Prace archeologiczne rozpoczęte! Historyczny ratusz w Braniewie odzyska swój blask?

Na początku października tego roku została podpisana umowa na przeprowadzenie prac archeologiczno-konserwatorskich w miejscu dawnego ratusza staromiejskiego w Braniewie. Sygnatariuszami umowy są burmistrz Braniewa Tomasz Sielicki, Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków i wykonawca Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu. Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków jest państwową instytucją kultury utworzoną w tym roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w celu podnoszenia standardów i jakości prac konserwatorskich przy obiektach zabytkowych i w otoczeniu zabytków. Instytut ma działać na rzecz zapewnienia najwyższego poziomu przygotowania i prowadzenia prac konserwatorskich.

— Prace archeologiczne poprzedzające odbudowę ratusza w Braniewie to jeden z pierwszych projektów Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków — przekazał dr Michał Laszczkowski, który kieruje instytutem.

Na terenie byłego ratusza w Braniewie od ponad tygodnia trwają już prace archeologiczne. Odsłonięto już około 40 procent zagruzowanych piwnic — jedną dużą i pięć mniejszych. Planuje się, że prace archeologiczne potrwają do końca roku, ich koszt to 300 tys. zł.

— Odkrywamy ratusz w związku z planami jego odbudowy. Musimy sprawdzić, jak zachowane są pozostałości murów, i zrobić badania architektoniczne, jak były przebudowywane mury w różnych okresach istnienia ratusza, a przede wszystkim ocenić, czy te pozostałości nadają się do wykorzystania w trakcie odbudowy ratusza. Będziemy odsłaniać — mam nadzieję, że zachowane — mury piwniczne ratusza do posadzek piwnicznych. Następnie zostaną przeprowadzone badania architektoniczne piwnic i zachowanych murów. Mamy też zaplanowanie wykonanie trzech sondaży (nieduże wykopy archeologiczne badane metodami archeologicznymi - przyp. red.) w piwnicach ratusza, aby zobaczyć, jak był fundamentowany i co jest ewentualnie pod spodem — mówi Mirosław Marcinkowski z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu, kierownik badań archeologicznych braniewskiego ratusza.
— Nie oczekujemy jakichś wielkich rewelacji — ratusz został uszkodzony w trakcie działań wojennych, ale tak naprawdę stał do lat 50. XX wieku. Jeśli było tam coś cennego, to najprawdopodobniej przez te kilkanaście lat zostało już wybrane. Jednak każda znaleziona rzecz związana z tym ratuszem będzie cenna, ponieważ oprócz zachowanych zdjęć i jego powojennej inwentaryzacji murów i pomieszczeń tak naprawdę niewiele wiadomo — przekazuje Mirosław Marcinkowski.

— Braniewo jest najstarszym miastem na Warmii — było pierwszą stolicą Warmii i pierwszą siedzibą biskupa warmińskiego. To miasto, które tak naprawdę do początku XIX wieku było większe od Olsztyna i w wyniku wojny oraz rozbiórek powojennych zostało pozbawione ukształtowanego przez wieki centrum. Władze miasta chcą to centrum odzyskać i pierwszym elementem jest ratusz — najważniejsza budowla w każdym mieście. Więc warto, ta odbudowa ma sens — zaznacza kierownik badań archeologicznych braniewskiego ratusza.
— Całe Stare Miasto w Elblągu było podnoszone w podobny sposób, ale w Elblągu nie mamy w większości przypadków wiernej odbudowy. Są to współczesne projekty w różny sposób nawiązujący do tego, co kiedyś tam stało. W Elblągu odtwarzany jest tak naprawdę układ miasta — współczesne kamienice, które stoją na Starym Mieście, są budowane na planie kamienic średniowiecznych. Jaka będzie przyjęta metoda wzniesienia braniewskiego ratusza — czy to będzie wierna rekonstrukcja, czy współczesna forma nawiązująca do dawnego budynku — to będzie dopiero rozstrzygane wśród architektów i pracowników Urzędu Miasta w Braniewie — informuje Mirosław Marcinkowski.

We wtorek 11 października specjaliści z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu rozpoczęli pierwsze prace na terenie byłego braniewskiego ratusza. Pierwszy dzień badań okazał się bardzo owocny. Odkryto już pierwsze znaleziska.
— XX-wieczny sejf pancerny, w którym znajdowały się niemieckie monety, prawdopodobnie fragment broni z pierwszej połowy XX wieku — być może to pistolet typu dubeltówka, ciężki kulisty przedmiot zachowany w bardzo złym stanie, ale jego waga może wskazywać na to, że była to kula armatnia, drobne rzeczy życia codziennego, drobne elementy ceramiki budowlanej, prawdopodobnie późnośredniowieczny fragment naczynia ceramicznego, tzw. siwak, fragmenty zniszczonych i nadpalonych dokumentów — wymienia Jakub Jagodziński, pracownik Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu.
I dodaje: — Datację tych przedmiotów utrudnia to, że wszystko jest zmieszane z gruzem. Najciekawsza jest architektura, która odsłania nam relikty dawnego ratusza.
— Na razie możemy mówić tu na pewno o trzech ścianach — prawdopodobnie są to pozostałości piwnicy z XX wieku. Wskazuje na to posadzka, która się zachowała. Czy coś się kryje niżej? Zobaczymy. Nie możemy tego wykluczyć. To dopiero pierwszy dzień prac, więc myślę, że czeka nas tu kilka ładnych dni, tygodni, a może nawet miesięcy badań. Na pewno będzie jeszcze wiele ciekawych odkryć — przekazuje Jakub Jagodziński.
Drugiego dnia prac odkryto sklepienie braniewskiego ratusza.
— W tej chwili nie chciałbym jeszcze precyzować jego chronologii, ale myślę, że sklepienie można datować na starsze niż XX wiek — przekazuje Jakub Jagodziński.

Drugiego dnia prac odnaleziono też m.in. naczynie apteczne (może pochodzić z XVIII lub XIX wieku), srebrne łyżki pokryte patyną, przedwojenny talerzyk, nadpalony złoty łańcuszek oraz jeden zachowany i fragmenty innych talerzyków firmy R.C. Rosenthal Kronach, którego sygnaturka wskazuje na lata 1944-1945.

Trzeciego dnia prac odkryto część średniowiecznego ratusza. — Mogę potwierdzić, że są to mury z wątkiem gotyckim, na co wskazuje układ cegieł — informuje Jakub Jagodziński.
— Z dzisiejszych znalezisk największe — i to dosłownie — to sowiecki karabin maszynowy Diegtariew — zdaje się wersji czołgowej DT, który zabezpieczyli saperzy. Poza tym fragmenty ceramiki i charakterystyczne dla Braniewa butelki z browaru Bergschlösschen — przekazał w trzecim dniu badań Wojciech Jaroszek, znawca historii Braniewa.