Światowy Dzień Świadomości Autyzmu w olsztyńskim szpitalu

Dr n. społ. Małgorzata Moszyńska, kierownik Centrum Diagnozy, Leczenia i Terapii Autyzmu w Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie pracuje nad nową książką pt. „Autyzm w Polsce”. Będzie to pierwsza zwarta publikacja na temat autyzmu w Polsce. Jej wydanie planowane jest na III kwartał 2023 r.

— Nowością jest to, że w tej książce będą zawarte ujednolicone procedury diagnostyczno-edukacyjno-terapeutyczne — zapowiada dr n. społ. Małgorzata Moszyńska. — To będzie druga moja książka. Pierwsza również była nowością w kraju wśród pozycji o tematyce autystycznego spektrum zaburzeń. Była to książka o uczniach z zespołem Aspergera w okresie dojrzewania między 13. a 18. rokiem życia. O tym, co oni myślą i mówią o szkole i całym środowisku szkolnym, które – jak pokazały wnioski z badań – jest dla nich oknem na świat. To jest dla nich – w ich odczuciu - jedyna przestrzeń na kontakty społeczne.

Centrum Diagnostyki, Leczenia i Terapii Autyzmu w Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie jest jednym z nielicznych ośrodków w Polsce kompleksowo zajmujących się diagnostyką, leczeniem i terapią autyzmu u dzieci i młodzieży, a także kontynuacja leczenia u osób do 25. roku życia.

Centrum działa od kilkunastu lat. Obecnie placówka opiekuje się około 900 pacjentami. Prowadzi diagnozę, a następnie obejmuje opieką pacjentów z podejrzeniem lub diagnozą z zakresu tzw. całościowych zaburzeń rozwoju, w szczególności takich jak autyzm czy zespół Aspergera.

Kadrę Centrum Diagnostyki, Terapii i Leczenia Autyzmu stanowi interdyscyplinarny zespołów diagnostyczno-terapeutyczny. Z Centrum ściśle współpracują poradnie specjalistyczne: neurologiczna, foniatryczna, endokrynologiczna, genetyczna oraz metaboliczna.

Działania diagnostyczne w Centrum polegają zarówno na diagnozie nozologicznej, jak i funkcjonalnej, określającej poziom rozwojowy dziecka. Pierwszymi działaniami wykonywanymi przez zespół specjalistów jest diagnostyka różnicowa polegająca na wykluczeniu schorzeń somatycznych oraz psychicznych przypominających objawowo całościowe zaburzenia rozwoju. W tym celu konieczna jest ocena lekarza neurologa oraz endokrynologa, a często także badania w poradni metabolizmu oraz poradni genetycznej.

W trakcie diagnostyki różnicowej przeprowadza się dokładną obserwację dziecka, zarówno bierną jak i współuczestniczącą. Niezbędnym elementem w diagnostyce całościowych zaburzeń rozwoju jest prawidłowo przeprowadzony wywiad kierunkowy, dający możliwości uzyskania bardzo istotnych - zarówno diagnostycznie, jak i terapeutycznie - informacji o dziecku i jego rodzinie. O tym czy zaburzone funkcjonowanie dziecka nie jest spowodowane nieprawidłowymi postawami jego rodziców, deprywacją emocjonalną lub błędnym postępowaniem wychowawczym.

W Centrum stosowany jest interdyscyplinarny model opieki, polegający na objęciu działaniami lekarsko-terapeutycznymi przez lekarza psychiatrę oraz prowadzących terapię: psychologa, oligofrenopedagoga, logopedę oraz rehabilitanta ruchowego. Terapia jest oparta na modelu eklektycznym, polegającym na stosowaniu kilku terapii w zależności od stanu rozwojowego małego pacjenta lub stanu funkcjonowania pacjenta w wieku starszym oraz indywidualnego tempa i rytmu jego rozwoju.

Bardzo ważnym aspektem opieki nad dzieckiem jest równoczesna opieka nad jego systemem rodzinnym, wsparcie rodziców oraz współpraca z całym środowiskiem dziecka, a w szczególności z jego placówką oświatową. Rodzice są biernymi uczestnikami terapii, towarzyszą dziecku na zajęciach i uczą się jak postępować w domu aby kontynuować zalecenia.

Model opieki nad dzieckiem z całościowymi zaburzeniami rozwoju po ustaleniu diagnozy obejmuje kontrolne wizyty lekarza psychiatry, neurologa badania psychologiczne oraz terapię logopedyczną pedagogiczną lub oligofrenopedagogiczną (w zależności od stopnia opóźnienia w rozwoju). Standardem postępowania jest zeszyt zaleceń, w którym na samym początku terapii rodzice muszą opisać rozwój i funkcjonowanie dziecka od urodzenia, proszeni są o to również inni sprawujący opiekę nad dzieckiem opiekunowie.