Odrestaurowano polichromie w kościele w Blankach

Blanki to wieś na Warmii, położona 13 km od Lidzbarka Warmińskiego, nad pięknym jeziorem o tej samej nazwie. Dzięki prężnie działającemu Stowarzyszeniu „Babki Zielarki” miejscowość stała się Zielarska Wsią Blanki, która słynie z produktów powstałych z miejscowych ziół, głównie pokrzywy.

Ale nie tylko to czyni te miejsce wyjątkowym. W centrum wsi znajduje się kościół pw. Św. Michała Archanioła z XV wieku, który wybudowano z inicjatywy założyciela wsi, wójta krajowego Henryka Lutra. W 1437 roku świątynia stała się kościołem parafialnym.
Gotycki kościółek jest jednym z nielicznych w Polsce, w którym odkryto i przeprowadzono prace konserwacyjne gotyckich polichromii z XV wieku na wszystkich ścianach wewnętrznych kościoła.

29 września br. odbył się tam odpust parafialny. Msze Świętą celebrował Jego Ekscelencja Ksiądz Arcybiskup Metropolita Warmiński Józef Górzyński, który był pod ogromnym wrażeniem, że taka mała społeczność dokonała takiego dzieła. W uroczystości wzięli udział parafianie, duchowni i przedstawiciele samorządu m.in. przedstawiciel Marszałka Warmińsko - Mazurskiego Zbigniew Cieciuch, Wicestarosta Powiatu Lidzbarskiego Jarosław Kogut, Wójt Gminy Lidzbark Warmiński Fabian
Andrukajtis i Wójt Gminy Kiwity Wiesław Tkaczuk.

Podczas mszy świętej zagrał zespół sygnalistów myśliwskich „Trąbale Junior” z Lidzbarka Warmińskiego. Była to również doskonała okazja, aby podsumować zakończenie projektu pn. „Prace konserwatorskie polichromii ścian wewnętrznych w gotyckim kościele pw. św. Michała Archanioła w Blankach”.

Projekt dofinansowany został z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020. Wartość projektu opiewała na kwotę 969.406,60 zł z czego 784.249,94 zł to dofinansowanie z UE.

Wkład własny Parafii wynosił ok. 180.000 zł i pokryty został ze środków własnych Parafii, ofiar wiernych oraz z dotacji na remonty zabytkowych kościołów poprzez Gminę Lidzbark Warmiński w kwocie 35 tys. zł, Starostwo Powiatowe w Lidzbarku Warmińskim w kwocie 10 tys. zł, Samorząd Województwa Warmińsko – Mazurskiego w kwocie 79.000 zł oraz ofiarności mieszkańców Blanek.

Do prac konserwatorskich przystąpiono w maju 2020 roku. Rozpoczęto je od skucia tynku, którym w końcu XIX wieku pokryto pierwotną, gotycką wyprawę wraz z zachowaną na niej dekoracją malarską. Po usunięciu wtórnego tynku polichromia była od razu czytelna, chociaż spore partie nadal skryte były pod pobiałami. Niespodzianką, która zaskoczyła wykonawców były niewidoczne wcześniej, gotyckie nisze, które podczas nowożytnej przebudowy zamurowano.

Dwie z nich znajdowały się po obu stronach ostrołucznego otworu okiennego w ścianie wschodniej, współcześnie przysłoniętego przez ołtarz główny. Kolejne dwie w ścianie północnej, po obu stronach przejścia do nieistniejącej już gotyckiej zakrystii, także zamurowanego. Gotyckie malowidła zachowały się na wszystkich ścianach, we wnękach, w jedynym zachowanym glifie okiennym oraz w ościeżach.

Wykonano je w technice tempery kazeinowej w ograniczonej gamie kolorystycznej: czerwieni, czerni oraz bieli na grubej pobiale wapiennej w odcieniu ciepłej bieli. Cała kompozycja jest formą złożonej narracji. Ściany wypełnia architektura, łacińskie inskrypcje oraz poczty heraldyczne z ułożonych naprzemiennie herbów, wśród których wstępnie rozpoznano dwa.

Jeden przedstawia piramidę o pięciu stopniach – analogicznym godłem posługiwał się biskup warmiński Henryk III Sorbom.
Drugi – czarny krzyż na białym polu może wskazywać na herb zakonu krzyżackiego. Im bliżej ołtarza tym więcej elementów wskazujących na sacrum – krzyże, kolumny zwieńczone zwojami pergaminu z inskrypcjami.

Prace konserwacyjne polichromii trwały przez okres trzech lat, a kierowała nimi Pani Anna Szymańska - konserwator dzieł sztuki z Olsztyna oraz Pan Marcin Kozarzewski właściciel firmy Monument Service.

W ramach przyjętego i realizowanego założenia konserwatorskiego prace zostały ograniczone do uzupełnienia ubytków wyprawy oraz pokrywającej ją pobiały. Dzięki temu malowidła nie utraciły waloru autentyczności.

Szczególne podziękowania kierujemy do Proboszcza Parafii Św. Jana Ewangelisty w Żegotach i Parafii Św. Michała Archanioła w Blankach, a także wszystkich mieszkańców wsi Blanki, którzy wyznaczyli sobie za cel odkrycie wyjątkowości kościoła świętego Michała Archanioła i poświęcając swój wolny czas oraz wielkie serce przyczynili się do tego, że tak unikalny zabytek w Blankach stał się zauważalnym punktem na mapie Polski.
Informacja Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński