Emerytura dla urodzonych między 1948 a 1969 rokiem — najważniejsze informacje

Osoby urodzone między 1948 a 1969 r. uprawnione są do przejścia na wcześniejszą emeryturę, o ile pracowały w szczególnych warunkach i w pracy o szczególnym charakterze.
Przyznanie emerytury określa Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. Urodzeni między 1948 a 1969 r. mogą się starać o wcześniejsze świadczenie ze względu na pracę w trudnych warunkach. Zasady przyznania tej emerytury reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r.

Według przepisów dotyczy to prac wykonywanych w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub o znacznym stopniu uciążliwości. Do takiego zatrudnienia zalicza się również obowiązki wymagające wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Emerytura dla urodzonych między 1948 a 1969 r. — warunki

Osoby urodzone między 1948 a 1969 r. muszą spełnić określone warunki, które występowały na dzień 31 grudnia 2008 r. Przede wszystkim musiały pracować w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze. Ponadto osiągnęły w tamtym czasie wiek emerytalny odpowiedni dla kobiet i mężczyzn pracujących w wymienionych okolicznościach.

Do tego świadczenia liczy się także udokumentowany ogólny staż pracy w wymiarze 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (mogą to być okresy składkowe i nieskładkowe). Oprócz tego należy mieć udokumentowany staż pracy w szkodliwym otoczeniu, a ponadto wyjaśnione kwestie funduszu OFE.

Kto może starać się o emeryturę dla urodzonych między 1948 - 1969 r.?

O wcześniejszą emeryturę w szczególnych warunkach mogą się starać przedstawiciele rozmaitych zawodów. Zalicza się do nich osoby pracujące m.in. w górnictwie, energetyce, w hutnictwie i przemyśle metalowym, w chemii, w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, w leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym, przemyśle lekkim, w transporcie i łączności, w gospodarce komunalnej, w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym, przemyśle poligraficznym, w służbie zdrowia i opiece społecznej, a także w pracach różnych, np. prace ekip dezynfekujących, w pralniach chemicznych, w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym, prace funkcjonariuszy pożarnictwa.

Poza tym wcześniejszą emeryturę przyznaje się osobom pracującym w portach morskich. Takie świadczenie mogą otrzymać również pracownicy statków żeglugi powietrznej.

Podstawą do przyznania wcześniejszej emerytury dla osób między 1948 a 1969 r. jest odpowiedni zapis na świadectwie pracy. Gdy pracodawca stosuje się do resortowych wykazów stanowisk pracy w szczególnych warunkach, musi w tym dokumencie zawrzeć informacje o rodzaju pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji wymienionych w Rozporządzeniu o szczególnych warunkach pracy z 1983 r., zarządzeniu resortowym lub uchwale. Poza tym właściciel firmy podaje okres, w którym praca w szczególnych warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu. Natomiast w przypadku przedsiębiorcy prywatnego wystarczy określenie aktywności zawodowej na podstawie wymienionego rozporządzenia z 1983 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnia niektórych okresów do wcześniejszej emerytury — m.in. gdy praca w szczególnych warunkach nie była wykonywana w pełnym wymiarze czasu, np. pół etatu. Oprócz tego nie liczy się również do tego szczególnego świadczenia zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej w szkodliwym otoczeniu.

Ponadto do okresu składkowego nie wliczają się okresy, gdy ta praca nie była wykonywana, a pobierano za nią wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Ustawodawca wymienia szereg takich okoliczności, np. świadczenie rehabilitacyjne, okres urlopu dla poratowania zdrowia czy przerwy w pracy związane z dokształcaniem się lub szkolenia. Poza tym przepisy wymieniają czas pozostawania w stanie nieczynnym lub też skorzystanie z urlopu bezpłatnego. Do obliczania emerytury w szczególnych warunkach nie zalicza się również służby wojskowej.

Dokumenty do ZUS

Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy złożyć wniosek o emeryturę oraz informację o okresach składkowych i nieskładkowych. Do formularza trzeba dołączyć dokumenty poświadczające okresy zatrudnienia w szkodliwym otoczeniu. Przedstawia się też świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu, zaświadczenia o okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, a także informacje o wynagrodzeniu.

Do wcześniejszej emerytury może być zaliczone zatrudnienie w państwach UE lub EFTA w szczególnych warunkach, gdy polski staż pracy będzie za krótki do obliczenia tego świadczenia. ZUS uwzględni taką pracę pod warunkiem, że była również wykonywana w Polsce. Wniosek należy złożyć najpóźniej dzień przed datą urodzin — 60. w przypadku kobiety oraz 65. u mężczyzny.