Wsparcie w ramach Planu Strategicznego WPR na lata 2023–2027

Dla środowiska i klimatu
Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) na lata 2023–2027 realizuje nowe zasady wdrażania polityki rolnej, które uzgodniono w ramach reformy WPR. Najważniejsza zmiana to większa koncentracja na działaniach środowiskowo-klimatycznych.

Przede wszystkim rolnicy
Plan Strategiczny zawiera szeroki wachlarz interwencji odpowiadających na specyficzne polskie potrzeby, a jednocześnie na ambicje UE.
Wsparcie w ramach Planu skoncentrowane będzie przede wszystkim na rolnikach. Rozwój lokalny, w tym rozwój przedsiębiorczości, w dużym stopniu ukierunkowany będzie na transformację w kierunku zielonej i cyfrowej gospodarki obszarów wiejskich. Wsparcie będzie realizowane w ramach interwencji I i II filara WPR.
Budżet
Budżet Planu Strategicznego to ponad 25 mld euro, z czego płatności bezpośrednie to ponad 17 mld euro.

Warunkowość – zasady
Od roku 2023 rolnicy ubiegający się o płatności bezpośrednie i niektóre płatności w ramach II filaru WPR, będą zobowiązani do przestrzegania norm i wymogów w ramach warunkowości.
Warunkowość zastąpi dotychczasowe zazielenienie i zasadę wzajemnej zgodności. Składać się będzie z wymogów podstawowych w zakresie zarządzania (wymogi SMR) oraz norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (normy DKR), odnoszących się do następujących obszarów:
a) klimat i środowisko;
b) zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin;
c) dobrostan zwierząt.
I filar WPR – płatności bezpośrednie
W ramach płatności bezpośrednich kontynuowane będą, co do zasady, te same formy wsparcia jak obecnie. Nastąpią jednak pewne zmiany.

Definicja rolnika aktywnego
• Od 2023 r., zgodnie z przepisami UE, stosowanie definicji rolnika aktywnego będzie obowiązkowe dla państw członkowskich.
• Zgodnie z projektem Planu Strategicznego dla WPR rolnicy, którzy za poprzedni rok otrzymali płatności bezpośrednie w kwocie nieprzekraczającej 5 tys. EUR, będą automatycznie uznawani za aktywnych zawodowo.
• W przypadku, gdy kwota płatności za poprzedni rok przekracza 5 tys. EUR – rolnik będzie uznawany za aktywnego, jeżeli nie prowadzi żadnej z działalności wymienionej na negatywnej liście (administrowanie portami lotniczymi, wodociągami, trwałymi terenami sportowymi i rekreacyjnymi, świadczenie usług przewozu kolejowego lub w zakresie obrotu nieruchomościami). Niemniej jednak rolnik prowadzący tego rodzaju działalność będzie mógł zostać uznany za aktywnego nawet w przypadku, gdy przekroczony został próg kwotowy w wysokości 5 tys. EUR, jeżeli to odpowiednio udokumentuje

Płatność redystrybucyjna
Będzie przyznawana do 30 ha w gospodarstwach posiadających maksymalnie 300 ha.

Płatność dla młodych rolników
Został dodany wymóg posiadania odpowiednich kwalifikacji lub umiejętności, nie będzie limitu powierzchni na gospodarstwo.

Płatności związane z produkcją do młodego bydła i krów
Rolnicy z województw, w których średnia wielkość gruntów rolnych jest niższa od średniej krajowej (lubelskiego, łódzkiego, małopolskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, śląskiego i świętokrzyskiego), będą mogli się ubiegać o te płatności, posiadając tylko 1 szt. kwalifikujących się zwierząt. W przypadku pozostałych województw – co najmniej 3 szt.

Przejściowe Wsparcie Krajowe
W 2023 r. będzie kontynuowane Przejściowe Wsparcie Krajowe w formie: Uzupełniającej Płatności Podstawowej (na takich samych zasadach, jak w 2022 r.) oraz Płatności Niezwiązanej do Tytoniu (nowy okres referencyjny: 2017–2018)

Plan Strategiczny WPR – ekoschematy

Czym są ekoschematy?
• To wsparcie za dobrowolne praktyki na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt.
• To nowy rodzaj płatności bezpośrednich obowiązkowy do wdrożenia przez państwa członkowskie, lecz dobrowolne do realizacji przez rolników.

Swoim zakresem ekoschematy obejmują szeroki wachlarz praktyk uwzględniający różnorodność polskiego rolnictwa.

Ekoschemat: Obszary z roślinami miododajny
• Celem interwencji jest zachęcenie rolników do tworzenia obszarów z roślinami miododajnymi, stanowiącymi długotrwałe, różnorodne i bezpieczne żerowiska dla pszczoły miodnej i dzikich owadów zapylających.
• Obszary takie przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej.

Ekoschemat: Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin
Celem interwencji jest zachęcenie rolników do prowadzenia produkcji roślinnej w sposób zrównoważony, przy jednoczesnym zachowaniu plonów na odpowiednim poziomie.

Ekoschemat: Biologiczna ochrona upraw
• Wsparciem będą objęte te uprawy, na których zastosowano, zgodnie z etykietą, środki ochrony roślin oparte na mikroorganizmach.
• Celem interwencji jest ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, co będzie miało pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej.

Ekoschemat: Retencjonowanie wody na TUZ
• Celem interwencji jest promowanie retencjonowania wody, a w efekcie poprawa gospodarki wodnej oraz zachowanie siedlisk hydrogenicznych.
• Płatność przyznawana będzie rolnikom udostępniającym swoje TUZ na cele związane z retencjonowaniem wody, położone na terenach, gdzie w okresie wegetacyjnym w danym roku faktycznie wystąpiły zalania – podtopienia.

Ekoschemat: Rolnictwo węglowe
• Ekoschemat ten obejmuje szereg praktyk, których celem jest m.in. poprawa jakości gleby, odbudowa materii organicznej poprzez np.:
• wzbogacenie struktury upraw o gatunki roślin, które wpływają zarówno na dodatni bilans materii organicznej, jak i na zwiększanie się różnorodności biologicznej;
• właściwe zarządzanie nawożeniem dostosowanym do zasobności gleb;
• ograniczenie emisji amoniaku, a także wsparcie konserwującej uprawy roli.
• Ekoschemat przyczyni się do zachowania jakości środowiska i możliwości osiągania zadowalających plonów.

Ekoschemat: Dobrostan zwierząt
• Celem interwencji jest zachęcenie rolników do promowania podwyższonych (ponad obowiązujące standardy) warunków dobrostanu zwierząt.
• Rolnikom będzie udzielane wsparcie za realizację zobowiązań w zakresie dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad odpowiednie obowiązkowe normy wynikające z powszechnie obowiązującego prawa oraz powszechnie stosowane praktyki.
• Ekoschemat ten jest kontynuacją wsparcia dla gatunków/grup technologicznych zwierząt objętych działaniem Dobrostan zwierząt PROW 2014–2020 tj. dla świń (loch i tuczników), bydła (krów mlecznych i krów mamek) oraz owiec. Wsparcie to zostało rozszerzone o nowe gatunki/grupy technologiczne zwierząt tj. o bydło opasowe, drób (kury nioski, kurczęta brojlery, indyki utrzymywane z przeznaczeniem na produkcję mięsa), konie i kozy.
• Dodano też możliwość uzyskania dodatkowych płatności za nowe praktyki dobrostanowe dotyczące świń i bydła.

II filar WPR – Interwencje rolno-środowiskowo-klimatyczne

Co można zyskać?
Dzięki Interwencjom rolno-środowiskowo-klimatycznym będą możliwe:
• ochrona bioróżnorodności – interwencje te promują praktyki rolnicze przyczyniające się przede wszystkim do ochrony bioróżnorodności na różnych poziomach poprzez:
• zachowanie cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków;
• utrzymanie tradycyjnych roślin uprawnych (rolniczych, warzywnych i sadowniczych);
• ochronę organizmów pożytecznych, w tym owadów zapylających oraz ochronę różnorodności krajobrazu.
• stosowane w ramach interwencji praktyki, będą sprzyjały osiągnięciu następujących celów środowiskowych i klimatycznych:
• powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i odwrócenie tego procesu;
• wzmacnianie usług ekosystemowych;
• ochrona siedlisk i krajobrazu

Interwencje te będą zawierały sprawdzone rozwiązania Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014–2020 oraz nowe schematy wsparcia.
Lista interwencji
Interwencje rolno-środowiskowo-klimatyczne projektowane w ramach Planu Strategicznego WPR to:
• I 8.1. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000;
• I 8.2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000;
• I 8.3. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000;
• I 8.4. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych;
• I 8.5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie;
• I 8.6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie;
• I 8.7. Bioróżnorodność na gruntach ornych (Wieloletnie pasy kwietne; Ogródki bioróżnorodności);

II filar WPR – Interwencje leśno-zadrzewieniowe

Co można zyskać?
• Interwencje leśno-zadrzewieniowe będą przyczyniały się bezpośrednio do realizacji zobowiązania Europejskiego Zielonego Ładu (EZŁ), polegającego na zasadzeniu 3 miliardów drzew w UE do 2030 r.
• W interwencjach tych bardzo duży nacisk będzie położony na odpowiedni dobór składu gatunkowego drzew i krzewów, tak aby był możliwie urozmaicony oraz dostosowany do warunków siedliskowych, środowiskowych i klimatycznych danego obszaru.
• Dzięki wieloletnim płatnościom i zobowiązaniom w ramach WPR jest zapewniona ochrona i przetrwanie drzew, tak istotne dla realizacji celów określonych w EZŁ.

Lista interwencji
Projektowane w ramach Planu Strategicznego WPR interwencje leśno-zadrzewieniowe to:
• I 10.11. Zalesianie gruntów rolnych;
• I 10.12. Tworzenie zadrzewień śródpolnych;
• I 10.13. Zakładanie systemów rolno-leśnych;
• I 10.14. Zwiększanie bioróżnorodności lasów prywatnych;
• I 8.8. Premie z tytułu zalesień i zadrzewień oraz systemów rolno-leśnych;
• I 8.10. Zobowiązania zalesieniowe z PROW 2004–2006, PROW 2007–2013, PROW 2014–2020.

II filar WPR – Interwencja rolnictwo ekologiczne

Cel interwencji
• Celem interwencji rolnictwo ekologiczne jest wspieranie dobrowolnych zobowiązań rolników, którzy podejmują się utrzymać lub przejść na praktyki i metody rolnictwa ekologicznego określone w prawodawstwie unijnym i krajowym.
• Interwencja ta jest co do zasady kontynuacją wcześniejszych działań w zakresie wsparcia powierzchniowego dla rolnictwa ekologicznego, tj. m.in. działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014–2020.

Co można zyskać?
Zaprojektowane w ramach interwencji nowe, korzystne, rozwiązania to:
• uproszczone zasady wsparcia dla małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi o powierzchni UR nie większej niż 10 ha – płatność do hektara w jednakowej wysokości niezależnie od grupy upraw;
• dodatkowa premia za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej – dodatkowa płatność do każdego hektara zgłoszonego do płatności ekologicznych.

Materiał informacyjny Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi