Olsztyn jako przykład eko-miasta

W panelu otwierającym XV edycję Smart City Forum uczestniczyli samorządowcy i przedsiębiorcy. Podczas tego spotkania słuchacze mogli dowiedzieć się że dochodzenie do „green city” jest procesem, który w głównej mierze musi się dokonać w świadomości społecznej. To wola mieszkańców i dyskomfort ich życia wynikający z faktu, że żyją nieekologicznie niejako wymusza dalsze działania w tym obszarze. Oczywiście ważna rolę ma tu do spełnienie także edukacja ekologiczna. A jakie działania na przestrzeni lat zostały podjęte w stolicy Warmii i Mazur? O tym, w porządku chronologicznym, opowiadał włodarz naszego miasta.

- W przypadku Olsztyna wszystkie zasadnicze procesy przechodzenia miasta do obszaru „eko” dokonywały się przy moim udziale, co wynika ze stażu w samorządzie, początkowo jako wiceprezydenta a później prezydenta miasta - mówił Prezydent Olsztyna, Piotr Grzymowicz - U nas „eko-zmiany” zaczęły się od gospodarki ściekowej i było to na przełomie wieków. Rozwój miasta i zasiedlanie terenów wokół pięknych olsztyńskich jezior wymusiły konieczność odcięcia ich od ścieków bytowych poprzez budowę kolektorów ściekowych i modernizację Oczyszczalni miejskiej. Olsztynianie zrozumieli, że to co ich wyróżnia i im służy – piękne jeziora - nie mogą być zanieczyszczane ściekami, i to się udało! Można powiedzieć, że wszystko zaczęło się od wody. Przykładem środowiskowym może być też pięknie położone jezioro Długie, które po latach odzyskało dawny blask i bardzo dobrą czystość, w czym pomogli nam naukowcy z naszego Uniwersytetu.

Prezydent podkreślał też, że apetyt rośnie w miarę jedzenia. Sukcesy w gospodarce wodno-ściekowej zachęciły mieszkańców do dyskusji na temat transportu publicznego i powrotu do Olsztyna tramwajów. One przed laty były w mieście i sentyment do nich pozostał, a świadomość, iż jest to ekologiczny transport wspomagał te działania. Intensywne dyskusje zaczęły się w roku 2006 a w roku 2011 po konsultacjach, co do ich przebiegu Olsztyn przystąpił do budowy pierwszej trakcji tramwajowej.

- Równolegle, od roku 2010 pojawiła się potrzeba rozwiązania problemu odpadów - kontynuował Prezydent Grzymowicz - Pierwotne dyskusje dotyczące budowy spalarni odpadów upadły i na „placu boju” pozostał projekt instalacji mechaniczno- biologicznej, z nietypowym, nowatorskim rozwiązaniem w postaci bioreaktorów powodujących ich podsuszenie, a w konsekwencji spadek masy o ok. 20%. Zaletą projektu było też odstąpienie od konieczności ich kompostowania. Dodatkowo, instalacja została tak zaprojektowana, że jej finalnym produktem, oczywiście po procesie recyklingu jest paliwo alternatywne, zwane RDF-em. RDF jest traktowany jako paliwo ekologiczne a jego spalanie jest zwolnione z certyfikacji ETS.

To rozwiązanie okazało się kluczowe dla rozwiązań technologicznych, jakie zostały przyjęte w projekcie budowie nowej elektrociepłowni miejskiej. Konieczność budowy elektrociepłowni była konsekwencją wycofania się z dalszego dostarczania ciepła miastu przez ciepłownię Spółki „Michelin”. Projekt ciepłowni w swoim podstawowym założeniu przybrał postać Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów, opartej o paliwo alternatywne dostarczane przez miejscowy ZGOK i inne zakłady unieszkodliwiania odpadów z terenu województwa.

Dla Olsztyna jedną z ważniejszych dat stał się rok 2015. W tymże roku zakończono budowę i oddano do użytku obiekt Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów w ramach spółki ZGOK oraz na ulice miasta po raz pierwszy po pięćdziesięciu latach nieobecności wyjechały tramwaje. W jednym roku zyskaliśmy tramwaje i „fabrykę RDF-u”

- Wizja Olsztyna jako miasta „eko”, czy jak kto woli „green city”, stała się w tym czasie dominującą. W 2017 roku Wodociągi olsztyńskie zdecydowały się na budowę farmy fotowoltaicznej oraz na instalację fotowoltaiki na swoich obiektach biurowych. Energia ta wykorzystywana jest na potrzeby własne i pokrywa ok. 30% zapotrzebowania w bilansie energetycznym przedsiębiorstwa - opisywał Prezydent Grzymowicz.

Co istotne równolegle do tych działań miasto korzystało z dotacji na termomodernizację obiektów publicznych, co dotyczyło w głównej mierze olsztyńskich szkół. Z kolei spółka gminna MPEC podjęła szereg działań zmierzających do zmniejszenia negatywnych konsekwencji korzystania z węgla. W ich efekcie w roku 2019 oddano bio-kotłownię, spalającą zrębki drewniane. Rok później podpisano umowę w ramach PPP z wykonawcą i operatorem elektrociepłowni zasilanej RDF-em - spółką „Dobra Energia dla Olsztyna”.
Z kolei wiosną tego roku zakończono projekt gruntownej modernizacji Ciepłowni Kortowo zasilanej węglem. Istniejące kotły węglowe zostały dostosowane do niskoemisyjnych wymogów, dzięki czemu ograniczono emisję pyłków, tlenków siarki czy tlenków azotu. Wszystkie kotły zostały uzbrojone w reaktory odsiarczania i odazotowania, a także przystosowane do spalania biomasy z węglem, co pozwala nam istotnie wpłynąć na koszty zakupu uprawnień do emisji CO2. Emisja pyłu będzie ograniczona o 86 %. Modernizacja pozwoliła dostosować również wyśrubowane normy emisji siarki. Norma dotycząca tlenków azotu zostanie obniżona o 55%. W połowie przyszłego roku zostanie zakończona budowa Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów w ramach nowej elektrociepłowni. Od tego roku funkcjonuje już w jej ramach moduł gazowy.

Podobnie, z końcem przyszłego roku Olsztyn wzbogaci się drugą nitkę trakcji tramwajowej, o parametrach zbliżonych do już istniejącej. Jej budowa rozpoczęła się w połowie 2021 roku.

- Poza wymienionym działaniami w sferze gospodarki komunalnej, Gmina włożyła wiele wysiłku w działania związane z ochrona klimatu. W ramach tych działań w bieżącym roku zakończono projekt budowy zbiorników retencyjnych oraz modernizacji już istniejących - tłumaczył Prezydent Grzymowicz - W sumie miasto dysponuje 8 nowymi zbiornikami, które skutecznie rozwiązują problemy związane z dużymi opadami, zatrzymując wodę.

Włodarz stolicy Warmii i Mazur podkreślał też rolę działań rewitalizowanych w przestrzeni publicznej ( parki i skwery), opisywał akcję dosadzania drzew wzdłuż ulic, nadając im alejowy charakter. Opowiadał jak udało się wyprowadzić z miasta ciężki transport ciężarowy, co jest skutkiem wybudowania południowej obwodnicy Olsztyna. W mieście powstały też „zielone podwórka” a na niektórych z nich „ogrody deszczowe.

- Jak widać, charakter miasta zdecydowanie się zmienił w ciągu tych 20 lat i można dzisiaj z dużą pewnością powiedzieć, że Olsztyn jest „green” - zakończył swoje wystąpienie Prezydent Grzymowicz - To nas cieszy, bo obejmuje to wszystkie obszary życia miasta. Potwierdzenie tego można także znaleźć w kulturze, a konkretnie w opinii uczestników „Olsztyn Green Festival”, którego początek sięga 2014 roku i jest on jednym z najpiękniejszych festiwali letnich. Już dzisiaj wszystkich państwa zapraszam.

Zapraszamy do śledzenia spotkania na Facebooku Smart City Forum.