dalsze zasiedlanie tych terenów. W 1499r. Ełk liczył około 600 osób. Pierwsza parafia powstała w 1469 r.

Okresem największego rozwoju Ełku był XVI w. W 1536 r. do Ełku przybył Jan z Sącza, który przyjął nazwisko Małecki. Wydawał on książki w języku polskim. W 1599 r. istniejąca szkoła w Ełku została szkołą książęcą. w latach 1547-51 odbudowano kościół parafialny pod wezwaniem św. Katarzyny. W tym samym czasie powstał również szpital. Podstawą dalszego rozwoju Ełku był przywilej księcia Albrechta z roku 1560 ustanawiający targ tygodniowy.

Ełk nawiedzało wiele klęsk: 1625 - zaraza, 1651 - wielki pożar, 1655 - Tatarzy (znani z powieści "Potop") spalili miasto i wymordowali ludność. Podniesienie się Ełku z ruiny utrudnił wielki pożar w 1688 r. Dalsze lata były okresem wzrastającej stagnacji.

Ważniejsze wydarzenia XVIII w.:
1720 - założenie szkoły miejskiej
1754 - założenie pierwszej apteki
W 1800 r. powstało polskie seminarium nauczycielskie, którego organizatorem i kierownikiem był arcyprezbiter ełcki - Tymoteusz Gizewiusz, doskonały znawca j.polskiego.

Pierwsza połowa XIX w. przyniosła kolejne tragedie. Pożary spowodowały, że Ełk robi wrażenie miasta XIX wiecznego .Nie ma tu żadnego wcześniejszego zabytku. W roku 1868 nastąpiło otwarcie linii kolejowej Ełk - Królewiec. Lata I Wojny światowej przyniosły miastu kolejne klęski. Miasto znalazło się na linii frontu. Trzykrotnie dostawało się w ręce Rosjan. Na skutek bombardowań zniszczone zostało całe śródmieście.

W okresie międzywojennym Ełk przeżył okres rozwoju gospodarczego. Z tego okresu pochodzi jego śródmieście.

Dalszy rozwój przypadł na lata powojenne. Miasto zasiedlone zostało szybko głównie przez przybyszów z niedalekich okolic. Znaczący udział w rozwoju miasta mieli i mają dotychczas, byli mieszkańcy kresów z Grodzieńszczyzny i Wileńszczyzny. W 1992 roku Ełk stał się siedzibą Diecezji. Dzięki temu odzyskał swoją historyczną rolę Duchowej Stolicy Mazur.

KALENDARIUM. Kilka znaczących faktów z historii Ełku:
1398r. - 1406r. powstaje zamek na wyspie. Jego założycielem jest Ulrich von Jungingen
1425r. założenie Ełku
1513r. Ełk ma już własną pieczęć z herbem przedstawiającym jelenia z uniesioną głową zwróconą w lew± stronę, skaczącego wśród drzew
1560r. przywilej organizowania targu tygodniowego
1669r. akt potwierdzenia praw miejskich i nadania przywileju czwartego jarmarku
1709r. - 1710r. epidemia dżumy pozbawiła życia ok. 1300 z 2000 mieszkańców
1720r. założenie szkoły miejskiej
1754r. założenie pierwszej apteki
1800r. powstało polskie seminarium nauczycielskie, którego organizatorem i kierownikiem był arcyprezbiter ełcki - Tymoteusz Gizewiusz, doskonały znawca j. polskiego
1818r. Ełk stał się miastem powiatowym
1842r. ukazuje się pierwszy numer miesięcznika "Przyjaciel Ludu Ełcki"
1868r. otwarcie linii kolejowej Ełk - Królewiec
1876r. telegraf w Ełku
1898r. telefon w Ełku
1910r. - 1917r. powstała kolej wąskotorowa. Linia biegnie z Ełku do Turowa ( 48 km)
1920r. plebiscyt - Ełk pozostaje w granicach Niemiec
1945r. Ełk zdobywa Armia czerwona 06.04.
1945 miasto przechodzi w ręce polskie
1992r. ustanowienia Diecezji Ełckiej
1999r. wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II (największe zgromadzenia w historii miasta) ok. 300.000 pielgrzymów