Remont Wieży Kopernika we Fromborku

Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku remontuje wieżę na Wzgórzu Katedralnym, która należała do astronoma. Muzeum chce ją udostępnić zwiedzającym. Jest to ta wieża, na której Jan Matejko przedstawił Kopernika na słynnym obrazie „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem”.

Od kilkunastu lat Wieża Kopernika na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku jest zamknięta.

— Stan krużganków służących do komunikacji nie pozwalał na jej bezpieczne użytkowanie — mówi dyrektor Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku Mirosław Jonakowski. I dodaje, że przez wiele lat nie było funduszy na remont wieży. Jedynie w jej najniższej kondygnacji działał sklepik z pamiątkami.

— Remont jest finansowany ze środków muzeum oraz środków uzyskanych przez kapitułę warmińską, która formalnie jest właścicielem całego Wzgórza Katedralnego. My na podstawie umowy użytkujemy i wieżę, i inne obiekty w tym miejscu — wyjaśnia Jonakowski. Na remont Wieży Kopernika uzyskano m.in. dotację ministra kultury.

Razem z wieża remontowany jest fragment muru do bramy zachodniej. W ramach prac mają być m.in. odrestaurowane krużganki, po których chodzono na wieżę i wspinano się na jej kolejne kondygnacje.

W przyszłym roku przypada 550. rocznica urodzin Kopernika i 480. rocznica jego śmierci. Z tego powodu fromborskie muzeum chce w wyremontowanej Wieży Kopernika urządzić na trzech poziomach wystawy poświęcone astronomowi. — Chcemy odtworzyć gabinet Kopernika, jego kuchnię, sypialnię; chcemy to zrobić tak, by ukazać codzienne życie astronoma — wylicza Jonakowski. d zakończenia prac remontowych i uzyskania środków na aranżacje wystaw.

W związku z planowaniem wystaw w Wieży Kopernika w przyszłym roku zapewne nastąpi zmiana niektórych ekspozycji w Muzeum Kopernika mieszczącym się obecnie w dawnym pałacu biskupim. — Chcemy wprowadzić do tego muzeum więcej multimediów, pracujemy też nad nowymi ekspozycjami. Chcemy uczynić to miejsce jeszcze bardziej atrakcyjnym — podkreślił Jonakowski.

Wieża Kopernika, stojąca w północno-zachodniej części Wzgórza Katedralnego we Fromborku, należy do najstarszych elementów fortyfikacji tego miejsca. Zbudowano ją przed 1400 r., a wyższe kondygnacje wielokrotnie przebudowywano w XV-XVIII w. W 1945 roku została spalona, zrekonstruowano ją w roku 1965.
Wieża była własnością Mikołaja Kopernika w latach 1504-1543, gdy astronom żył i mieszkał we Fromborku jako członek kapituły warmińskiej. Wbrew temu, co na słynnym obrazie „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem” namalował Jan Matejko, Kopernik wcale nie prowadził na tej wieży obserwacji nieba. W ocenie wielu historyków, m.in. dr. Jerzego Sikorskiego, Kopernik obserwował niebo z podwórza swojego domu, gdzie rozstawiał instrumenty: trikwetrum, kwadrant słoneczny i astrolabium.

Kopernik kupił wieżę, ponieważ zobowiązywały go do tego przepisy kapituły zwane statutami. Nakazywały one kanonikom warmińskim we Fromborku posiadanie jednego domu w murach Wzgórza, a drugiego poza Wzgórzem – chodziło o to, by kanonicy mieli się gdzie schronić w razie zagrożenia, w czasach Kopernika było to zagrożenie krzyżackie. Według dr. Sikorskiego w wieży Kopernik w czasie oblężenia Krzyżaków schował instrumenty do obserwacji nieba. Prawdopodobnie astronom trzymał tam też inne rzeczy, ale ani w wieży nie mieszkał, ani stale tam nie pracował. (PAP)

Joanna Kiewisz-Wojciechowska