Nowe nabytki w Muzeum Warmii i Mazur

Wśród wielu interesujących eksponatów uwagę zwraca między innymi mapa ilustrująca teorie dotyczące Układu Słonecznego, ząb trzonowy mamuta oraz siekiera z III okresu epoki brązu. Te zostały zaprezentowane podczas pokazu nabytków 2022 roku na olsztyńskim zamku.

— Zbiory Muzeum Warmii i Mazur w 2022 roku powiększyły się o 240 nowych obiektów, z czego ponad 190 otrzymaliśmy w darze. 22 obiekty zostały zakupione — mówi Piotr Żuchowski, dyrektor muzeum. Jesteśmy muzeum regionalnym, naszym podstawowym zadaniem jest budowanie i zachowywanie tożsamości materialnej. Rozpoczęliśmy Rok Kopernika, obchody jego 550. rocznicy urodzin. Są to więc też zakupy związane z astronomią i Mikołajem Kopernikiem. Widząc braki związane z eksponatami związanymi z astronomem, chcemy systematycznie, co roku budować i zwiększać kolekcję kopernikowską — dodaje.

Dla muzealników szczególną wartość mają obiekty związane z Mikołajem Kopernikiem. Zwłaszcza, że rok 2023 jest rokiem astronoma, gdyż to rocznica jego 550. urodzin. W minionym roku zasoby Działu Historii i Etnografii powiększyły się o cenny zabytek. Jest to mapa ilustrująca teorie dotyczące Układu Słonecznego, głoszone przez dwóch wybitnych astronomów XVI i XVII wieku, Tyho Brahe i Johanna Ricciolego. Opracowana została przez Johanna Gabriela Doppelmayra (1677-1750), a wydana w Norymberdze na początku XVIII wieku. Jest to pierwszy eksponat w zgromadzonej kolekcji map, poświęcony dziedzinie astronomii.
Poza nowymi nabytkami muzeum zaprezentowało również dwa muzealia, które wróciły po konserwacji z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Są to portret Marii Weiss i portret Aleksandra Szembeka.

— Budowanie kolekcji muzealnych musi być mądre i przemyślane. Nie możemy zapominać o wąskiej tożsamości na Warmii, która tutaj istniała. Jedne z ciekawszych elementów zgromadzonych nabytków to przede wszystkim eksponaty zdeponowane w Domu Gazety Olsztyńskiej. Jest to nasz oddział, który zajmuje się „tą polskością”, o którą nasi przodkowie zachowywali wielką troskę w okresie międzywojennym — mówi Piotr Żuchowski.

Dom Gazety Olsztyńskiej pozyskał w 2022 roku ponad 130 obiektów. Są to głównie dokumenty związane z ruchem polskim na Warmii – wydawnictwem „Gazety Olsztyńskiej”, szkołami polskimi oraz Związkiem Polaków w Niemczech. Na pokaz wybrano wyjątkowo cenne i unikatowe rachunki wystawione na papierze firmowym księgarni „Gazety Olsztyńskiej”, Znaczek Związku Polaków w Niemczech, Odznakę Wiary i Wytrwania, uchwaloną w 1937 roku. Prezentowane są także pamiątki ślubu Wojciecha Gromadeckiego, nauczyciela szkół polskich na Warmii – w Brąswałdzie i Olsztynie. Do zbiorów muzeum trafił frak ślubny uszyty dla nauczyciela specjalnie na tę uroczystość.

W minionym roku Dział Sztuki Dawnej i Rzemiosła Artystycznego wzbogacił się o trzy muzealia. Co ciekawe, wszystkie z nich to filiżanki. Filiżanka z herbem Lidzbarka Warmińskiego została zakupiona w jednym z olsztyńskich antykwariatów, natomiast filiżanki ze złotą dekoracją w stylu empire są darem od osoby prywatnej.

W roku 2022 powiększyły się także zbiory Muzeum Przyrody. To 10 eksponatów, spośród których 9 to postaci taksydermiczne zwierząt, a jeden to ząb trzonowy mamuta. Wśród nowych eksponatów zoologicznych są gatunki rozpowszechnione i częste, jak np. myszołów i puszczyk zwyczajny, ale także osobliwości, jak pluszcz i rybitwa białoskrzydła, a także wielka rzadkość, jaką jest pustynnik.

— Zgromadziliśmy także obiekty, które bardzo często trafiają do nas w sposób losowy, m.in. ceramika czy bardzo ciekawa butelka, która została znaleziona w trakcie prac na zamku w Lidzbarku Warmińskim — opowiada dyrektor muzeum.

Mowa o czworokątnej butelce do alkoholu, ciemnozielonej, z uwypuklonym symbolem gwiazdy Dawida w okręgu i ryby, z napisem „Der Lachs”. Dobrze zachowana, ozdobna etykieta, w tłumaczeniu: „Najlepszy likier gorzki żołądkowy”, 38 Vol.%. Alkohol wyprodukowano w fabryce octu i likierów w „Winkler Bischofsburg” w Biskupcu. Została znaleziona podczas badań architektonicznych dawnych sanitariatów sierocińca św. Jerzego funkcjonującego w zamku w latach 1859-1932. Zabytek został odkryty na dnie głębokiego szybu budowlanego wykorzystywanego w czasie prac remontowych prowadzonych w zamku w pierwszej ćwierci XX wieku.

Dział Archeologii zaprezentował wyjątkowo jeden zabytek. Jest nim wykonana z brązu siekiera o charakterystycznym łopatowatym ostrzu, odkryta w okolicach Bagienic Małych niedaleko Mrągowa. Zabytek pochodzi z III okresu epoki brązu (ok. 1300-1100 p.n.e.) i należy do pierwszych wykonanych w naszym regionie przedmiotów metalowych. Na co dzień to niezwykle rzadkie znalezisko można oglądać na nowej ekspozycji Muzeum w Mrągowie.