Pieniądze z ZUS się dziedziczy. To miliony po zmarłych, którzy nie doczekali emerytury

Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą — jak pisał ks. Jan Twardowski. Dlatego, gdy przyjdzie ten moment, w którym żegnamy bliską osobę, nie myślimy o dziedziczeniu. A jeśli już — mówi się o tym, co najczęściej w zasięgu ręki, więc o domu, mieszkaniu czy samochodzie. A co ze środkami zgromadzonymi w ZUS? Chodzi o pieniądze, jakie pozostawiły po sobie osoby zmarłe przed osiągnięciem wieku emerytalnego (czyli 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn) oraz takie, które cały czas pracowały i nie przeszły na emeryturę, czyli nie ustaliły swojego prawa do emerytury).

Według przepisów w chwili śmierci danej osoby połowa zgromadzonych środków przechodzi na jej współmałżonka. Zazwyczaj nie dostaje on gotówki, ale pieniądze te trafiają na jego indywidualne konto emerytalne w ZUS. Druga połowa pieniędzy z subkonta jest wypłacana osobie uprawnionej, którą wskazał ubezpieczony. Jeśli nikogo nie wskazał — pieniądze zgromadzone na subkoncie wchodzą do masy spadkowej i podlegają rozdysponowaniu zgodnie z ustalonym porządkiem dziedziczenia.

Sam ZUS, choć dysponuje informacją o śmierci ubezpieczonego, nie dokona wypłaty z urzędu. Środki po zmarłym może jednak przejąć współmałżonek, spadkobierca lub osoba wskazana przez zmarłego. I to oni muszą wykonać pierwszy krok. Brak działań z ich strony sprawia, że pieniądze pozostaną na subkoncie ZUS. Nie ma wyznaczonego terminu, w którym należy zgłosić się do ZUS. Natomiast jest pewien haczyk. Pieniądze na subkoncie ZUS podlegają 19-procentowemu zryczałtowanemu podatkowi od osób fizycznych.

— W celu otrzymania środków po osobie zmarłej należy ustalić, do jakiego OFE należała osoba zmarła. Można to zrobić w najbliższej placówce ZUS. Następnie trzeba poinformować fundusz, do którego należała osoba zmarła o jej śmierci i złożyć wymagany przez fundusz wniosek o wypłatę środków z OFE. Do wniosku należy dołączyć wymagane przez fundusz dokumenty — tłumaczy Anna Ilukiewicz, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie warmińsko-mazurskim. — OFE podzieli środki zgodnie z dyspozycją członka OFE. W ciągu 14 dni od dokonania podziału OFE poinformuje ZUS o osobach, na rzecz których podzielił środki zgromadzone na rachunku w OFE oraz o ich udziale w tych środkach. W ten sam sposób, w terminie 3 miesięcy od otrzymania zawiadomienia z OFE, ZUS podzieli środki zapisane na subkoncie zmarłego.

Składki emerytalne wynoszą 19,52 proc. pensji brutto. Składki każdej osoby w wysokości 12,2 proc. pensji brutto trafiają na konto w ZUS (środki nie są dziedziczone). Podział reszty składek zależy od tego, czy osoba pracująca zdecydowała się na składkowanie do OFE (od 2014 roku jest to dobrowolne). Jeśli w czasie reformy w 2014 roku posiadacz OFE zdecydował się dalej odprowadzać składki do OFE lub po 2014 roku osoba podejmująca po raz pierwszy pracę przystąpiła dobrowolnie do OFE, to do OFE trafia 2,92 proc. pensji brutto, a na subkonto w ZUS trafia 4,38 proc. pensji brutto (środki są dziedziczone). Jeśli dana osoba nie składkuje do OFE, na subkonto w ZUS trafia 7,3 proc. pensji brutto (środki są dziedziczone).