Optymalnie wykorzystać każde euro

— Niemal 1,8 mld euro, które nasz region ma dostać z unijnej polityki spójności na lata 2021-2027, ma szansę odmienić Warmię i Mazury czy tylko przypudruje nieco nasze problemy —  wysokie bezrobocie, niskie płace czy postępującą depopulację regionu?
—  Patrząc na dotychczasowe doświadczenia w wydatkowaniu funduszy europejskich, widzimy ich duży i wyraźny wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy naszego województwa. Dzięki nim efektywnie rozwiązujemy problemy trapiące region. W ostatnich latach województwo warmińsko-mazurskie bardzo się zmieniło. Wystarczy spojrzeć dookoła, aby dostrzec, jak wypiękniały wsie, miasta i miasteczka, jak poprawiła się infrastruktura transportowa, dzięki czemu do różnych zakątków naszego województwa napływają inwestorzy zewnętrzni, tworzący nowe miejsca pracy. Szacuje się, że w latach 2004-2020 na Warmii i Mazurach środki europejskiej z polityki spójności przyspieszyły tempo wzrostu gospodarczego o blisko 25 proc. A zatem gdyby nie środki unijne, wzrost gospodarczy w naszym regionie byłby zdecydowanie niższy. Pozytywny wpływ wykorzystania funduszy unijnych widoczny jest również w tworzeniu nowych miejsc pracy i redukcji bezrobocia. Ocenia się, że dzięki środkom unijnym wskaźnik zatrudnienia jest wyższy o ok. 16 proc., a stopa bezrobocia niższa o ok. 30 proc.

Warto także przypomnieć, że w latach 2020-2021 środki RPO WiM 2014-2020 pozwoliły efektywnie przeciwdziałać skutkom pandemii koronawirusa. Na ten cel z programu wyodrębniono 201 mln zł, które przeznaczono na wsparcie przedsiębiorstw i miejsc pracy, a także na zakup aparatury medycznej i środków higieny oraz dofinansowanie placówek sprawujących opiekę nad osobami potrzebującymi. Widzimy zatem, że wykorzystanie funduszy unijnych na Warmii i Mazurach przynosi realne efekty, przekładając się na zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego, poprawę jakości życia mieszkańców, zwiększenie liczby miejsc pracy oraz poprawę infrastruktury. Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego dokłada wszelkich starań, aby optymalnie wykorzystać każde euro, które napływa do naszego regionu. Perspektywa budżetowa UE 2021-2027 przyniesie naszemu regionowi kolejne 1,8 mld euro, które niewątpliwie istotnie wpłynie na dalszy rozwój województwa warmińsko-mazurskiego. Środki te zapewne nie rozwiążą wszystkich problemów, takich jak np. depopulacja, która jest bolączką większości regionów w kraju i  wymaga rozwiązań systemowych.

—  Wydaliśmy wszystkie pieniądze, które dostaliśmy w poprzedniej perspektywie, bo pamiętam. jak niektórzy politycy w regionie wieszczyli, że nie poradzimy sobie z wydawaniem unijnych pieniędzy i trzeba będzie oddawać miliony do Brukseli.
— Początki wdrażania RPO WiM na lata 2014-2020 były trudne dla beneficjentów. Jednak nie ma sfery społecznej czy gospodarczej, gdzie nie zostałyby wydatkowane pieniądze z RPO WiM 2014--2020. Środki z poprzedniej puli, czyli na lata 2014-2020, wykorzystaliśmy już prawie w całości, obecnie realizujemy projekty z list rezerwowych, trwają dosłownie ostatnie konkursy. Sukces pełnego wykorzystania środków z RPO WiM 2014-2020 pokazuje, że jesteśmy skuteczni i dobrze znamy potrzeby województwa.

— Czy już wiemy, na co trafią Fundusze Europejskie na lata 2021-2027, jaki będzie ich podział?
— Jest to wynik negocjacji pomiędzy samorządem województwa a Komisją Europejską i uwzględnienia zarówno celów Unii Europejskiej na lata 2021-2027, jak i potrzeb województwa. Z kwoty 1 mld 785 mln euro, która stanowi całkowitą wartość programu, 1 mld 297 mln euro pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, finansującego projekty inwestycyjne, infrastrukturalne. Określone na poziomie europejskim priorytety w wydatkowaniu pieniędzy w najbliższych latach musiały zostać odzwierciedlone w programie regionalnym. Mając na uwadze, że jednym z najważniejszych jest tzw. Zielony Ład, najwięcej środków EFRR zostanie skierowanych na poprawę efektywności energetycznej budynków i przedsiębiorstw, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz szeroko pojęte inwestycje środowiskowe. Na ten cel w programie przeznaczono prawie 391 mln euro, co stanowi ok. 34,3 proc. środków z EFRR. Bardzo ważnym kierunkiem inwestowania środków unijnych jest dla nas również gospodarka. Blisko 245 mln euro zostanie skierowanych do przedsiębiorców, instytucji okołobiznesowych, jednostek naukowo-badawczych na działania podnoszące konkurencyjność Warmii i Mazur na rynku krajowym i międzynarodowym. W RPO WiM 2014-2020 większość środków przeznaczonych na rozwój przedsiębiorczości trafiła do firm wpisujących się w  nasze cztery inteligentne specjalizacje (około 90 proc.), a środki na badania są przekazywane w 100 proc. na rozwój inteligentnych specjalizacji. Zakładamy, że w perspektywie finansowej 2021-2027 będzie podobnie.

Z tej puli funduszy skorzystają także jednostki samorządu terytorialnego inwestujące w rozwój e-usług. Ponad 21 proc. EFRR przeznaczono natomiast na rozwój transportu, w tym dróg, ścieżek rowerowych, obiektów park & ride, wzrost bezpieczeństwa mieszkańców. Oczywiście nie zapominamy o ważnej dla rozwoju społecznego infrastrukturze edukacyjnej, zdrowotnej czy kulturalnej. Te obszary także znalazły przestrzeń w  programie regionalnym.

— A co z tzw. kapitałem ludzkim?
—  Projekty tzw. miękkie, czyli podnoszące kompetencje mieszańców, poprawiające ich sytuację na rynku pracy oraz te, których celem jest włączenie i integracja społeczna, finansowane będą z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus. W ramach EFS + region dysponuje kwotą 488 mln euro. To środki przeznaczone dla mieszkańców Warmii i Mazur, wyrównujące dysproporcje społeczne, poprawiające sytuację osób w trudniejszej sytuacji, zagrożonych dyskryminacją o różnym podłożu.

Dodam, że znacząca pula środków z programu regionalnego zostanie przeznaczona na projekty strategiczne o szczególnym znaczeniu dla rozwoju województwa. Należą do nich m.in. inwestycje infrastrukturalne, w tym zabezpieczenie szlaków wodnych Kanału Elbląskiego i Wielkich Jezior Mazurskich, budowa Północnego Centrum Psychiatrii Dziecięcej, rozwój szlaków rowerowych i turystycznych (w tym Szlak Kopernikowski) oraz przedsięwzięcia poprawiające dostępność transportową, ale także projekty miękkie, jak rozwój systemu pieczy zastępczej czy wsparcie partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

— Kiedy pierwsze pieniądze z nowej perspektywy mogą trafić do beneficjentów: przedsiębiorców, samorządów?
— Pierwsze nabory wniosków o dofinansowanie z programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur zostały już ogłoszone. Do 3 lipca można aplikować o 15,5 mln zł na tworzenie nowych miejsc edukacji przedszkolnej oraz zwiększenie jej atrakcyjności. W ciągu 12 miesięcy ogłoszonych zostanie co najmniej 19 naborów na projekty wybierane w sposób konkurencyjny, o łącznej alokacji ponad 711 mln zł najbliższe jeszcze w czerwcu i na początku lipca. Kolejnym krokiem będzie ocena projektów, a po jej zakończeniu podpisanie umów. Na ich podstawie zostaną wypłacone pierwsze zaliczki. Szacujemy, że nastąpi to w czwartym kwartale tego roku.

— Co będzie, jak te wielkie pieniądze z Brukseli przestaną już płynąć tak szerokim strumieniem na Warmię i Mazury?
— Rozwój Warmii i Mazur w dużym stopniu opiera się na Funduszach Europejskich. Ich ograniczenie z pewnością skutkowałoby niższym tempem rozwoju gospodarczego. Nie oznacza to, że nasz region przestałby się rozwijać. Nadal widoczny byłby wzrost gospodarczy, ale jego tempo byłoby niższe — jak pokazują badania, mniej więcej o około jedną czwartą. To dużo.

O Funduszach Europejskich dla Warmii i Mazur przeczytasz na stronie www.funduszeeuropejskie.warmia.mazury.pl