Rondo w Elblągu ma już nową nazwę

Wraz z pojawieniem się pierwszych informacji na temat rosyjskiej agresji w stosunku do Ukrainy mieszkańcy Elbląga zaapelowali o przemianowanie wspomnianych skrzyżowań o ruchu okrężnym.

Tabliczka z napisem „Rondo Kaliningrad” była regularnie zasłaniana czarną folią, a w którymś momencie ozdobiono ją nawet ukraińską flagą. Z inicjatywą zmiany nazw rond Kaliningrad i Nowogródek wystąpił też prezydent Witold Wróblewski, ogłaszając najpierw zerwanie współpracy z Bałtijskiem, Kaliningradem, Nowogrodem Wielkim i Nowogródkiem.

— W związku z agresją zbrojną Federacji Rosyjskiej na niepodległą Ukrainę oraz aktywnym wsparciem tej inwazji przez Republikę Białorusi podjęliśmy decyzję o zerwaniu współpracy z miastami partnerskimi z Rosji i Białorusi: Bałtijskiem, Kaliningradem, Nowogrodem Wielkim oraz Nowogródkiem. To wyraz solidarności z narodem ukraińskim oraz naszymi partnerami z Tarnopola — czytaliśmy we wspólnym oświadczeniu prezydenta miasta Witolda Wróblewskiego i przewodniczącego Rady Miejskiej Antoniego Czyżyka.

— Wraz z zerwaniem współpracy z miastami partnerskimi należy usunąć z przestrzeni publicznej naszego miasta nazwę „Rondo Kaliningrad”. To wyraz solidarności z narodem ukraińskim — przekazał prezydent Elbląga.

I wskazał, że rondo zlokalizowane w ciągu al. Grunwaldzkiej powinno zostać nazwane na cześć bitwy pod Grunwaldem. Dla dotychczasowego ronda Nowogródek prezydent zaproponował za to nazwę „Rondo Bitwy Warszawskiej”.

W czwartek 17 marca podczas XXIII sesji Rady Miejskiej zadecydowano o przemianowaniu nazw rond. Elbląscy radni podczas sesji byli praktycznie jednogłośni. Tylko jedna osoba wstrzymała się od głosu. 24 radnych wspólnie przyjęło uchwałę, której inicjatorem był Witold Wróblewski.

„Tu spoczywają bohaterscy żołnierze Armii Radzieckiej 2giego frontu białoruskiego 5tej armii pancernej i 2giej armii uderzeniowej, którzy polegli w walce o wyzwolenie Elbląga” — taki napis znajduje się na tablicy ustawionej przy wejściu na cmentarz żołnierzy radzieckich, na którym pochowano ponad 2,7 tysiąca osób.

Tablica i znajdujący się nieopodal niej pomnik od lat budzą wśród elblążan kontrowersje. W październiku 2014 r. ktoś oblał tablicę farbą, ale sprawa nie została zgłoszona na policję.

— Taką decyzję podjęliśmy w porozumieniu z Urzędem Miejskim. Szkody zostały usunięte, a w okolicach cmentarza nie ma monitoringu, który pozwoliłby nam zidentyfikować sprawcę. Podobne wydarzenie miało miejsce trzy lata temu. Wtedy zdewastowano pomnik ustawiony na cmentarzu — wyjaśniał wówczas administrator cmentarza.

Sprawa tablicy wróciła w tym roku. 28 lutego urodzony w Elblągu dziennikarz Tygodnika Solidarność Mateusz Kosiński poinformował:

— Dokonaliśmy zdjęcia sierpa i młota z tablicy przy ul. Agrykola. Wiemy, że to, co zrobiliśmy, było niezgodne z prawem, ale uważam, że był to czyn o niskiej szkodliwości społecznej, a nawet pożyteczny społecznie.

— Nie jesteśmy barbarzyńcami i nie uważamy, że trzeba dewastować nagrobki i niszczyć cmentarze, ale nie może być tak, że w takich miejscach propagowane są symbole totalitarne — a takim symbolem jest sierp i młot — i w imię tego symbolu dzisiaj Putin urządza rzeź na naszych sąsiadach — przekazywał Kosiński.

W sprawie tablicy interpelację złożyła jedna z elbląskich radnych

.

— Kiedy zostanie usunięta tablica przed pomnikiem i druga przed cmentarzem z napisami wprowadzającymi w błąd potomnych? Żołnierze radzieccy nie byli oswobodzicielami Ziemi Elbląskiej, nie jesteśmy im wdzięczni — pisała Elżbieta Banasiewicz.

Za to kolejny radny — Paweł Kowszyński — wystąpił do Instytutu Pamięci Narodowej o opinię na temat pomnika, symbolu pięcioramiennej czerwonej gwiazdy i godła ZSRR wystawionych na widok publiczny w Elblągu.

Pod pomnikiem wdzięczności Armii Czerwonej na elbląskim cmentarzu żołnierzy radzieckich odbył się nawet protest. Jego celem był apel o dekomunizację przestrzeni publicznej i usunięcie pomnika. Inicjatorzy spotkania — Klub Gazety Polskiej Elbląg II — chcieli zaprotestować, a przede wszystkim pokazać prezydentowi, że omawiany monument to, ich zdaniem, wstyd dla miasta.

— W przypadku cmentarzy nie obowiązuje ustawa o zakazie propagowania komunizmu i innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki. Pomnik z zamieszczonym znakiem sierpa i młota oraz tablice pamiątkowe znajdujące się na cmentarzu żołnierzy Armii Czerwonej w Elblągu stanowią element wyposażenia tego cmentarza i są wyłączone spod regulacji wspomnianej ustawy.

— W ogólnej opinii Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej należy usuwać z cmentarzy wojennych oraz z przestrzeni publicznej propagandowych nic niewnoszących napisów oraz innych elementów, zwłaszcza umieszczonych na pomnikach i akcentach centralnych. Na cmentarzach radzieckich wskazane jest dążenie do eliminowania emblematów sierpa i młota jako symboli ustroju komunistycznego i totalitarnego państwa ZSRR. Wskazane jest również aktualizowanie treści napisów znajdujących się na centralnych pomnikach — przekazał Artur Chojecki.

I wyjaśniał: — Należy natomiast pozostawiać czerwone gwiazdy jako symbole przynależności żołnierzy do Armii Czerwonej. Zwyczajowo, podczas prowadzonych remontów obiektów, na pomnikach umieszcza się wówczas tablice z wyrytą małą gwiazdą (bez barwienia), stanowiącą symbol wojskowy oraz z ogólną informacją dotyczącą pochowanych na cmentarzu żołnierzy. Przykładowo, w ostatnich latach na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, na kwaterze żołnierzy Armii Czerwonej w Pieniężnie oraz na cmentarzu wojennym w Braniewie, przeredagowano treść napisów pamiątkowych i usunięto z pomników niepożądane znaki.